Axborotning ko'rinishi, xususiyatlari va turlari gulchihra Anvardjanovna Sabirova

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 1 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 495
AXBOROTNING KO'RINISHI, XUSUSIYATLARI VA TURLARI 
 
Gulchihra Anvardjanovna Sabirova 
Toshkent shahar Yashnobod tumani 282-umumiy o'rta maktab 
[e-mail]
  
ANNOTATSIYA 
Ushbu maqola yordamida Siz axborotni to'plash, uzatish, axborot turlaridan 
unumli foydalanish, mantiqiy fikrlash, xozirgi vaqtdai yangiliklardan unumli 
foydalanishni va qo'llashga ega bo'lasiz. 
Kalit so'zlar:
Axborot, xabar, informatika, ob'ekt, axborot ob'ektlari, axborot 
xususiyatlari, axborot ko'rinishi. 
KIRISH 
Ma’lumki, har bir inson moddiy ne’matlar (masalan, oziq-ovqat, kiyim-kechak, 
uyanjomlari) bilan birga ular haqidagi axborotlarni (qanday maqsadda ishlatilishi, 
shakli, rangi, og’irligi kabilarni) ham bilishi zarurdir. 
Axborotni hayotdan har xil ko’rinishlarda yoki shakllarda olish mumkin ekan. 
Masalan: rasm, chizma, fotosurat, yozuv; kitovushlar; harxil to’lqinlar; elektrval. 
orvimpulslari; magnityyozuvlari; mimika; hid vata'm; organizmlarning sifat va 
xususiyatlarini saqlovchi xromosomalar va hokazo. 
Axborotdan hayot faoliyatida foydalana olish uchun, asosan, quyidagi uchta 
muhim xususiyatga egabo’lish lozim: 
Axborot ma’lum darajada qimmatli bo’lishi kerak, aks holda undan foydalanish 
ehtiyoji tug’ilmaydi. Qimmatli axborot vaqt o’tishi bilan o’z qimmatini yo’qotishi 
mumkin. Masalan, «Maktabda 6 sentabr kuni ota – onalar yig’ilishi o’tkaziladi» degan 
axborot 11 oktabrda o’z qimmatini yo’qotadi. 
IX - X asrlarda Farodiy taxallusi bilan yashab ijod etgan yutdoshimiz
Abu Nasr Muhammad ibn Uzlug' Tarhon dilish jarayoni ikki bosqich - 
aqliy bilish va hissiy bilishdan bo'lib, ular o'zaro bog'liq va biri 
boshqasiz vujudga kelmasligini alohida ta'kidlaydi. Bilishninng
mazkur bosqichlari axborotsiz shakllanmaydi va demak, axborot bilishning asosini 
tashkil etuvchi element hisoblanadi.
Axborot to’liqlik xususiyatiga ega bo’lishi lozim, ya’ni axborot o’rgani- layotgan 
narsa yoki hodisani har taraflama to’liq ifodalashi lozim. Aks holda noto’g’ri 
tushunishga yoki xatoroq qabul qilishga olib keladi. Masalan, sinf rahbaringizning 
«Yakshanba kuni barchamiz teatrga boramiz, shuning uchun ham mateatrbinosi oldida 
yig’ilsin» degan axboroti to’liq emas. Chunki, qaysi teatr, qaysi yakshanba, soat 
nechadaligi noma’lum. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 1 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 496
Axborot ishonchli bo’lishi lozim. Aks holda undan foydalanish xato qaror qabul 
qilishga va noxush natijalarga olib keladi. Masalan, hazilkash sinfdoshingizning 
‘»Bugun 6-soat geografiya darsimiz bo’lmaydi sabab o’qituvchi mazasi bo’lmadi” 
degan axborotiga o’quvchilarning darsga kirmasligi qanday natijaga olib kelishi 
mumkinligini tasawur qilishingiz mumkin. 
Biror-bir axborotda shuxususiyatlardan birortasining yo’qligi undan foydalanib 
bo’lmasligiga olib keladi. Yana sharoitdan kelib chiqib axborot tushunarli, qisqa yoki 
batafsil ifoda etilishi zarurligini takidlab o’tish joiz. 
Аxborot turlari.Axborotlar yuqoridagi xususiyatlar bilan farqlanishidan tashqari 
shakliga ko’ra ikki:uzluksiz (analog) va uzlukli (diskret, raqamli) turlariga ajratiladi. 
Ob-havo holati yoki vaqt uz’uksiz axborotga misol bo’ladi. 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODILIGIYASI 

Informatika va axborot texnologiyasi darsliklarida ma'lumotlar berilgan, lekin xar 

kuni o'zgarib borayotgan ma'lumotlar bilan tanishish va mulohazalar qilishda katta 
ahamiyatga ega. Obi - havo ma'lumotlari ayniqsa juda muhim hisoblanadi. 
NATIJALAR 
Bu maqola o'qituvchilar uchun dars jarayonida uslubiy - o'quv qo'llanmasi sifatidi 
ishlatish imkonini beradi. 
MUHOKAMA 

Ushbu maqola bilan maktabdagi o'qituvchlar ham tanishishdi va ijodiy fikrlar 

bildirildi. 
XULOSA 

Maqolaning ijobiy tomonlaridan biri umumiy ommaga axborotlar haqida 

ma'lumotlar berish, yangi ma'lumotlarda hayoda foydalanish.
 

REFERENCES 
1. B. Boltayev, A. Azatov, S. Rahmonqulova “Informatika va axborot texnologiyalari” 
2. A. Sattorov “Informatika va axborot texnologiyalari” 
3. https: //t.me/ raqamli pedogogik _xizmatlar