Badiiy asar kompozitsiyasi



Yüklə 9,69 Kb.
tarix13.12.2023
ölçüsü9,69 Kb.
#175261
Badiiy asar kompozitsiyasi-fayllar.org


xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Badiiy asar kompozitsiyasi

1- Amaliy topshiriq

1 Badiiy asar kompozitsiyasi

2. Badiiy asar tili
3. Badiiy tasvir va ifoda vositalari

Javoblar


BADIIY ASAR KOMPOZITSIYASI
(lot. composition badiiy asar qismlarini yaxlit badiiy niyat (muayyan konsepsiyani shakllantirish va ifodalash, kooyaviy-estetik tazaro aloqa va munosabatlari ravshan anglashiladigan tarzda butunlikka biriktirish. YAlmaydi, har bir unsur butun tarkibida oladi va muayyan gektlari (muallif, personaj, orish)larning maqsadli almashinib turishi, personajlar sistemasi (bosh, ikkinchi darajali va yordamchi personajlar tarzida darajalanishi, ularning shunga mos ozaro bogzgarishlarning asoslanishi va b.) liq tushunchalarning bir qisminigina tashkil qiladi. K. badiiy asarni chinakam sistema, yazaro mustahkam aloqadagi butunlikka aylanishini taz oz meladigan va bu aloqalar anglanadigan tarzda joylashtirishi muhim. YAqish jarayoni nazarda tutiladiki, ayni shu narsa ijod jarayoniga ham talishini belgilaydi. Onggi nuqtaga qadar yangi-yangi mazmun qirralarini kashf etib boradi, o bominlaydigan, balki uning ooyaviy-estetik taat hodisasiga aylantiradigan eng muhim unsur ekan. SHuning uchun ham K.ga badiiy shaklning gultoji sifatida qaraladi, muayyan asar badiiyati haqida soz borganda shu boradagi mahoratga ayricha e badiiy voqelik yaratiladi. YAatkor bir butunlikdan ikkinchi bir butunlikni ladi. SHu bois ham dispozitsiyani K.ga aylantira olish iqtidori ijodkor shaxsning tugdod kuchi shu iqtidorning qay darajada ekanligi bilan belgilanadi.
BADIIY ASAR TILI
Badiiy asar tili, soatining asosiy quroli, badiiy adabiyotning obraz yaratish vositasi; poetik til, badiiy adabiyot tili kabi shakllarda ham ishlatiladi. YA badiiy voqelikni tashkil qiluvchi obrazlar tizimini yaratadi. Adabiyotshunoslikda B.t.ni alohida hodisa deb tushunuvchilar ham, uni milliy tilning alohida vazifaga (yarinishi sifatida biluvchilar ham mavjud. Agar B.t. milliy til negizida vujudga kelishi, milliy til elementlari vositasida badiiy obrazlar yaratilishi va ayni shu obrazlar ikkilamchi belgi (yaziga xos til birligi) sifatida badiiy muloqotni amalga oshirishi erinadi. SHunga kollashda malmagani holda u badiiy asar(lar) doirasi (yalgan badiiy nutq) dagina mavjudki, aniqlik talabi bilan tushunchani korifni: ,- deya boshlagan edi. Ma obrazli informatsiya, zero, uning vositasida sanquvchi ongida qayta jonlanadigan ijodiy aksidir. Tilning ilmiy, rasmiy va h.k. funksional uslublarida etkazilgan informatsiya tushuncha sifatida, badiiy informatsiya esa konkret obraz tarzida qabul qilinadi; obraz sangra, B.t.ning eng muhim belgilovchi (spetsifik) xususiyatlari obrazlilik (tasviriylik) va emotsionallikdir. Badiiy tafakkur taraqqiyoti davomida B.t. imkoniyatlari kengayib boradi, uning antadi. B.t.da anllanuvchi tasvir va ifoda vositalari (q. badiiy tasvir va ifoda vositalari), badiiy obraz yaratishda yarim tayyor mahsulot sifatida xizmat qiluvchi unsurlar (q. motiv, ramz, allegoriya, emblema) majmui shakllanadi; matnlararo aloqadorlik asosida ishoraning oladi va b. Buning natijasida B.t. kundalik muloqot tilidan butkul farqli alohida hodisadek, shunday maqomga egadek kolib, milliy tildan badiiy informatsiyani shakllantirish va etkazish maqsadida foydalanish shaklidir.







BADIIY TASVIR VA IFODA VOSITALARI u va kechinmalarni yorqin ifodalashga xizmat qiluvchi til vositalarining umumiy nomi. Adabiyotshunoslikda ushbu tushuncha turli nomlar bilan yuritiladi: figuralar, sintaktik figuralar, stilistik figuralar, tilning poetik vositalari, tilning badiiy-tasviriy vositalari, tasviriy vositalar, ifoda-tasviriy vositalar va b. Avvalo, tilning badiiyligi B.t. va i.v.ning ishlatilishi bilan belgilanmaydi, ular ishlatilmagan holda ham badiiy tilning bosh spetsifik xususiyatlari la oladi: B.t. va i.v. mazkur xususiyatlarni kuchaytirib namoyon etishga xizmat qiladi. Ikkinchidan, badiiy adabiyot soularga yorilgan(emotsionallik)dirki, shu tasvir orqali muayyan oni, bitta vositaning oglmaydi. SHu bilan birga, mazkur vositalarni badiiy tasvir vositalari debgina yuritish ham maroq, ritorik murojaat, ellipsis, jim qolish va b.) borki, ular ifodaviylikni kuchaytirishga xizmat qiladi. YAqulroqdir.

B.t. va i.v. tildan foydalanishda muayyan badiiy-estetik maqsadni koish (yazga shakl, mallash) natijasida yuzaga keladi va tasvirning jonli, ifodaning talishiga xizmat qiladi. Bu xil og fonetik (alliteratsiya, assonans), morfologik (asindeton, polisindeton), leksik (arxaizm, dialektizm, jargon), semantik (troplar), sintaktik (inversiya, solumotlar D. Quronov dan olindi.
http://fayllar.org

Yüklə 9,69 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin