Federal Ehtiyatlar Departamenti Giriş

Federal Ehtiyatlar Departamenti
Giriş:
Federal Ehtiyat Departamenti, 1-2 Noyabr iclasından sonra faiz dərəcələrini 0,75 faiz artırdığını və federal fondların faiz dərəcəsini 3,75-4 faiz hədəf aralığına qaldırdığını açıqladı. Bu, dördüncü dəfədir ki, Federal Ehtiyat Sistemi faiz dərəcələrini 75 baza balı artırıb, çünki mərkəzi bank yüksək inflyasiyanın qarşısını almaq üçün maliyyə bazarlarına likvidliyi sürətlə azaldır.
FED-in qərarı ABŞ iqtisadiyyatında inflyasiyanın avqust ayında 8,3 faizlik hesabatdan sonra sentyabrda 8,2 faizə çataraq, son 40 ildə ən yüksək illik dərəcələrə çatdığı bir vaxta təsadüf edir. Fed-in həddən artıq qızmış iqtisadiyyatda əyləc basması ilə bir çox bazar müşahidəçiləri üçün əsas sual Fed-in dərəcələri nə qədər artıracağı və bu hərəkətlərin sonda tənəzzül ilə nəticələnəcəyidir.
Faiz dərəcələrini artırmaqla yanaşı, Fed də istiqraz portfelinin böyük hissələrini satır və bu yaxınlarda sentyabr ayında aylıq satışlarını iki dəfə artıraraq 95 milyard dollara çatdırır. Fed öz balans hesabını bitirərkən, bu addım inflyasiyanı yavaşlatmaq üçün maliyyə sistemindən likvidliyin boşaldılmasına kömək edir.
Təsirləri:

1. 
   İpoteka:
   

Federal fondların dərəcəsi, əsasən 10 illik Xəzinədarlığın gəlirindən asılı olan ipoteka dərəcələrinə həqiqətən təsir etməsə də, oxşar səbəblərə görə tez-tez eyni şəkildə hərəkət edirlər. Son aylarda 10 illik Xəzinədarlıq gəlirinin daha da artması ilə, Fed-dəki bazar qiymətləri aqressiv şəkildə Fed fondlarının faiz dərəcəsini artırdığı üçün, ipoteka faizləri də onlarla birlikdə kəskin şəkildə yüksəldi. Son bir neçə ildə mənzil qiymətlərinin sürətlə artmasının ardınca qiymətlərin yüksəlməsi potensial ev alıcıları üçün ikiqat sıxıntı yaratdı. Ev qiymətləri daha bahadır və maliyyələşdirmə daha bahadır, bu da mənzil bazarında yavaşlama ilə nəticələnir.
2. Əmanət hesabları və depozit sertifikatlar:
Artan faiz dərəcələri o deməkdir ki, banklar öz əmanətləri və pul bazarı hesabları üzrə artan gəlirlər təklif edəcəklər, lakin bunun sürəti bankdan banka dəyişəcək. Faizdən qazanclarını artırmaq istəyən əmanətçilər onlayn banklara və ya ən yaxşı kredit ittifaqlarına müraciət etməyi düşünməlidirlər, hansıki burada dərəcələr adətən ənənəvi bankların təklif etdiyindən daha yaxşıdır.
Depozit sertifikatlarına gəldikdə, bu yaxınlarda tarifləri kilidləyən hesab sahibləri, onu pozmaq üçün cərimə ödəməyə hazır olmadıqca, bu gəlirləri depozit sertifikatlarının müddəti üçün saxlayacaqlar.
3. Səhm və istiqraz investorları(Stock market):
Fed faizləri uzun müddət sıfıra yaxın saxladığı müddətcə fond bazarı yüksəldi. Aşağı dərəcələr səhmlər üçün faydalı idi və bu, istiqrazlar və depozit sertifikatları kimi sabit gəlirli investisiyalarla müqayisədə onları daha cəlbedici bir investisiya kimi göstərdi. Amma bu dəyişdi.
2021-ci ilin sonundan etibarən investorlar qiymət artımlarında qiymətlər qoyurlar və S&P 500 2022-ci ili dərin enişlə keçirdi. İndi isə dərəcələrin daha da artması ilə investorlar nə qədər yüksələ biləcəklərini və nəticədə aşağı səhmlərin nə qədər düşə biləcəyini düşünürlər.
4. Borcalanlar:
Mövcud borcalansınızsa və pul üçün bazara girməyə ehtiyacınız yoxdursa - deyək ki, bu ilin əvvəlində və ya 2021-ci ildə 30 illik sabit faizli ipotekaya bağlanmısınızsa - yaxşı vəziyyətdəsiniz. Ancaq kredit kartları (daha sonra), tələbə kreditləri, şəxsi kreditlər, avtomobil kreditləri və ya borc almalı olduğunuz başqa hər şey olsun, yeni kredit əldə etmək istəyən hər kəs sıxılır.
Bankrate araşdırmasına görə, fərdi kreditlər üzrə orta faiz dərəcəsi oktyabrın 7-nə 11,08 faiz təşkil edir. Bununla belə, daha yaxşı krediti olan borcalanlar hələ də daha aşağı faiz dərəcəsi əldə edə bilərlər. 2021-ci ildə orta faiz dərəcəsi yalnız 9,38 faiz idi, o zaman federal fondların dərəcəsi sıfıra yaxın idi.
5. Kredit kartları:
Bir çox dəyişkən faizli kredit kartları, federal fondların dərəcəsi ilə yaxından əlaqəli olan əsas tarifə əsaslanaraq müştərilərdən ödəniş dərəcəsini dəyişir. FED-in qərarı, dəyişkən faizli kartlara olan faizlərin indi daha yüksək olacağı deməkdir. Kartlar üzrə tariflər artıq onilliklərin ən yüksək həddindədir və hələ də yüksəlir.
6. ABŞ federal hökuməti:
Milli borcun 31 trilyon dollardan yuxarı olması ilə, artan dərəcələr federal hökumətin borcunu yuvarladığı və yeni pul borcları alması ilə əlaqədar xərcləri artıracaq. Təbii ki, hökumət onilliklər ərzində faiz dərəcələrinin uzunmüddətli enişindən faydalanıb. İqtisadi partlayış zamanı dərəcələr dövri olaraq yüksələ bilsə də, onlar uzunmüddətli və davamlı olaraq aşağıya doğru irəliləyirlər.
Hələlik, 10 illik və 30 illik Xəzinədarlıqlar üzrə faiz dərəcələri inflyasiyadan xeyli aşağıdır. Nə qədər ki, inflyasiya faiz dərəcələrindən yüksək olaraq qalır, hökumət yavaş-yavaş inflyasiyadan istifadə edir, əvvəlki borclarını bugünkü daha az dəyərli dollarlarla ödəyir. Bu, əlbəttə ki, hökumət üçün cəlbedici perspektivdir, lakin onun borcunu alanlar üçün deyil.
Yüksək inflyasiya və çətin iqtisadiyyat ABŞ-da keçiriləcək aralıq seçkilərinə də təsir edə bilər. Konqresdəki güc balansının təhlükə altında olması ilə qarışıqlıq amerikalıları sorğuçuların gözləmədiyi şəkildə səs verməyə təşviq edə bilər.


Mənbələr:

1. 
   https://www.bankrate.com/banking/federal-reserve/fed-interest-rate-decision-biggest-winners/
   

2. 
   https://www.npr.org/2022/11/02/1133195996/fed-federal-reserve-interest-rates-hike-increase-inflation-unemployment-powell
   

3. 
   https://www.federalreserve.gov/newsevents/pressreleases/monetary20221102a.htm