Bir ya da daha fazla besin öğesinin vücut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya dengesiz alınması durumunda ortaya çıkan klinik durumdur

Bir ya da daha fazla besin öğesinin vücut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya dengesiz alınması durumunda ortaya çıkan klinik durumdur.

• Bir ya da daha fazla besin öğesinin vücut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya dengesiz alınması durumunda ortaya çıkan klinik durumdur.

• Malnütrisyon; çocuğun büyüme, gelişme ve sağlık durumunun standartların altında olmasıdır.

Çocuklar yeterli enerjilerini alsalar bile, yapı taşlarını oluşturacak olan proteinleri yetersiz almaları durumunda yine malnütrisyon gelişecektir.

• Çocuklar yeterli enerjilerini alsalar bile, yapı taşlarını oluşturacak olan proteinleri yetersiz almaları durumunda yine malnütrisyon gelişecektir.

• Çocukların en fazla büyüyüp geliştiği dönem olan 0-1 yaş arasında sık görülür.

Ülkemizde de oldukça sık görülmektedir. Az gelişmiş ülkelerin başlıca beslenme sorunudur.

• Ülkemizde de oldukça sık görülmektedir. Az gelişmiş ülkelerin başlıca beslenme sorunudur.

Esas nedenler

• Esas nedenler

• Hazırlayıcı nedenler

• Nedeni etkileyen etmenler

Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Enfeksiyonlar,

• Sosyo-kültürel etmenler,

Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Enfeksiyonlar,

• Sosyo-kültürel etmenler,

Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Enfeksiyonlar,

• Sosyo-kültürel etmenler,

Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

• Enfeksiyonlar,

• Sosyo-kültürel etmenler,

Erken doğum,

• Erken doğum,

• SGA doğum

• Sindirim sisteminin anatomik bozuklukları (yarık damak, yarık dudak)

• Kalp, dolaşım, bb ve sinir sistemi bozuklukları

• Metabolizma ve endokrin hastalıklar (diyabet, hipotiroidi…)

• Emilim bozuklukları (Çölyak hast, kistik fibroz)

Kötü sosyo-ekonomik durum

• Kötü sosyo-ekonomik durum

• İşsizlik

• Besin maddelerinin azlığı

• Yetersiz çevre sağlığı hizmeti

• Köyden şehire göçler

• Kalabalık yaşama

• Ailelerin eğitim düzeylerinin düşük olması

• Geleneksel hatalar

• Ailede hastalık (Tbc, parazit…)

• Sık doğumlar

• Annenin malnütrisyonlu olması

• Annenin dışarda çalışması

• Gebelikte bakımın yetersiz olması

Protein-kalori yetersizliği ile olan tablo (düşük kilolu çocuk)

• Protein-kalori yetersizliği ile olan tablo (düşük kilolu çocuk)

• Marasmus (enerji yoksunluğu, tüm elemanlarda eksiklik)

• Kwashiorkor (protein eksikliği belirgin)

• Marasmik-kwashiorkor

Esas olarak kalori eksikliği sonucu görülür. Ancak, kalori eksikliği yanısıra protein ve diğer besin öğelerinin eksikliği de vardır.

• Esas olarak kalori eksikliği sonucu görülür. Ancak, kalori eksikliği yanısıra protein ve diğer besin öğelerinin eksikliği de vardır.

• Çocuk kendi yaşı için belirlenmiş düzeyin çok altındadır. Kaşektik (zayıf) görünümdedir.

• Bunlar genellikle, ya çok erken anne sütünden kesilmiş veya çok uzun süre anne sütü ile beslenmişlerdir. Diğer yiyecekler yeterince verilmemiştir.

Çocuklar uzun süren enfeksiyonlar geçirmiş olabilirler. Özellikle uzun devam eden ishaller başlıca nedendir. İshal geliştikten sonra oluşan ikincil laktoz entoleransı nedeniyle bebeklerin sütten yararlanmaları da engellenmektedir.

• Çocuklar uzun süren enfeksiyonlar geçirmiş olabilirler. Özellikle uzun devam eden ishaller başlıca nedendir. İshal geliştikten sonra oluşan ikincil laktoz entoleransı nedeniyle bebeklerin sütten yararlanmaları da engellenmektedir.

• Marasmik bebeklerin yüzleri ihtiyar görünümündedir. Ödem yoktur.

• En önemli bulgusu ödem olmadan, belirgin gelişme geriliği olmasıdır

• Deri ve saç değişiklikleri sık değildir.

• Vitamin eksiklikleri olabilir.

Hastalığın başlangıcı genellikle sinsidir, araya giren bir enfeksiyon hastalığı hızlandırır

• Hastalığın başlangıcı genellikle sinsidir, araya giren bir enfeksiyon hastalığı hızlandırır

• Kalorisi yeterli fakat proteinsiz diyetle beslenen çocukların hastalığıdır.

• Saf veya safa yakın karbonhidratla beslenen çocuklarda görülür. Büyüme ve gelişme durmuştur.

• En önemli belirti ödemdir. Kandaki albümin ve serbest amino asitler azalmıştır.

• Çoğu apatik ve çevresine kayıtsızdır.

Deride kuruluk ve pul pul pigmentasyon vardır

• Deride kuruluk ve pul pul pigmentasyon vardır

• Saçlar ince ve kurudur

• Saç uzunluğunca her iyileşme ve hastalanma dönemlerine ait depigmentasyon-pigmentasyon alanları görülür. Buna bayrak işareti denir.

• Fe eks. anemisi sıktır

• Nörolojik olarak kaba tremorlar, rijidite, KVR’de artma, miyoklonusda artma görülür.

Her ikisinin de belirtisinin birarada görüldüğü durumdur.

• Her ikisinin de belirtisinin birarada görüldüğü durumdur.

• Genelde ülkemizde görülen budur.

• Genellikle üst ekstremite kasları erirken, alt ekstremite ödemlidir.

• Bodur kalma bu çocuklarda daha sıktır.

• Psikolojik değişiklikler, saç ve deri değişiklikleri bu çocuklarda sıktır.

Olması gereken ağırlığın yüzde olarak bulunması ile hesaplanır.

• Olması gereken ağırlığın yüzde olarak bulunması ile hesaplanır.

• % 75-89'u ise I. derecede
• % 61-74'i ise II. derecede
• % 60 ve altında ise III. derecede

Standart olması gereken ağırlıkla birlikte ödemin olup olmaması da dikkate alınmaktadır.

• Standart olması gereken ağırlıkla birlikte ödemin olup olmaması da dikkate alınmaktadır.

• İdeal ağırlık: Standart ağırlığın (%50) 50. persantilindeki ağırlıktır.

• Düşük kilolu çocuk: Standart ağırlığın %60-80'inde olan ve ödemi olmayan çocuktur.
• Kwashiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60-80'i olan, ödemli çocuk.
• Marasmus: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az olan ödemsiz çocuk.
• Marasmik kwashiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az ve ödemli çocuk.

Yaşa göre boy hesaplandığında

• Yaşa göre boy hesaplandığında

• <%95 ise kronik malnütrisyonu gösterir.

• Boya göre ağırlık hesaplandığında

• <%90 ise akut malnütrisyonu gösterir.

• Her ikisi bir arada ise kronik malnütrisyona akut bir atağın eklendiğini gösterir.

Mineral eksiklikleri: Demir ve bakır eksikliğine bağlı anemiler, magnezyum, çinko eksikliği ve diğer eser element eksikliği tabloları, vücudumuzdaki kan elektrolitlerin yeterince sağlanamaması, kalsiyum azlığı gibi birçok sorun sayılabilir.

• Mineral eksiklikleri: Demir ve bakır eksikliğine bağlı anemiler, magnezyum, çinko eksikliği ve diğer eser element eksikliği tabloları, vücudumuzdaki kan elektrolitlerin yeterince sağlanamaması, kalsiyum azlığı gibi birçok sorun sayılabilir.

• Vitamin eksiklikleri: D vitamininden yeterince yararlanmayan ve kemik gelişimi yeterince tamamlanmamış çocuklarda ortaya çıkan raşitizm, A, B, C vitamini ve folik asit eksiklikleri sonucu gelişen hastalıklar.

Esansiyel lipit alınamaması: Lipit eksikliğine bağlı vitamin eksiklikleri ve cilt sorunları gözlenecektir.

• Esansiyel lipit alınamaması: Lipit eksikliğine bağlı vitamin eksiklikleri ve cilt sorunları gözlenecektir.

• Diğer: Diş çürüklüğü

• Çocukluk çağı beslenmesinde şekerli yiyecekler çok alınıyor, sulardaki florid oranı az

Çocukların ölüm nedenlerinden biridir.

• Çocukların ölüm nedenlerinden biridir.

• Malnütrisyonlu bebeklerin tedavileri mali yük getirmektedir.

• Malnütrisyonlu çocuklar ileri yıllarda yeterli büyüme standardına ulaşamazlar.

• Ağır seyreden malnütrisyon zeka gelişimde geriliğe yol açar.

Beslenmeye başlamada gecikme

• Beslenmeye başlamada gecikme

• Parenteral sıvı tedavisindeki hatalar

• Hastane enfeksiyonları

Ağırlık, boy, baş çevresi, deri kıvrım kalınlığı

• Ağırlık, boy, baş çevresi, deri kıvrım kalınlığı

• Ateş, nabız, SS

• Dehidratasyon bulgularının kontrolü

• Ödem ve aneminin kontrolü

• Fotofobi ve gözde A vitamini yetersizliğine ait diğer bulguların kontrolü

• Deri bulgularının değerlendirilmesi

• KBB ve akciğerlerin dinlenmesi

Kan sayımı

• Kan sayımı

• TİT

• KŞ, serum elektrolitleri

• Serumda t. protein, alb

• Kan gazı

• Boğaz, kan, idrar, dışkı kültürleri

• Dışkıda parazit

• PPD

Serum transferrin değeri

• Serum transferrin değeri

• Serum retinol bağlayan protein değeri

• Serum tiroksin bağlayan prealbümin değeri

• Lenfosit sayısı

• Akut malnütrisyonu değerlendirirken
• anlamlıdır.

Ağır malnütrisyonu var, ağızdan yeterli beslenemiyorsa

• Ağır malnütrisyonu var, ağızdan yeterli beslenemiyorsa

• Yaygın ödemleri varsa

• Ciddi enfeksiyonu varsa

• Elektrolit bozukluğu varsa

• Ağır deri bulguları varsa

• Ağır anemisi varsa

• Hasta hastanede izlenmelidir

Başlangıç evresi (2-7 gün)

• Başlangıç evresi (2-7 gün)

• Rehabilitasyon evresi (2-4 hafta)

• İzlem

Hipoglisemi tedavisi/önlenmesi

• Hipoglisemi tedavisi/önlenmesi

• Hipotermi tedavisi/önlenmesi

• Dehidratasyon tedavisi/önlenmesi

• Elektrolit dengesini sağlamak

• Enfeksiyon tedavisi/önlenmesi

• Eser element eksikliğini düzeltmek

• Beslemeye başlamak

• Büyümeyi yakalama

• Fiziksel ve psikolojik destek sağlamak

• İyileşme sonrası izlem

Bilinç normal ve KŞ<54 mg/dl: %10 glc 50 cc (veya 3-4 yemek kaşığı su içine 1 çay kaşığı şeker) ağızdan veya NGS ile

• Bilinç normal ve KŞ<54 mg/dl: %10 glc 50 cc (veya 3-4 yemek kaşığı su içine 1 çay kaşığı şeker) ağızdan veya NGS ile

• Bilinç değişikliği, letarjik veya nöbet geçirmişse: %10 glc 5 cc/kg IV, 50 cc %10 glc veya sükroz NGS ile

• İki saatte bir beslenme

• Antibiyotik

Önlem:

• Önlem:

• FM ve grafi gibi nedenlerle uzun süre çıplak kalmamalı
• Sık yıkanmamalı
• Yıkandıktan sonra hemen kurulanmalı ve sarılmalı
• Gece ısının düştüğü dönemlerde ek önlemler alınmalı

Tedavi:

• Tedavi:

• Koltukaltı<35°C ise, düşük ısıları ölçebilen derece ile rektal ısı alınır
• Rektal ısı <35,5°C ise bebek ısıtılmalıdır
• Baş kısmı dahil tüm vücut battaniye ile sarılabilir
• Lamba veya ısıtıcılar kullanılabilir
• Anne cildine temasla ısıtılabilir
• Isı 36,5°C olana kadar iki saatte bir ısı izlemi yapılır
• Varsa hipoglisemi ve enfeksiyon tedavi edilir

Hasta “rehidrate” edilir

• Hasta “rehidrate” edilir

• Beslenmesi sürdürülür

• Orta derecede dehidrate olanlarda 8-12 saatte 70-100 ml/kg ReSoMal (Rehydration Solution for Malnutrition)

Şiddetli dehidratasyon ve şok durumlarında Ringer laktat ve %0,45 NaCl verilebilir

• Şiddetli dehidratasyon ve şok durumlarında Ringer laktat ve %0,45 NaCl verilebilir

• K ve Mg eksikliği genellikle vardır ve düzelmesi 2 hafta alabilir

• K eklenebilir (5 mmol/kg/gün)

• Mg eklenmeli (0,4-0,6 mmol/kg/gün)

• Kan ve plazma gerektiğinde yavaş verilmeli (10 ml/kg, 3 saatte gidecek şekilde)

K: En az 5 mmol/kg/gün dozunda diyete eklenmeli (elma, portakal, havuç, muz)

• K: En az 5 mmol/kg/gün dozunda diyete eklenmeli (elma, portakal, havuç, muz)

• Mg: K’un hücreye girişi için gerekli, diyete eklenmeli

• Fosfat: Hipofosfatemi ölüm riskini artırır, diyete mutlaka eklenmelidir (süt)

Geniş spektrumlu ab’ler

• Geniş spektrumlu ab’ler

• Ek olarak metronidazol verilebilir

• Bağırsak mukoza tamirine yardımcı olmak
• Oksidatif hasarı azaltmak
• İnce bağırsaklarda aşırı anaerobik bakteri çoğalması nedeniyle gelişmesi olası sistemik enfeksiyonları önlemek

Demir

• Demir

• Iyot

• A vitamini

• Çinko

Fe: 3-4 mg/kg/gün

• Fe: 3-4 mg/kg/gün

• Kilo alımı başladığında ve rehabilitasyon döneminde verilir

• Folik asit:

• İlk doz 5 mg, daha sonra 1 mg/gün

• Cu: 0,3 mg/kg/gün

• İyot’lu tuz

A vitamini

• A vitamini

• <6 ay 50 000 IU
• 6-12 ay 100 000 IU
• >1 yaş 200 000 IU (retinol palmitat) ağızdan verilmeli

• Diğer seçenek: 5 000 IU/gün

Zn: 2 mg/kg/gün (10-20 mg/gün)

• Zn: 2 mg/kg/gün (10-20 mg/gün)

• Ağırlık artışı ve bağışıklık sistemine katkısı var
• Yüksek doz zararlı (2-6 hafta süre ile 6 mg/kg/gün ölüm oranını artırmış)

• D vitamini

• 400-600 IU

Ozmolaritesi ve laktoz oranı düşük diyet ile az ve sık beslenme

• Ozmolaritesi ve laktoz oranı düşük diyet ile az ve sık beslenme

• Ağızdan veya NG yol

• Kalori: 100 kcal/kg/gün

• Protein: 1-1,5 gr/kg/gün

• Miktar: 130 cc/kg/gün (belirgin ödem varsa 100 cc/kg/gün)

Diyet her hastaya göre farklı ayarlanmalıdır.

• Diyet her hastaya göre farklı ayarlanmalıdır.

• DSÖ malnütrisyonlu hastalar için F-75 ve F-100 diyet öneriyor.

• <80 kcal/kg/gün verilirse metabolik gereksinimler karşılanamaz.

• >100 kcal/kg/gün verilirse refeeding send. riski yüksektir.

Enerji yoğunluğu 75-100 kcal/kg/gün

• Enerji yoğunluğu 75-100 kcal/kg/gün

• Ozmolaritesi<350-400 mOsmol/L

• Kalorinin %6-12’si proteinden gelmeli ve bu proteinin bir kısmı da hayvansal protein içermelidir

• Kalorinin %50 veya daha fazlası yağdan gelmeli

• Na 2 mmol/kg/gün’ü aşmamalı

• K 5-7 mmol/kg/gün eklenmeli

• Günlük gereksinimin 2-3 katı kadar günlük vitamin ve mineral eklenmelidir.

Çocuğun genel durumunda düzelme vardır.

• Çocuğun genel durumunda düzelme vardır.

• İştah artar, apati azalır, düzelmeyi gösteren diğer belirtiler görülür

• Kwashiorkor’da bu aşamada ağırlık artışı olmaz, ödem azaldığı için çok az bir düşme olabilir.

Düzelme belirtileri varsa rehabilitasyon aşaması başlamalı (2-4 hafta)

• Düzelme belirtileri varsa rehabilitasyon aşaması başlamalı (2-4 hafta)

• Amaç:

• Kaybolan ağırlığı yeniden kazandırmak
• İyileşmeyi sağlamaktır

Eğer çocukta düzelme belirtileri yoksa, belirgin bir neden olmaksızın ödem düzelmiyorsa

• Eğer çocukta düzelme belirtileri yoksa, belirgin bir neden olmaksızın ödem düzelmiyorsa

• Gizli bir enfeksiyon
• K’un yerine konmasında yetersizlik
• Fosfat eksikliği olabilir.

Sorun yoksa;

• Sorun yoksa;

• 4 saatte bir beslenme
• Kalori: 150-220 kcal/kg/gün
• Protein: 4-6 g/kg/gün

• Ağırlık artışı

• <5 g/kg/gün: Az
• 5-10 g/kg/gün: Orta derecede
• >10 g/kg/gün: İyi

Düzenli kontroller

• Düzenli kontroller

• Aşılar

• Her 6 ayda bir vitamin A verilebilir

Annenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi de önemli.

• Annenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi de önemli.

• %39’sında Fe
• %43’ünde riboflavin
• %36’sında B6 vitamini
• %60’ında B12 vitamini
• %73’ünde folik asit eksikliği saptanmış

Açlık sonrası aşırı kalori alımı ile ortaya çıkan ölümcül bir tablodur.

• Açlık sonrası aşırı kalori alımı ile ortaya çıkan ölümcül bir tablodur.

• Protein ve yağ katabolizması ↓; →KH metabolizması ↑; →İnsülin ↑

Glc, P, Mg ve K hücre içine girer ve düzeyleri düşer (serum düzeyleri düşer)

• Glc, P, Mg ve K hücre içine girer ve düzeyleri düşer (serum düzeyleri düşer)

• Na birikimi olur ve sonucunda hücre içine su girişi artar

Kalorisi yüksek diyetle beslemekten kaçın

• Kalorisi yüksek diyetle beslemekten kaçın

• Na kısıtla

• K, Mg ve P desteği sağla.