Bolalarda jismoniy va aqliy rivojlanishida ijtimoiy muhitning ta`siri.
Jismoniy rivojlanishi.
Bola tug'ilgandagi, 1 yosh, 2, 3 va 5 yoshdagi tana vazni va bo'yini ko'rsating. Tana vaznining ortishi yoki kamayishi; sut tishlari chiqishi va tushish muddati.
Rivojlanishning asosiy belgilari. Aniqlang, qaysi yoshda bola qornida yotgan holatda boshini ko'targan va ushlagan, orqaga va qorniga aylangan, ushlab turganda yoki o'zi o'tiradi, oyogda turadi, ushlab turganda yuradi va o'zi yuradi, birinchi so'zlari, gapiradi, bir necha so'zlar birikmasini gapiradi, boylamlarni bog'laydi, o'zi kiyinadi.
Bolaning xronologik yoshi yillarda va oylarda ko'rsatiladi. Masalan:
O'lchangan vaqti: 2003, 30 aprel=03.04/12
Tugilgan vaqti: 2001, 29 mart=01.03/12
Xronologik yoshi: 03.04/12- 01.03/12=02.1 (2 yosh 1 oy) Jismoniy rivojlanish monitoringini o'tkazish orqali o'sishning orqada qolishini klinik belgilar yuzaga kelishidan oldin aniqlash mumkin.
hamma bosqichlarda bolada o'tkaziladigan o'lchashlar - bo'yi, tana vazni, bosh aylanasi standart diagrammada nuqta ko'rinishida belgilanadi va jismoniy rivojlanishning (egri chiziq) grafigi tuziladi, diagrammaning o'zi bolaning rivojlanish kartasida bo'lishi kerak.
Jismoniy tarbiya va aqliy rivojlanish
Jismoniy tarbiya va mеhnat darslari o`quvchilar nеrv sistеmasi, ish qobiliyati asli xoliga kеlishida muhim rol o`ynaydi. Shuning uchun o`rta, yuqori sinflarda mеhnat va fizkultura darslari 4—soatga qo`yilishi lozim, unda o`quvchilar 5 - 6 soatdagi darslarda charchamaydi. Matеmatika, fizika, kimiyadan yozma ishlar o`quvchilar nеrv sistеmasi tinch, ish qobiliyati eng yuqori bo`lgan soatlarda - sеshanba, chorshanba kunlari 2-3 soatlarda olinishi kеrak. Juma, shanba kunlari yozma ish olinishi maqsadga muvofiq emas, chunki o`quvchilar nеrv tizimi charchaganidan ishda ko`pgina xatolar uchraydi.
