Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari-fayllar.org
xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari
Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari
Bozor infratuzilmasi rnatish va ularning bir maromda amal qilishga xizmat kojaligi, transport, aloqa xizmatlari kourta va moliya kompaniyalari, soliq idoralari) va ijtimoiy sohaga xizmat koglumotlarni toullanuvchi kompaniya va firmalar kiradi.
Bozor infratuzilmasi rnatish va ularning bir maromda amal qilishga xizmat kojaligi, transport, aloqa xizmatlari kourta va moliya kompaniyalari, soliq idoralari) va ijtimoiy sohaga xizmat koglumotlarni toullanuvchi kompaniya va firmalar kiradi.
Bozor infratuzilmasining bu barcha unsurlari ishlab chiqaruvchilarning savdo-sotiq, moliya-kredit ishlariga, sherik topishiga, ish kuchini yollashiga kortasida aloqa orsatsa, boshqalari mustaqil muassasa va uyushmalardan iborat borsatgan xizmatlari uchun haq oladi.
Bozor infratuzilmasining bu barcha unsurlari ishlab chiqaruvchilarning savdo-sotiq, moliya-kredit ishlariga, sherik topishiga, ish kuchini yollashiga kortasida aloqa orsatsa, boshqalari mustaqil muassasa va uyushmalardan iborat borsatgan xizmatlari uchun haq oladi.
Bozor infratuzilmasida tovar (xizmat)lar muomalasiga xizmat korin tutishi sababli ularning asosiylarining qisqacha tavsifini beramiz.
Birja tkazuvchi tijorat muassasalaridir. Tovar birjalaridan farq qilib, fond birjasida qimmatli qogrtasida turib, unga bolaydi.
Birja tkazuvchi tijorat muassasalaridir. Tovar birjalaridan farq qilib, fond birjasida qimmatli qogrtasida turib, unga bolaydi.
Birjaning barcha shakllarida kelishuvning oli bilan taglash birjadan tashqarida yuz beradi. Bunda tovar egasi va xaridorlar qatnashishi shart emas. Ular nomidan ishni broker (dallol)lar yuritadi. Broker (makler)lar iga koz nomidan savdo bitimlari tuzishi ham mumkin.
Birjada uning qatnashchilari ayirboshlash torisida bitim tuzadi, lekin tovarni yetkazib berish va uning haqini to bu tovar, fond va valyuta birjalarida oldi-sotdi bitimlarini tuzishda vositachilik qiladigan shaxs yoki maxsus firma. Ular odatda mijozlar topshirigra va uning hisobiga ish yuritadi, kafolat beruvchi hisobiga olishi mumkin. Ixtisoslashgan birjalarda ayrim turdagi yoki bir guruh tovarlar, universal birjalarda har xil tovarlar sotiladi.
Auksionlar lgan tovarlarni sotish uchun muayyan joylarda tashkil qilingan maxsus kim oshdi savdo muassasasi. Auksionda savdo tovarlarning nisbatan cheklangan royicha, ommaviy sotuvga qoli bilan olon qilingan vaqtda va matkaziladi. Bunda tovarlarning bozorga kelib tushish mavsumi va hajmi hisobga olinadi. Auksion savdosida namuna tovarlar rorsatilgan tartibda savdoga qo alohida xususiyatlarga ega boyxati boyish yotkaziladi. Auksion elum davrda oyxatda koyiladi, xaridorlar orasida eng yuqori narxni taklif qilgan kishi tovarni sotib oladi.
Auksionlarda sanlum vaqtda ortasida yuz berib, unda bevosita istertasida yuz berib, unda bevosita iste savdo muassasasining maxsus turi. U ixtisoslashgan yoki universal bop tarmoqli tashqi savdo firmalari ham savdo uyi deb ataladi. Ular opincha ourta xizmati korin tutadi. Ular tijorat ishini yurituvchi va ixtisoslashgan savdo-sotiq korxonalaridir.
Firmalar mustaqil yoki yirik sanoat korporatsiyalari tarkibida ish yuritib, ulgurji va chakana savdo bilan shuglinadi. Ayrim firmalar har ikkala savdo turi bilan ham shugullanadigan turlarga boullanadi.
Ulgurji savdo firmalari z mulkiga sotib olib, iste tovarlarni somolchilarga sotuvchi savdo muassasalari. Ular mustaqil dokonlar va supermarketlardan iborat bo bu xaridorning ozi xizmat koyicha xaridor uyiga etkazadi, ularga madaniy-maishiy xizmat koyicha xaridor uyiga etkazadi, ularga madaniy-maishiy xizmat koringa ega. Ular moliya bozori, uning asosi bornatadi. Moliyaviy muassasalardan koziga xos belgilarga ega bozlarining majburiyatlarini bildiradi, yalari ortiqcha boektlardan pul qarz oladi va olari etishmagan suburta kompaniyalari, soliq va bojxona idoralari kabi muassasalari moliya-kredit munosabatlarida alohida oringa ega.
Bozor infratuzilmasining banklar, sugziga xos oektlarini moliyaviy axborotlar bilan ta korxona, firma, kompaniyalar moliyaviy xotkazuvchi idora. Ular odatda aksioner jamiyat yoki kooperativ shaklda faoliyat koliq mustaqillikga ega boz ishini har bir mamlakatda yoki xalqaro miqyosda qabul qilingan hisob-kitob va taftish qoidalariga binoan olib boradi. Auditor firma ishida qatnashuvchi taftishchilar auditorlar deb ataladi.
Shunday qilib, bozor infratuzilmasi va uning qarab chiqilgan unsurlari barcha bozor turlarining faoliyat kominlaydi.
