Cərrahi xəstəliklər fənnindən muhazirələr MÖvzu təQVİm plani tibb bacısı işi. Mualicə işi. III kurs
Yüklə 1,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8. Sınıqlar 9. Arteriyaların cərrahi xəstəlikləri 10. Venaların cərrahi xəstəlikləri
- 2.Yollesin “doqquzlar “ qaydası
- 3. Selofan qaydası
- 4.V. N. Postnikov sxemindan istifada etmakla
- Kaskin yaniq toksemiyasi dövr Dispeptik pozgunluqlar, anemiya mu§ahida edilir. Bu dovr 4 - 14 sutka davam edir. Septikotoksemiya dövrii
- Rekonvalesensiya dövrii
|
Baki 1 nömrəli TİBB KOLLECİ Cərrahi xəstəliklər fənnindən muhazirələr MÖVZU TƏQVİM PLANI Tibb bacısı işi.Mualicə işi.III kurs 1. Termiki zədələnmələr.Donma və yanıqlar. 2. Travmatologiya.Travmatizm.Açıq və qapalı zədələnmələr. 3. Kəllə Baş-beyin travmaları 4. Döş qəfəsinin zədələnmələri.Preymatorkslar 5. Qarın boşluqu orqanların zədələnmələri 6. Çanaqın zədələnmələri və cərrahi xəstəlikləri 7. Çıxıqlar 8. Sınıqlar 9. Arteriyaların cərrahi xəstəlikləri 10. Venaların cərrahi xəstəlikləri Termiki zədələnmələr: Yanıqlar, donmalar, elektrotravma Yanıqlar Yüksak hərarət,kimyavi maddələr, elektrik carayanı ve radiasiya tasirindan toxumalarda baş veran deyilir. patoloji deyişiklîklərə yanıqlar Yanıqlar 4 yera bölünürlar: termiki, ki myavi, elektrik va şua yanıqları. TERMİKİ YANIQLAR Yüksak hararatin (alov, isti buxar, qaynar su va diqar mayelar, qızmış müxtalif aşyalar va s.) bilavasita insan lıodanina tasiri naticasinda termiki patologiyanın ağır novü olan tcrmiki yanıqlar baş verir. Zadalanmanin darinliyine ğöra yanıqların 4 daracasi ayırd edilir. 1 daracali yanıq - eritema Bu darinin ödemi, qızarması, ağrı ila xarakteriza olunur. Bu zaman toxumalarda gedan deyişiklor funsional xarakter daşıyır va 5 - 10 gündan sonra capıq amala ğalmedan sağalma müşahida edilir. 2 daracali yanıq Bu zaman yalnız epidermis zadalanir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz ödem, darinin hiperemiyası va ağrı kimi alanıotlara epidermisin nekrozu naticasinda içi seroz maye ila dolu olan suluqların amala galmasida qoşulur. Sağalma darinin darin qatlarında salamat qalmış epitelial elementlarin reğenerasiyası hesabına çapıq omala galmekla baş verir. 3 daracali yanıq Üçünçü dərəcənin özü də iki yera bölünür. 3 A va 3 B daracali yanıqlar. 3 A daracali yanıqda darinin üst qatının momayabanzar qatın zirvasinədək nekroz baş verir. 3 B dərəcəli yanıqlarda isə dərinin bütünlükdə nekrozu müşahidə edilir. 4 dərəcəli yanıq Bu zaman nainki dari, hatta altda yerlaşan yumşaq toxumalar, sümüklar da yanaraq kömürlaşir. 1, 2 va 3 A dərəcəli yanıqlar səthi, 3 B va 4 dərəcəli yanıqlar – dərin yanıqlar adlanır. Yanıq sahesinin bir neca üsulla tayin edirlar. 1. Ovuc qaydası 2. Yollesin doqquzlar qaydası 3. Selofan üsulu 4. Postnikovun sxemi üzra 1.Ovuc qaydası Bu qaydaya göra insanın ovucunun sahasi onun badan sahasinin 1 - 2 % barabardir. Yanıq sathina steril selofan salınır, sonra xastanin alinin karton maketila yanıq sathi ölçülür ve alınan roqami qabul edilmiş faiza vurmaqla yanıqın sahasi hesablanır. 2.Yollesin “doqquzlar “ qaydası Bu qaydaya göra insan badanin ayrı - ayrı nahiyəlarin sahəsi beladir: yetkin insanın başının sahəsi bədan sathinin 9 %, yuxarı ətrafların har biri ayrılıqda - 9%, gövdənin ön va arxa sathlari ayrılıqda - 18 %, aşağı atrafların har biri ayrılıqda - 18 % va aralıqla birgə cinsiyyat üzvləri - l%. 3. Selofan qaydası Steril selofan yanıq sathina sarilir, yanığm sarhadlari mürəkkəbla selofan üzərinda qeyd edilir. Sonra selofan millimetrlik kağız üzarina sarilir yanığın sahasi hesablanır. 4.V. N. Postnikov sxemindan istifada etmakla V. Postnikova gora darinin sahasi orta hesabla 16 - 18 min sm' -a barabar olmaqla badanin ayri-ayri nahiyolarinin sahasi codvalda oldugu kimidir. Yaniqlarin agirliq derasinin tayini ucun Burke tasnifatindan istifada edilir. 1. Yiingiil yaniq - boyuklarda 15 % qadar. 2. Sahasi- utaqlarda 5% qadar. 3. Darinliyi - 1 ,2, va mahdudla5mi§ 2 daraca. Orta agirligli yaniqli yaniq Tuklar qaldiqda aparilir. Səthi yaniqlarda yaniq sethindan tiikiin cixarilmasi agrili və catin , darin yaniqlarda isa əksinə , asan va agrisiz olur. Yaniq xastaliyi Yaniq xastaliyin gedişinda 4 dovr ayird edilir: yaniq şoku, kaskin yaniq toksemiyasi, septikosemiya, rekonvalesensiya dovrlari. Yaniq şoku diivrii Yaniq şoku termiki travma alinan vaxt, yaxud ondan 1-2 saat sonra baş verarsa bu birincili yaniq şoku adlanir. Bu şokun esasinda agri faktoru durur. §ok yaniqdan l -2 sutka va daha sonra inki§af edarsa,bu ikincili şok adlanir.Onun sababi orqanizmin yaniq sathindaki toksiki mahsullarla intoksikasiyadir. Yaniq şokun diqar şoklardan bir sira farqli xususiyyatleri var. Yaniq §okunda erektil faza nisbatan uzun olur. Yaniq §oku uzunmuddatli olur (12 saatdan 3 sutkaya qadar ).Hemodinamik gostaricilar nisbatan uzun muddat sabit qalir, erektil fazada xasarat alan insanin vaziyati arxo§1uq halini xatitladir. Yaniq tokunun patoqenezinda plazma itkisi aparici rol oynayir, hemoliz prosesi olur. Yaniq tokun agirligi yaniqin sahasindan va darinliyindan asilidir. Kaskin yaniq toksemiyasi dövr Dispeptik pozgunluqlar, anemiya mu§ahida edilir. Bu dovr 4 - 14 sutka davam edir. Septikotoksemiya dövrii Septikotoksemiya yaniq sathindaki ölmuş va duşmakda olan toxumalarin irinlamasi naticasinda organizmda iki qat intoksikasiyanin - irin va yaniq intoksikasiyanin baş vermasi hesabina meydana cixir. Yara sathina diişmiiş mikroblar ucun alveri§li §arait oldugundan tezlikla septik vaziyyat yaranir. Bu dovrda xastanin vaziyyati agir olur,temperaturu uksak, iştahasizliq, yuxunun pozulmasi, dispeptik hallar, anemiya, zulal qatmamazligi baş verir. Sepsis, pnevmoniya, kaskin xolesistit, artrit, tromboflebit kimi fasadlar ola bilir. Kaskin ariqlama, azalalarin atrofiyasi, odemlar, yataq xoralari inkişaf edir. Rekonvalesensiya dövrii Bu dovrda yara sathinin operativ yolla dari plastikasi aparllir. Bu dovrda bir sira sistemlarin va iizvlarin pozulmuş funksiyalari tadrican barpa olunmaga baslayirlar. Mualice Ilk novbada termiki agentin tasiri dayandirilir. Yaniqdan dərhal sonra (ilkin 20 - 30 daq arzinda ) yaniqin sahasi 30 faizdən - dan çox olmazsa yaniq sathi 15 - 30 daq. muddatinda soyuq su ila soyudulur. Yaniq şokun profilaktikasi məqsədilə ə/d ya v/d narkotik va qeyri narkotik mənşəli analgetiklar - analgin 50% - 2ml, 2% pantopon 1 - 2ml, 2% promedol - 2ml, 5ml - baralgin, neyroleptiklar - talamanol, droperidol vurulur. and antihistamin preparatlar: 1% dimedrol 2 - 3 ml, 2% suprastin l - 2 ml ya pipolfen vurulur. Agir hallarda steroid hormonlar 100 - l50mq hidrokortizon, 30 - 90 mq prednizalon ya 8 - 12 mq deksametazon yeridilir.Yaraya aseptik sargi - novokain, 0,1 % rivanol, 0,2% furasillin, 3 - 5% bor tur9usu mahlullari ila isladilmi5 sargilar qoyulur. i9maya 9oxlu mineral sular,urak - damar darmanlari yeridilirr - 0,05% - strofantin 0,5 - 1 ml, 2ml kordiamin, 2ml kamfora. V/d damci usulu ila 300 ml 5% natrium - hidrokarbonat, 400 ml poliqlukin va batqa inahlullar yeridilir. Yaniq yaralari açiq va qapali usulla mualica olunur. Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|