Aql - "cheksiz" tafakkur (G. V. F. Gegel) - mavjud mavhumliklarni ijodiy qayta ishlash, ularni tanqidiy qayta ko'rib chiqish bilan tavsiflangan oqilona fikrlashning eng yuqori darajasi.
Aql dunyoning turli hodisa va jarayonlarining mohiyati va qonuniyatlarini idrok etishga qaratilgan.
Aqlning asosiy vazifasi - tushunchalar, toifalar, tushunchalar tizimidagi ma'lumotlarni ularning o'zaro bog'liqligi va rivojlanishida adekvat ko'rsatishdir.
Aql mantig'i dialektika - bilish ob'ektida ham, bilish jarayonining o'zida, ob'ektning o'zaro ta'sirida ham namoyon bo'ladigan qarama-qarshiliklarni sintez qilish va yo'q qilish orqali bir bilim tizimidan ikkinchisiga o'tish mantiqidir. va bilish predmeti.
Tafakkur uslubi
voqelikdagi narsa va hodisalarni
ularning rivojlanish qonuniyatlarini
muayyan kishilarning o‘ziga xos xususiyatlari, ehtiyojlari, manfaatlari ijtimoiy munosabatlariga muvofiq keladigan
muayyan ilmiy prinsiplar, g‘oya, nazariya va u bilan bog‘liq bo‘lgan tayyor holdagi mavjud tushunchalar bilan amalga oshiriladi.
Falsafiy tafakkur uslubi
moddiy olam va uning rivojlanish qonuniyatlarini aks ettirish hamda anglab olish, muayyan dunyoqarash va metodologik prinsiplar asosida amalga oshiriladi.
biluvchi subektning dunyoqarashlik va metodologik prinsiplar xarakteri bilan uzviy bog‘langandir.
tafakkur uslubi shakllanish jarayonida metod va dunyoqarashga aks tasir etadi, ilmiy bilish sohasida u yoki bu vazifani hal qilish bilan bizning oldimizga yangi vazifalarni qo‘yib, yangicha hal qilishga undaydi.
Bilishda tafakkurning roli
Tafakkur uslubining turli-tuman ko‘rinishlari:
Birinchidan, atrofni o‘rab turgan narsa va hodisalar hamda ularning rivojlanish qonuniyatlarining inson ongida to‘la va chuqur inikos etilish darajasiga bog‘liq. Bu esa, o‘z navbatida tarixiy rivojlanishning turli bosqichlarida tafakkur anglab olishi lozim bo‘lgan tushunchalar, tamoyillar, qonunlar sistemasiga bog‘liq.
Ikkinchidan, u jamiyatning ijtimoiy tuzilishi, milliy anana va urf-odatlar, shaxsning individual ijodi, shuningdek, manaviy va boshqa ijtimoiy munosabatlarning majmui bilan taqozo etiladi.
