Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

•
keraklilik maylidagi fe’llar bilan: 
Bundan sonra ah§veri§i bu
saatlerde ya p malt. ~Bundan keyin bozor-o'charni shu soatlarda
qilishi kerak.
Tarkibli kesim. 
Yetakchi va yordamchi so‘zlarning birikishidan 
tashkil topgan, tarkibi leksik va grammatik m a’no markazlariga 
ajraladigan analitik konstruksiyalar bilan ifodalangan bo‘lak 
tarkibli
ЬоЧак 
hisoblanadi. Tarkibli bo‘laklarning asosiy m a’nosi yetakchi 
komponentdan, grammatik ma'nosi yordamchi komponentdan 
anglashiladi. Yordamchi komponent aslida o !z leksik m a’nosiga 
ega b o iib . gap b o iag i vazifasini bajargan, bugungi tilda o ‘z leksik
161

---

m a’nosini butunlay yoki qisman yo‘qotib, formal qismga aylangan, 
tarkibli b o ia k tarkibida yordamchi komponent funksiyasida keladigan 
so‘zlardir. Yordamchi komponentning ifoda materiali quyidagilardan 
iborat boiadi:
a) o 'z leksik m a’nosini butunlay yo‘qotgan leksik-grammatik 
vositalar (ko'makchi, bogiam a, yordamchi feilar);
b) leksik m a’nosini saqlagan, biroq tarkibli b o ia k tarkibida 
kelib, vaqtincha uning yordamchi funksiyasida qoilaniladigan 
birliklar (ko'makchi feilar).
I L ] y l I Y A X B O R O T
Turk tilidagi feilarn i leksik-semantik xususiyatlariga ko'ra ikki 
guruhga bo'lish maqsadga muvofiq: 1. Mustaqil feilar. 2. Yordamchi 
feilar.
Yordamchi fe ila r ham o'z ichida yana uch gruppaga boiinadi:
1) yordamchi feilar. Bu feilarg a 
olmak, bulunm ak/boim oq,
etmek /etmoq, eylemek /aylamoq, yapmak, kilmak/qilmoq 
feilari 
kiradi (bu fe ila r ot, ot xarakteridagi so'zlar bilan qoilanilib, kesim 
vazifasini baiarishi mumkin);
2) ko'makchi feilar. Bu f e i guruhiga 
vermek, durmak,