Bipolyar tranzistorlardagi kalit sxemalarni tadqiq etish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOOGIYALARI UNIVERSITETI

Elektronika va radiotexnika kafedrasi
Elektronika va sxemalar2 fani bo’yicha
MUSTAQIL ISH
Mavzu : “BIPOLYAR TRANZISTORLARDAGI KALIT
SXEMALARNI TADQIQ ETISH”
Bajardi:__________________
Tekshirdi : _________________

TOSHKENT-2022
Ishning maqsadi:

1. 
   Tranzistirlar haqida tushuncha
   
   
   

2.BT-dagi elektron kalitlarning ishlash prinsipi, asosiy xususiyatlari va parametrlarini o'rganish.
3.BT-da tranzistor kalitining muhandislik hisobini bajarish.
Bipolyar tranzistor (ВТ) deb o‘zaro ta’sirlashuvchi ikkita p-n o‘tishdan tashkil topgan va signallarni tok, kuchlanish yoki quvvat bo‘yicha kuchaytiruvchi uch elektrodli yarimo‘tkazgich asbobga aytiladi. BT da tok hosil bo'lishida ikki xil (bipolyar) zaryad tashuvchilar - elektronlar va kovaklar ishtirok etadi. ВТ p - va n - o‘tkazuvchanlik turi takrorlanuvchi uchta (emitter, baza va kollektor) yarimo‘tkazgich sohaga ega
Tranzistorning kuchli legirlangan chekka sohasi (n⁺ - soha) emitter deb ataladi va u zaryad tashuvchilarni baza deb ataluvchi o’rta sohaga (r - soha) injeksiyalaydi. Keyingi chekka soha (n - soha) kollektor deb ataladi. U emiitterga nisbatan kuchsizroq legirlangan bo’lib, zaryad tashuvchilarni baza sohasidan ekstraktsiyalash uchun xizmat qiladi. Emitter va baza oralig’idagi o’tish emitter o’tish, kollektor va baza oralig’idagi o’tish esa kollektor o’tish deb ataladi. Agar emitter o’tish teskari yo’nalishda, kollektor o’tish esa to’g’ri yo’nalishda siljigan bo’lsa, u holda bu tranzistor invers yoki teskari ulangan deb ataladi. Tranzistor raqamli sxemalarda qo’llanilganda u to’yinish rejimida (ikkala o’tish ham to’g’ri yo’nalishda siljigan), yoki berk rejimda (ikkala o’tish teskari siljigan) ishlashimumkin
Tranzistor sxemaga ulanayotganda chiqishlaridan biri kirish va chiqish zanjiri uchun umumiy qilib ulanadi, shu sababli quyidagi ulanish sxemalarimavjud: umumiy baza (UB) (3 a-rasm); umumiy emitter (UE) (3 b-rasm); umumiy kollektor (UK) 3 v- rasm). Bu vaqtda umumiy chiqish potentsiali nolga teng deb olinadi. Kuchlanishmanbai qutblari va tranzistor toklarining yo’nalishi tranzistorning aktiv rejimigamos keladi. UB ulanish sxemasi qator kamchiliklarga ega bo’lib, juda kam ishlatiladi.
Berilgan ma'lumotlar:

Variant	Elektr ta'minoti kuchlanishi Um, V	Yuklama qarshilik Ryu, Om	Kollektor qarshiligi RК, Ом
№	10	1200	240

1. 
   BT-da tranzistor kalitining parametrlarini hisoblash.
   

1-rasmda kremniyli BT ning UE ulanish sxemasi elektron kalitning prinspial sxemasi ko'rsatilgan.

1- rasm. Kremniyli BT ning UE elektron kalit sxemasi: a) prinspial sxema; b) ekvivalent sxema

Tranzistor turini tanlaymiz.

Kollektor tokini hisoblaymiz:
I_K=(U_m