Agar bu zotni avliyo desak, avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak,mutafakkirlar-ning mutafakkiri, shoir desak,shoirlarning sultonidir.
ALISHER NAVOIYNING TARJIMAIY HOLI
Alisher Navoiy 1441-yil 9-fevralda Xuroson davlatining poytaxti Hirot shahrida dunga kelgan.Bobosi Amir Temurning o’g’li Umarshayx bilan emikdosh bo’lgan. Otasi G’iyosiddin Muhammad temuriylar saroyining amaldori bo’lgan.Onasi Shayx Abu Said Changning qizlari bo’lganlar.
Alisher Navoiy 3-4 yoshlarida Qosim Anvorning she’rlaridan yod olib tahlil qila boshlaydi.
4-5 yoshlaridan Husayn Bayqaro bilan maktabda o’qiy boshlaydilar.
Xuddi shu paytdan boshlab ikkala ulug’ kishilarning hayot yo’llari bog’lanadi.
1447-yilda Amir Temurning og’li Shohrux Mirzo vafotidan so’ng Alisher Navoiyning oilasi Iroqqa ko’chib ketadilar.Yo’lda, Taft shahrida Sharafiddin Ali Yazdiy bilan uchrashadi va bu ulug’ zotning duosini oladi.
1447-yilda Amir Temurning og’li Shohrux Mirzo vafotidan so’ng Alisher Navoiyning oilasi Iroqqa ko’chib ketadilar.Yo’lda, Taft shahrida Sharafiddin Ali Yazdiy bilan uchrashadi va bu ulug’ zotning duosini oladi.
Navoiyning oilasi 1451-yilda Hirotga qaytib keladi. 1452-yilda Abulqosim Bobur Xuroson taxtini egallaydi. Alisher Navoiyning otasi Sabzavorga hokim bo’ladi,o’zi esa o’qishni davom ettiradi.
1453-yilda otasi vafot etadi.Alisher Navoiy Abulqosim Bobur saroyida ishlay boshlaydilar. Avval Sabzavor,so’ng Mashxadda yashaydi.
Yigitlik yillari
1457-yilda Abulqosim Bobur vafot etadi. Hokimiyatga Abu Said Mirzo keladi.Husayn Bayqaro taxt uchun kurashni boshlab yuboradi.Navoiy Mashxadda o’qishni davom ettiradi. 1464-yilda Hirotga qaytadi.Abusaid Mirzo Husayn Bayqaro va unga yaqin bo’lgan kishilarni, shu jumladan Alisher Navoiyni ham taqib qila boshlaydi.Uning ota mulkini musodara qiladi. Tog’alari Mir Said Kobuliy va Muhammad Ali G’aribiylarni qatl ettiradi.
Alisher Naviy Hirotda uzoq qolmaydi. Bu paytda uning ijodi avj pallada edi bo’lib Abdurahmon Jomiy’ Pahlavon Muhammad, Said Hasan Ardasherlar bilan do’stlashadi.
Alisher Naviy Hirotda uzoq qolmaydi. Bu paytda uning ijodi avj pallada edi bo’lib Abdurahmon Jomiy’ Pahlavon Muhammad, Said Hasan Ardasherlar bilan do’stlashadi.
Navoiy 1460-yillarning 2-yarmida Samarqandda yashay boshlaydi. Samarqandga ketish oldidan Said Hasan Ardasherga she’riy maktub yozgan.Alisher Navoiy Samarqandda dastlab moddiy muhtojlikda yashaydi, keyinchalik shahar hokimi Ahmad Hojibek unga homiylik qiladi.
Navoiy 1460-yillarning 2-yarmida Samarqandda yashay boshlaydi. Samarqandga ketish oldidan Said Hasan Ardasherga she’riy maktub yozgan.Alisher Navoiy Samarqandda dastlab moddiy muhtojlikda yashaydi, keyinchalik shahar hokimi Ahmad Hojibek unga homiylik qiladi.
1465-1466-yillarda Alisher Navoiyning muxlislari uning she’rlarini to’plab devon tuzadilar.Hozirda bu devon “Ilk devon” nomi bilan mashhur.
1469-yilda Husayn Bayqaro Hirotni qo’lga oladi va Alisher Navoiyni poytaxtga chaqiradi.Uni muhrdor etib tayinlaydi.
“Amirul muqarrab” (Podshoga eng yaqin amir” unvonlari beradi.
1476-yilda Navoiy vazir lavozimidan bo’shagandan so’ng, obodonlashtirish ishlariga boshchilik qiladi. U kishi ilm va san’at ahllariga homiylik qilar edi.
1476-yilda Navoiy vazir lavozimidan bo’shagandan so’ng, obodonlashtirish ishlariga boshchilik qiladi. U kishi ilm va san’at ahllariga homiylik qilar edi.
Bobur “Boburnoma”da “Ahli fazl va ahli hunarga Alisherbekcha murabbiy va muqavviy emaskim hargis paydo bo’lmish bo’lg’ay.”
Navoiy xalq orasida
Buyuk o’zbek mutafakkiri, g’azal mulkining sultoni Mir Alisher Navoiy 1501-yili 3-yanvarda vafot etgan.
Buyuk o’zbek mutafakkiri, g’azal mulkining sultoni Mir Alisher Navoiy 1501-yili 3-yanvarda vafot etgan.
Hazrat haykali qad rostlagan jahon mamlakatlari: Moskva,Tokio,Boku.
