370
Kielce: Laboratorium Wiedzy Artur Borcuch
Copyright © 2023 All rights reserved International Journal for Gospodarka i
Innowacje This work licensed under a Creative Commons Attribution 4.0
GOSPODARKA I INNOWACJE
Volume: 33 | 2023
GEODEZIK O’LCHASHLARNI BAJARISHDA TEODOLIT, NIVELIR VA
ELEKTRON TAXIOMETRLARNI BIR-BIRI BILAN TAQQOSLASH
Bobokalonov Manuchexr Xaydarovich
Ilmiy rahbar:Samarqand davlat arxitekttura-qurilish universiteti katta o’qituvchisi
To’liboyeva Farangiz Farxod qizi
Talaba, arxitekttura-qurilish universiteti katta o’qituvchisi
A R T I C L E I N F O.
Annatatsiya
Kalit soʻzlar: Teodolit, gorizontal va
vertikal, triangulatsiya,
poliganametriya, graduss,
mikrometrli, koordinata,
mikroskopik, indeks, nivelir, vizr,
kompensator, elektron taxiometr,
reyka, poligon.
Ushbu maqolada geodezik oʻlchashlarni bajarishda teodolit,
nivelir va elektron taxiometrni solishtirib
ularning aniqlik
darajalari va hozirgi kunda geodezik oʻlchashlar uchun qasi biri
ustunligi taqqoslangan.
http://www.gospodarkainnowacje.pl/ © 2023 LWAB.
Geodezik ishlarni bajarishda geodezik asboblarsiz tasavur qilib bo`lmaydi.
Geodezik asboblarning
hozirgi kunga kelib ancha mukammal avlodlari yaratilgan desak mubolag`a bo`lmaydi.
Teodolit – ochiq joylarda gorizontal va vertikal burchaklarni o`lchashda ishlatiladigan ko`chma
geodezik asbop.Burchaklarni o`lchash triangulatsiya va poliganametriya ishlarini bajarishda
foydalaniladi. Burchak o`lchash ishlarini gorizontal yo`nalishda 30 graduss aniqlikda o`lchaydigan
teodolitlar qo`llaniladi. Triangulatsiya ishlarida (Yer sirti holatini aniqlashda
aniqlik darajasi yuqori
0.5``gacha)bo`lgan teodolitlardan foydalaniladi. Aniqlik darajasi yuqori bo`lgan teodolitlarni universal
teodolitlar deb atashadi. Teodolitlar bilan ochiq joylarda vertical burchaklar masofalar hamda
yo`nalishlar magnit azimutlarni ham o`chash mumkun. Vertikal doira 15
graduss qiya burchaklarni
o`lchash uchun mo`ljallangan. Teodolitlarni tuzilishi aniqligi va boshqa xususiyatlarga ko`ra bir necha
xil bo`ladi (Xisob qirulmali,370ptic mikrometrli, mikroskopli, indeksli va boshqalar.
