Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

yorsa, benim ona 
minnettar olmam lazim gelir. — Otang haqiqatdan
shunday о ‘ylayotgan bo ‘Isa, men undan minnatdor bo ‘lishim kerak.
Turk tilida ko'makchi fe’ili qo'shma fe'ilarning kesim vazifasida 
qo'llanilishi anchagina nofaol.
Murakkab ega. 
Ikki va undan ortiq mustaqil so'zlarning 
birikishidan tashkil topgan, gap bo'lagi funksiyasida bir butun
16 
Turk tilidagi k o 'm akchi va yordam chi fe ’llar xususida “Tarkibli kesim " 
b o ‘lim ida batafsil m a’lum ot berildi.
170

---

holda qoilanilib, hozirgi tilda qisman leksikalizatsiyalashgan, 
frazeologiyalashgan leksik qo'shilmalar va tarkibi mustaqil hamda 
yordamchi 
komponentlarga 
ajralmaydigan 
sintaktik 
hirliklar 
gapning kim yoki nima haqda ekanini bildirib kelsa, murakkab ega 
hisoblanadi17. Masalan, quyidagi gaplarning birinchisida aniqlov­
chili birikma musiqa nomi 
{ “parkin U fuklan").
ikkinchisida ibora 
(elini kolunu baglayan)
 
murakkab ega vazifasini bajargan: 
Nihayet
“§arkin U fuklan” meydana geliyor.
-
Nihoyat, “Sharq ufqlari”
asari yaratiladi. 
Elini kolunu baglayan yo k ya. - Qo ‘l-oyog ‘ingni
bog ‘layotganlar y o ‘q-ku!
EGA - KESiM NiNG MOSLASHUVI
Gapning bosh bo‘ laklari ega va kesim o ‘zaro shaxs hamda sonda 
moslashadi. Turk tilida ega bilan kesim o ‘zaro quyidagi moslashuv 
vositalari yordamida bogianadi.
Ko'plikdagi ega ko‘plikdagi kesim bilan moslashadi: 
insanlar
ancak ehemmiyet verdikleri kimselere 
kizarlar degil mi? — Odamlar
fa q a t о ‘zlari e 'tibor beradigan odamlardan