Biznesda buxgalteriya hisobi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIG
MAVZU: BIZNESNI TASHKILIY HUQUQIY SHAKILLARI VA UNDA KAPITALNI SHAKLLANISHI
Farg‘ona-2022
ISHLAB CHIQARISHDA BOSHQARUV FAKULTETI
 BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDIT KAFEDRASI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
“BIZNESDA BUXGALTERIYA HISOBI” FANI
TAQDIMOTI
Tayyorladi: ABDULLAYEV BEKZOD DILSHOD OʻGʻLI
“Bh va A” yoʻnalishi 61a-21 guruh, talabasi.
Biznes xaqida tushuncha
«Biznes» atamasi ilk bor XVIII-asrning oxiri, XIX-asrning boshlarida paydo bolgan. «Biznes» sozi inglizcha «business» sozidan olingan bolib, «ish», «mashgulot» degan manoni bildiradi. Biznes - bu insonning daromad olib, hayot kechiradigan, tirikchilik vosidasidir. Biznesning ilk korinishlari kishilarning ongli hayoti boshlangan davrlardayoq namoyon bolgan. Misol uchun, qadimda odamlar ozining va jamoasining foydasi uchun baliqni teriga almashtirib biznes qilishar edi. Yoki boshqa bir tovarni oz ehtiyojiga qarab qolhdagi biror mahsulotga almashtirib olishardi. Shu tariqa biznes, bank, ombor, birja va boshqa tijorat bilan bogliq tarmoqlar paydo boldi. Demak, biznes biron kishining istemolchi uchun foydali bolgan tovarni ishlab chiqarishga yonaltirgan bilimi va tijoriy faoliyatlar tizimidir.
Biznes reja oz tarkibi jihatidan loyihaning afzalliklari va uni amalga oshirishdan kutiladigan moliyaviy natijalar bayon etilgan yakuniy xulosa hamda asosan 10 bolimdan iborat asosiy qismga bolinadi.

O‘zbekistonda tadbirkorlikning eng keng tarqalgan tashkiliy-huquqiy shakllari quyidagilar hisoblanadi;

• O‘zbekistonda tadbirkorlikning eng keng tarqalgan tashkiliy-huquqiy shakllari quyidagilar hisoblanadi;
• • huquqiy shaxs shakllantirmay – yakka tadbirkorlik, bu holda biznes jismoniy shaxs tomonidan olingan ro‘yxatdan o‘tkazish guvoxnomasi asosida yuritiladi;
• • huquqiy shaxsni shakllantirib:
• a) xususiy korxona (bir jismoniy shaxs – mulkdor tomonidan tuzilgan va boshqariladigan tadbirkorlik tashkiloti).
• b) masuliyati cheklangan va qo‘shimcha masuliyatli jamiyatlar (MCHJ va QMJ) (yollanma direktor tomonidan boshqariladigan, bir yoki bir necha jismoniy shaxs yoki xukukiy shaxs tomonidan tuziladigan xo‘jalik jamiyati)
• s) Aksiyadorlik jamiyati (AJ) (Nizom fondi ma’lum miqdordagi aksiyalarga bo‘lingan jamiyat. AJda har bir boshqaruv organi funksiyasi taqsimlangan ko‘p bosqichli boshqaruv mavjud)
• d) Unitar korxona. Unitar korxona deb mulkdor tomonidan unga biriktirilgan mulkga haqdor bo‘magan tadbirkorlik tashkilotiga aytiladi.

Biznesni tashkiliy xuquqiy shakillari

Tadbirkorlik (tadbirkorlik faoliyati bu- iqtisodiy foydadir) — oʻz tavakkalchiligi ostida amalga oshiriladigan, mulkka egalik qilish, tovarlarni sotish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar koʻrsatishdan muntazam ravishda daromad olishga qaratilgan mustaqil faoliyat sanaladi. Tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi shaxslar, agar qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilgan boʻlmasa, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ushbu lavozimda roʻyxatdan oʻtkazilishi kerak

• Tadbirkorlik (tadbirkorlik faoliyati bu- iqtisodiy foydadir) — oʻz tavakkalchiligi ostida amalga oshiriladigan, mulkka egalik qilish, tovarlarni sotish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar koʻrsatishdan muntazam ravishda daromad olishga qaratilgan mustaqil faoliyat sanaladi. Tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi shaxslar, agar qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilgan boʻlmasa, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ushbu lavozimda roʻyxatdan oʻtkazilishi kerak

Tadbirkor

Odatda gʻoyani shakllantirish quyidagi bosqichlar bilan ajralib turadi:

Biznesda buxgalteriya xisobini tashkil etish
Buxgalteriya hisobini tashkil qilish o`z ichiga korxonani tashkil qilgandan (ro`yhatdan o`tkazgandan) so`ng buxgalteriya hisobi va kadrlar hujjatlarini shakllantirishni oladi. Ushbu xizmat ishni boshlashda hisob poydevorini qurish uchun kerak bo`ladi. Ushbu xizmatning tarkibiga korxonaning hisob siyosatini ishlab chiqish, hujjatlar aylanish grafigini, hisobni yuritish metodologiyasini ishlab chiqish, zaruriy buxgalteriya provodkalarini shakllanishini ko`rsatish maqsadida bittadan bazaviy muomalalarni ko`rsatishni oladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• 1 Safarov B., RaxmanovT. Buxgalteriya hisobi. O‘quv qo‘llanma. – Samarqand, SamDU, 2019
• 2 http//Google.com/ qidiruv sayti.