F əzada müstəvi tənlikləri,2 müstəvi arasinda qalan bucaq və müstəvilərin parallelik V



Yüklə 39,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/2
tarix19.12.2023
ölçüsü39,79 Kb.
#185835
  1   2
azmiu 79



Az
ərbaycan Memarlıq
İnşaat Universtitet 
Fakült
ə: 
İxtisas:
Qrup:
T
ələbə:
F
ənn:

əllim:
2023 


F
əzada müstəvi tənlikləri ,2 müstəvi arasinda qalan bucaq və müstəvilərin 
parallelik v
ə perpendikulyarlıq şərtləri 
Müst
əvinin normal tənliyi. 
Tutaq ki, müst
əvidə veriilmiş 
M
nöqt
əsinə gədər 
koordina
t başlanğıcından olan 
p
m
əzafəsində 
r
radius vektoru ç
əkilmiçdir. Bundan 
əlavə həmin 
O
nöqt
əsindən müstəviyə doğru 
n
0
perpendikulyar endirilmişdir. Bu 
şərtlərdə 
r
radius vektorunun proyeksiyaları və 
n
0
perpendikulyarın yönəldici 
kosinuslarından istifadə etsək, müstəvi üçün
x cos
(1) 
normal t
ənliyi alırıq. 
Müst
əvinin
Ax + By + Cz + D = 0
(2) 
Ümümi t
ənliyini normal tənliyə gətirmək üçün onu normallayıcı
(3) 
Vuruğa vurmaq lazımdır.
Misal 1.
Müst
əvinin 
ümumi t
ənliyini normal şəklə gətirin. 
1-
ci addım. Normallayıcı vuruğu hesablayaq: 

2-
ci addım. 
M
qiym
ətini verilmiş tənliyin hər iki tərəfinə vuraraq alırıx: 


3-cü 
addım. Yönəldici kosinusları isə və 
p
qiym
ətini aşağıdakı düsturlara görə alırıq: 
= ;
=

;




M
əlumdur ki, iki çarpaz düz xətt arasındakı bucaq, bu xətlərə paralel iki 
k
əsişən düz xətt arasındakı bucaq ilə ölçülür. Buna görədə, belə məsələnin 
h
əlli 103 zamanı verilmiş düz xətlərdən birini kəsən, digərinə isə paralel olan 
bir düz x
ətt çəkilir. Bundan sonra isə aldığımız iki kəsişən а və b düz xətt 
arasındakı bucağın qiyməti tapılır. Beləliklə, iki çarpaz düz xətt arasındakı 
bucağın tapılması, iki kəsişən düz xətt arasındakı bucağın qurulması 
m
əsələsinə çevrilir. İki çarpaz düz xətt arasındakı bucağın tapılması isə şək. 
107-d
ə göstərilmişdir. Qeyd olunduğu kimi, əvvəlcə verilən düz xətlərdən birini 
k
əsən, digərinə isə paralel olan bir düz xətt çəkilir. Bu məqsədlə b düz xətti 
üz
ərindəki A nöqtəsindən а düz xəttinə paralel c düz xətti çəkilir. Bu düz xətlər 
hprizontal proyeksiyalayıcı müstəvi üzərində oıduğundan onların horiontal 
proyeksiyası c a ' ' 

bir-birinin üz
ərində alınır. Məlumdur ki, verilmiş iki düz 
x
əttin bir-birinə paralel olması üçün, onların eyni adlı proyeksiyaları bir –birinə 
paralel olmalıdır. Bu şərtə əsasən c düz xətti qurulur (şək. 107). 


Sonra is
ə fırlandırma üsulunun köməyi ilə а və c kəsişən düz xətləri arasındakı 
bucaq tapılır. Ffrontal səviyyə xətti f ətrafında fırlandırmqla а və b düz xətləri 
ar
asındakı φ° bucağı təyin edilmişdir. 
Düz x
ətlə а müstəvi α arasındakı bucaq, həinmin düz xətlə onun verilmiş müstəvi 
üz
ərdəkir ortoqonal proyeksiyası arasındakı bucaq φ° ilə ölçülür (şək. 108). Burada 
a düz x
əttin α müstəvisi üzərində proyeksiyasını təyin etmək üçün а düz xətti ilə α 
müst
əvisinin kəsişmə nöqtəsi B tapmaq lazımdır, sonra isə а düz xəttinin ixtiyarı А 
nöqt
əsindən α müstəvisinə perpendikulyar n düz xətti və həmin düz xətlə α 
müst
əvisinin kəsişmə nöqtəsi А α tapılır. Tapılan В və А α nöqtələrindən çəkilən a n 
düz x
əttiа düz xəttinin α müstəvisi üzərində proyeksiyası olur. Göstərilən sxem üzrə 
m
əsələnin həlli, kifayə qədər mürəkkəblik tələb edir. Qurma əməliyyatını 
asanlaşdırmaq və məsələnin həllini sadələşdirmək məqsədi ilə, düz xətlə müstəvi 
arasındakı bucağı aşağıdakı üsullada tapmaq olar (şək. 109) 
İki müstəvi arasındakı bucaq xətti bucaqla , yəni bu müstəvilərə perpendikulyar 
ç
əkilmiş üçüncü müstəvi ilə onların kəsişmə xətləri arasındakı bucaqla 
ölçülür.Verilmiş α və β müstəviləri arasındakı φ° bucağın qurulması şək. 110-
d
ə göstərilib. Verilmiş α və β müstəviləri arasındakı φ° bucağını təyin etmək 
üçün f
əzadə ixtiyarı bir A nöqtəsi götürülür. Sonra isı bu A nöqtəsindən n1 düz 
x
ətti α müstəvisinə, n2 isə β müstəvisinə perpendikulyar çəkilir. Qurulan n1 və 
n2 k
əsişən düz xətləri arasındakı φ° bucağı α və β müstəviləri arasındakı 
bucağa bərabərdir. 


Buna 
əsasən, məsələni aşağıdakı kimi həll etmək olar: 
1. F
əzadə ixtiyarı A nöqtəsi götürülür;
2. А nöqtəsindən uyğun olaraq verilmiş α və β müstəvilərinə m və n 
perpendikulyar düz x
ətlər çəkilir; 
3. m v
ə n düz xətləri arasındakı φ° bucağının qiyməti tapılır. Kompleks 
çertyojda α və β müstəviləri arasındakı bucaqğın təyini şək. 111-da 
göst
ərilmişdir. 



Yüklə 39,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin