Buxoro psixologiya va xorijiy tillar instituti

Buxoro psixologiya va xorijiy tillar instituti S2-22 BT guruh talabasi Rizoyeva Hafizaning “Tibbiy bilim asoslari” fanidan bajargan mustaqil ishi

Mavzu:Ratsional ovqatlanish.Ovqatlanishga bo’lgan talablar.

Reja:

1.Ratsional ovqatlanish tartibi

2.Ovqatlanish gigienasi

3.To’g’ri ovqatlanish-sog’lom turmush tarsi omili.

Inson organizmi deyarli barcha kerakli moddalarni oziq-ovqat va suv orqali oladi. Oziq-ovqat mahsulotlarining tarkibi va ularning xususiyatlari salomatlik, jismoniy rivojlanganlik, mehnat qobiliyati, hissiy holat va umuman, umr ko’rish davomiyligi va sifatiga bevosita ta’sir qiladi. Inson organizmiga shu qadar ta’sir qilishga qodir bo’lgan yana boshqa bir omilni topish qiyin.

Inson organizmi deyarli barcha kerakli moddalarni oziq-ovqat va suv orqali oladi. Oziq-ovqat mahsulotlarining tarkibi va ularning xususiyatlari salomatlik, jismoniy rivojlanganlik, mehnat qobiliyati, hissiy holat va umuman, umr ko’rish davomiyligi va sifatiga bevosita ta’sir qiladi. Inson organizmiga shu qadar ta’sir qilishga qodir bo’lgan yana boshqa bir omilni topish qiyin.

Eslatma Bir qator olimlarning fikriga ko’ra, jismoniy salomatlik 50% odamning hayot tarziga bog’liq bo’lib, u ovqatlanish tartibini ham o’z ichiga oladi. Irsiyat va atrof-muhit holati hissasiga 20%, tibbiy ta’minot darajasi hissasiga esa atigi 10% to’g’ri keladi.

Eslatma Bir qator olimlarning fikriga ko’ra, jismoniy salomatlik 50% odamning hayot tarziga bog’liq bo’lib, u ovqatlanish tartibini ham o’z ichiga oladi. Irsiyat va atrof-muhit holati hissasiga 20%, tibbiy ta’minot darajasi hissasiga esa atigi 10% to’g’ri keladi.

SOG’LOM OVQATLANISH TAMOYILLARI

• SOG’LOM OVQATLANISH TAMOYILLARI
• Dastlab ishni to’g’ri ovqatlanish haqida qat’iy qaror qabul qilishdan boshlash kerak. Deyarli butun zamonaviy dietologiya tayanadigan va sog’lom ovqatlanish tamoyillarini tezda o’rganishga yordam beradigan bir nechta oddiy qoidalar quyidagilardir:
• TAOMNOMA
• 1-qoida. Fast-fuddan butunlay voz kechish va shirinliklarni suiste’mol qilmaslikka harakat qilish;
• 2-qoida. Mavsumiy mahsulotlardan iloji boricha ko’proq iste’mol qilish — ularning tarkibida eng ko’p miqdorda ozuqaviy moddalar mavjud. Issiqxonalarda yetishtirilgan yoki uzoqdan olib kelingan qishki sabzavot va mevalar kimyoviy moddalarga boyligi va uzoq muddatli saqlash tufayli nafaqat o’zining barcha foydali xususiyatlarini yo’qotadi, balki nitratlar va boshqa zararli kimyoviy birikmalar akkumulyatoriga aylanadi;
• 3-qoida. Aralashmalardan tozalangan mahsulotlar: shakar, o’simlik moyi, oq bug’doy uni, tozalangan oq guruchdan foydalanishni iloji boricha cheklash. Ularda kletchatka yo’q, bu ovqat hazm qilish tizimi, shuningdek ichaklarda yashovchi foydali bakteriyalarni oziqlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Shuning uchun oq non o’rniga donli turini iste’mol qilish, tozalangan shakar o’rnini esa jigarrang yoki hatto asal bilan bosish yaxshiroqdir;
• 4-qoida. Suv ichish. Choy, qahva yoki sharbatlar suv o’rnini bosa olmaydi. Bir sutkada inson har 1 kg vazn uchun kamida 30-35 ml suyuqlik qabul qilishi kerak. Shirin gazlangan ichimliklar — to’liq taqiqlanadi, ular tarkibida juda yuqori miqdorda shakar mavjud;
• 5-qoida. Oqsilli taomlar haqida unutmaslik. Ular uzoq vaqt davomida to’qlik hissini saqlab turadi va aminokislotalarga boy sanaladi. Oqsillar tanaga mushak to’qimasini shakllantirish, eski hujayralarni yangilash uchun zarurdir. Oqsilga boy ovqatlarga turli xil go’sht, baliq, kalmar, qisqichbaqalar, yong’oqlar, qo’ziqorinlar, ba’zi dukkakli o’simliklar, tuxum va tvorog kiradi.

Sog’lom ovqatlanish deganda ushbu mahsulotlardan iborat to’g’ri kombinatsiyani tushunish mumkin, chunki ular tanaga shubhasiz foyda keltiradi va nafaqat salomat bo’lishi, balki uni mustahkamlashga qodir. Masalan, ovqatlanish bo’yicha mutaxassislar suvda pishirilgan donlar bilan zaytun yog’i qo’shilgan sabzavotli salatlar iste’mol qilishni tavsiya etadilar.

Sog’lom ovqatlanish deganda ushbu mahsulotlardan iborat to’g’ri kombinatsiyani tushunish mumkin, chunki ular tanaga shubhasiz foyda keltiradi va nafaqat salomat bo’lishi, balki uni mustahkamlashga qodir. Masalan, ovqatlanish bo’yicha mutaxassislar suvda pishirilgan donlar bilan zaytun yog’i qo’shilgan sabzavotli salatlar iste’mol qilishni tavsiya etadilar.

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, to’g’ri ovqatlanish sog’lom turmush tarzining muhim omili hisoblanadi. To’g’ri ovqatlanishdan voz kechganimizda biz o’zimizni bazi bir kasalliklarga yo’l qo’yib bergan bo’lamiz.

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, to’g’ri ovqatlanish sog’lom turmush tarzining muhim omili hisoblanadi. To’g’ri ovqatlanishdan voz kechganimizda biz o’zimizni bazi bir kasalliklarga yo’l qo’yib bergan bo’lamiz.

Semizlik, qandli diabet.

To’g’ri ovqatlanish xotirani yaxshilashga olib keladi va kuchli energiya paydo qiladi. Vz bizda yuqori motivatsiya paydo bo’ladi.

E’tiboringiz uchun rahmat