HEPATİT B İNFEKSİYONUNDA TANI VE TEDAVİ
Kimler olası hepatit B enfeksiyonu yönünden incelenmelidir?
Yüksek ve orta endemisiteye sahip bölgelerde doğan ve bu bölgelerden evlat
edinilen kişiler,
HBsAg pozitif kişilerle cinsel temasta bulunanlar,
HBsAg pozitif kişilerin 1. derece akrabaları,
HBsAg pozitif kişiyle aynı evde yaşayanlar,
İntravenöz ilaç kullanma alışkanlığı bulunan kişiler,
Birden çok cinsel partneri bulunan ve cinsel yolla geçen hastalık öyküsü bulunanlar,
Homoseksüeller,
Hapishanelerde yaşayan kişiler,
Kronik ALT ve AST yüksekliği bulunan kişiler,
HCV ya da HIV ile enfekte kişiler,
Diyaliz hastaları,
Tüm gebe kadınlar,
Sık kan ve kan ürünleri alanlar,
Kan ve kan ürünleri ile mesleği nedeniyle sık sık temas eden meslek sahipleri,
İmmün yetmezliği bulunanlar veya uzun süre immün süpressif tedavi görenler
(1,2)
Serumunda HBsAg pozitifliği saptanan bir hastada öncelikli olarak neler
yapılmalıdır?
Ayrıntılı anamnez alınmalı ve fizik muayene yapılmalıdır.
Karaciğer hastalığı ve hepatosellüler kanser (HSK) açısından aile öyküsü sorgulanmalıdır.
Karaciğer hastalığı varlığını gösterecek ALT, AST, ALP, GGT, Total bilirubin, Direkt
bilirubin, Total protein, albümin, protrombin zamanı ve tam kan sayımı çalışılmalıdır.
HBV replikasyonu ve akut-kronik ayrımı için serolojik testler (Anti-HBc IgM ve IgG,
HBeAg, anti-HBe, HBV DNA) yapılmalıdır.
Karaciğer hastalığına neden olabilecek diğer nedenler araştırılmalıdır.
Koenfeksiyon olasılığı nedeniyle anti-HCV, anti-HDV ve anti-HIV çalışılmalıdır.
Hepatit A bağışıklığının belirlenmesi için Anti-HAV IgG araştırılmalıdır.
Üst batın ultrasonografisi yapılmalıdır.
(1,3)
Akut hepatit B (AHB) enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
Akut HBV enfeksiyonu semptomatik veya asemptomatik olabilir. Olguların büyük kısmı
anikterik
ve/veya
asemptomatik
seyrettiği
için
genellikle
akut
dönemde
saptanamamaktadır. Klinik bulgu veren olguların da büyük bir kısmı hastaneye
yatırılmadan izlenebilir (4).
Akut HBV enfeksiyonunda özgün bir tedavi bulunmayıp semptomlara yönelik destek
tedavisi yapılmalıdır . Hastalara istirahat önerilir. Diyet kısıtlamasına gerek yoktur (4).
Klinik ve biyokimyasal iyileşme sağlanıncaya kadar alkol alımının yanı sıra; başta
analjezik, trankilizan ve sedatifler olmak üzere hepatotoksik ilaç kullanımı
yasaklanmalıdır.
Ciddi kusması olan olgulara metoklopramid ve sıvı-elektrolit desteği yapılmalıdır.
İmmun yetersizliği olmayan, akut hepatit B enfeksiyonlu hastalarda nükleozid analogları
kullanılmamalıdır.
Ciddi bulantı, kusma, mental durum değişikliği, hepatik ensefalopati kliniği olan olgular;
biyokimyasal olarak bilirubin düzeyi 15-20 mg/dL'nin, protrombin zamanı 17 saniyenin
üzerinde olanlar, protrombin zamanı ve bilirubin değerleri 2-3 hafta boyunca stabil
seyrederken transaminazlarda hızlı düşüş gösteren olgular hastanede yatırılarak
izlenmelidir (4,5).
Akut hepatit B enfeksiyonu sırasında ALT izlemi hangi sıklıkta yapılmalıdır?
ALT, AST, alkalen fosfataz, bilirubin düzeyleri ve protrombin zamanı hastanede yatış
süresince haftada bir kez bakılmalı; daha sonra değerler normale dönünceye kadar 2–4
haftada bir takip edilmelidir (4).
Akut fulminan hepatit B enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
Akut Fulminant B hepatiti, sarılık ve koagülopatiyle birlikte karaciğer fonksiyonlarının
hızla bozulması ve hepatik ensefalopatinin varlığıyla tanımlanan bir klinik tablodur.
Hasta mutlaka yoğun bakım ünitesinde izlenmeli ve bir an önce en yakın karaciğer
transplantasyonu
yapılabilecek
merkeze
sevki
planlanmalıdır.
Karaciğer
transplantasyonu yapılamayanlarda mortalite yüksektir (6-8).
İnaktif HBsAg taşıyıcılarında izlem nasıl olmalıdır?
İnaktif HBsAg taşıyıcıları (1)
Tanım:
1. HBsAg+ > 6 ay
2. HBeAg-, anti-HBe+
3. Serum HBV DNA < 2.000 IU/ml (<10
4
kopya/mL)
4. Normal ALT/AST
5. HDV’nin negatif olması
İzlem:
Türkiye’de yaşayanlarda ALT normal değeri ile geniş çaplı çalışma sonuçları elde edilene
kadar, ALT düzeyi için sınır değer olarak, çalışan yöntemin referans aralıklarının
kullanılması önerilir.
Hastalar ilk yıl 3 ay arayla ALT yönünden izlenmelidir. ALT seviyesi normal ise 6-12 ayda
bir ALT ve HBV DNA düzeyi ölçülmelidir (1,3,9,10).
Hepatosellüler kanser (HSK) için izlem yapılmalıdır (1,9,10).
Transaminazlarda yükselme saptanırsa HBV-DNA bakılmalıdır (1,9,10).
Kronik hepatit B enfeksiyonunda kimler tedavi edilmelidir?
1-HBeAg pozitif Hastalar
ALT seviyesi normalin iki katını aşan hastalar spontan HBe Ag serokonversiyonu
yönünden altı ay izlenir ve altı ay sonunda ALT hala yüksek, ≥ HBV-DNA 20.000 IU/ml
(10
5
kopya/mL), karaciğer biyopsisinde nekroinflamatuvar aktivitesi ≥ 4 ve/veya fibroz ≥
2 (Ishak) ise tedavi düşünülür (1,3).
ALT seviyesi normal ile iki kat arasında olan hastalar 35-40 yaş üzerinde ise biyopsi
yapılmalı ve nekroinflamatuvar aktivitesi ≥ 4 ve/veya fibroz ≥ 2 olanlar tedavi edilmelidir
(1,11,12).
ALT seviyesi normal olan olgularda 3-6 ayda bir ALT kontrolü, 6-12 ayda bir HBeAg
kontrolü yapılır (1).
2-HBeAg negatif Hastalar
HBeAg negatif, HBV DNA seviyesi ≥ 2.000 IU/ml (10
4
kopya/ml), biyopside kronik hepatit
bulunan (HAI ≥ 4 ve/veya fibroz ≥ 2) ALT normal ya da yüksek hastalar tedavi edilmelidir
(1,11,13).
3-Siroz hastaları
Kompanse sirozu olan hastalar ALT düzeyinden bağımsız olarak, HBV DNA seviyesi ≥
2.000 IU/ml ise tedavi edilmelidir (1).
Kompanse siroz hastalarında ALT yüksek ise diğer nedenler dışlandıktan sonra HBV DNA
> 50 IU/ml ise tedavi edilmelidir (1).
Dekompanse sirozu olan hastalar HBV DNA > 50 IU/ml ise tedavi edilmelidir. (1,11,12).
4-Ekstrahepatik bulguları olan hastalar
Hepatit B enfeksiyonuna bağlı ekstrahepatik hastalığı olanlarda, aktif HBV replikasyonu
varsa antiviral tedavi düşünülmelidir (1).
Kronik hepatit B'de tedaviye yanıt kriterleri nelerdir?
Kronik hepatit B’de tedavi yanıtı için kullanılan çeşitli göstergeler; biyokimyasal yanıt,
serolojik yanıt, virolojik yanıt, histolojik yanıt ve tam yanıttır (Tablo 1). (1,14)
Tablo 1. Tedavi Yanıtı Tanımlamaları
Yanıt
Tanım
Primer yanıtsızlık:
Tedavinin 12. haftasında, HBV DNA düzeyinde < 1 log IU/ml
azalma olmasıdır.
Kısmi virolojik yanıt:
Nükleoz(t)id tedavisi verilen olgularda ise tedavinin 24.
haftasında da HBV DNA düzeyinde > 1 log IU/ml azalma
olması fakat real-time PZR ile saptanabilir düzeyde
olmasıdır.
Virolojik yanıt:
İnterferon tedavisi alan olgularda tedavinin 24. haftasında
HBV DNA düzeyinin < 2.000 IU/ml olması, nükleoz(t)id
tedavisi verilenlerde ise tedavinin 48. haftada HBV DNA’nın
real-time PZR ile saptanmayacak düzeye inmesidir (<50
IU/ml).
Serolojik yanıt:
HBeAg
pozitif
olguda
HBeAg
serokonversiyonunun
olmasıdır.
Biyokimyasal yanıt:
Serum ALT seviyesinin normal aralığa gerilemesidir.
Histolojik yanıt:
Histolojik aktivite indeksinde, tedavi öncesine kıyasla, en az
2 puanlık azalma ve tedavi öncesi biyopsideki fibroz
skorunda belirgin iyileşme olmasıdır.
Tam yanıt:
Biyokimyasal ve virolojik yanıtla birlikte HBsAg’nin
kaybolmasıdır.
Tedavi Sonu Yanıt:
Tedavi bitiminde elde edilen yanıttır.
Kalıcı Yanıt:
Tedavi kesildikten 6-12 ay sonra elde edilen yanıttır.
KHB enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan ilaçlar, ilaçların
dozları ve tedavi süresi ne olmalıdır?
Kronik hepatit B tedavisinde, standart interferon alfa-2a ve 2b, pegile interferon alfa-2a
ve 2b, lamivudin, adefovir, entekavir ve tenofovir ülkemizde mevcut olan ve kullanım
onayı almış ilaçlardır (Tablo 2).
Tablo 2. Kronik Hepatit B Tedavisinde Kullanılan İlaçların Dozu ve Süresi
İlaç
Doz
Süre
Peginterferon alfa-2a
180µg /haftada bir kez
48 hafta
Peginterferon alfa-2b
1.5 µg/kg – haftada bir kez
48 hafta
Lamivudin
100 mg/gün
En az 1 yıl*
Adefovir
10 mg/gün
En az 1 yıl*
Entekavir
0.5 mg/gün
1.0 mg/gün**
En az 1 yıl*
Tenofovir
300 mg/gün
En az 1 yıl*
* HBeAg poztif olgularda tedavi AntiHBe oluştuktan sonra en az 6-12 ay sürdürülür.
HBeAg negatif olgularda tedavi süresi belirsizdir.
**Lamivudin refrakter veya lamivudine dirençli hastada
Pegile interferon alfa, entekavir ve tenofovir HBeAg pozitif ve HBeAg negatif olgularda
ilk seçenek ilaçlardır (14,15).
ALT düzeyi > 3x ve HBV DNA < 10
7
IU/ml ise pegile interferon ve nükleoz(t)id tedavisine
yanıt oranı yüksektir (14)
ALT < 2x ve HBV DNA > 2x10
7
IU/ml ise pegile interferon tedavisine yanıt oranı düşüktür
(16).
Pegile interferon ve Nükloeoz(t)id analoglarının başlıca avantaj ve dezavantajları tablo
3’de verilmiştir (14).
Tablo 3. Pegile İnterferon Alfa ve Nükleoz(t)id Analoglarının Başlıca Özellikleri
Pegile interferon alfa
Nükleoz(t)id analogları
Tedavi süresi
Belirgin
Belirgin değil
Direnç
Yok
Var
HBsAg, HBeAg
serokonversiyonu
Daha yüksek
Daha düşük
Kullanım şekli
Parenteral
Oral
Yan etki
Daha fazla
Daha az
Kompanse sirozda tedavi ne olmalıdır?
Tedavide entekavir veya tenofovir ilk seçenek ilaçlardır (14).
Lamivudin yüksek dirençden dolayı ilk tercih olmamalıdır (1).
Pegile interferon lökosit ve trombosit değerleri normal olan ileri fibrozlu ya da iyi
kompanse sirozlu hastalarda yakın izlemle verilebilir. Hepatik alevlenme ve buna bağlı
dekompansasyon yönünden dikkatli olunmalıdır.
Dekompanse sirozda tedavi ne olmalıdır?
Transplantasyon için ilgili merkezle işbirliği içinde çalışılmalıdır.
Lamivudin, adefovir, entekavir tedavisi uygulanabilir. (14) APASL, referans
Pegile interferonlar kontrendikedir. (17-19)
Tedavi takibinde ve tedaviden sonra HBV DNA, ALT düzeyleri hangi sıklıkta
izlenmelidir?
Pegile interferon alfa alan hastalar: (1,11)
İlk hafta sonunda, birinci ayda, üçüncü ayda ve daha sonra üçer ay arayla ALT ve diğer
karaciğer enzimleri ve tam kan sayımı yapılmalıdır.
Tedavi süresince her 3-6 ayda bir, tedavi bitiminde ve tedavi kesildikten sonra her 6 ayda
bir HBV DNA bakılmalıdır.
Nükleoz(t)id analogu kullanan hastalar: (1,11)
Tedavi süresince ALT takibi üçer ay ara ile yapılmalıdır.
HBV DNA düzeyleri her 3-6 ayda bir bakılmalıdır.
Tedavi kesildikten sonra ilk üç ay boyunca ayda bir ALT ve 3. ayda HBV DNA ölçümü
yapılabilir. 3. aydan sonra 3-6 aya ara ile ALT, 6 ay ara ile HBV DNA ölçümü yapılabilir.
Kronik hepatit B enfeksiyonu tedavisi sırasında antiviral direncin izlemi nasıl olmalıdır?
Direnç ile ilgili tanımlar tablo 4’de verilmiştir (1,15,20,21). Virolojik kırılma saptanan
olgularda direnç genotipik olarak araştırılmalıdır. Daha önceden tedavi almamış
hastalarda direncin araştırılmasına gerek yoktur (15).
Tablo 4. Direnç Tanımları
Tanım
Özellik
Virolojik
kırılma
(breakthrough)
Antiviral tedavi alan olgularda, virolojik yanıt sonrası,
HBV DNA düzeyinde >1 log (10 kat) IU/ml artış
olması
Genotipik direnç:
Nükloez(t)id analoglarına karşı direnç ile ilgili
mutasyonların saptanması
Fenotipik direnç:
Saptanan mutasyonla birlikte tedavide kullanılan
nükleoz(t)id analoguna karşı duyarlılığın azaldığının
in-vitro gösterilmesi
Antiviral ilaç başlanan hastalara 3-6 ay ara ile HBV-DNA ölçümü yapılır.
Aşağıdaki durumlarda direnç geliştiğinden şüphelenilir (1,20,21)
1.
Antiviral tedavi başlanan ve başlangıçta yanıt sağlanan hastada tedavi devam
ederken HBV-DNA düzeyinde >1 log IU/ml artış
2.
Antiviral tedavi başlanan ve başlangıçta yanıt sağlanan hastada tedavi devam
ederken ALT değerinde yükselme
3.
Klinik kötüleşme: Ciddi alevlenme sonucu, ilerleyici karaciğer hastalığının gelişmesi
4.
HBV DNA polimerazdaki mutasyonların gösterilmesi
Kronik Hepatit B enfeksiyonunda “Antiviral ilaç kullanımı sırasında direnç
gelişmesi” halinde izlenecek yol ne olmalıdır?
Öncelikle ilaç tedavisine uyum sorgulanmalıdır (1,14,21).
Yeni bir ajan başlanmadan önce her hastaya uyumsuzluk ile dirençli virüslerin ayırt
edilmesi için antiviral direnç düşünülen olgularda direnç mutasyonları araştırılmalıdır
(1,21).
Tedavi değişikliği gecikmeden yapılmalıdır (22).
Antiviral direnç saptana olgularda çapraz direnç göstermeyen farklı bir nükleoz(t)id
analoguna geçilmesi veya mevcut tedaviye eklenmesi önerilmektedir (Tablo 5)
(1,11,14,15).
Tablo 5. Antiviral Dirençte Tedavi Yaklaşımı
Direnç
Yaklaşım
Lamivudin
Tenofovir eklenir
Entekavire geçilir*
Adefovir (lamivudin naiv)
Entekavire geçilir veya eklenir
Lamivudin eklenir
Adefovir (lamivudin dirençli)
Tenofovire geçilir
Entekavir
Tenovire geçilir veya eklenir
* Direnç risk yüksek
Tedaviye yanıtsız (direnç olmaksızın)
KHB enfeksiyonlu hastalarda strateji ne
olmalıdır? Uygulanan tedaviye yanıt vermeyen olgularda kullanılan ilaca direnç
saptanmamışsa öncelikle tedavi uyumu araştırılmalıdır, uyum sorunu yoksa başka bir
ilaca geçilebilir (Tablo 6) (1,15). Nükleoz(t)id tedavisine yanıt alınamayan olgularda
pegile interferon ile tedavi başarısı düşüktür. ?????
Tablo 6. Tedavi Yanıtsız Olgularda Yaklaşım
Uygulanan Tedavi
Yaklaşım
Pegile interferon alfa
Entekavir, tenofovir
Lamivudin
Pegile interferon, entekavir, tenofovir
Adefovir
Pegile interferon, entekavir, tenofovir
Entekavir
Pegile interferon, tenofovir
Tenofovir
Pegile interferon, entekavir
Direnç gelişmeksizin konvansiyonel interferon, pegile interferon alfa, lamivudin,
adefovir, entekavir ve tenofovirin erken kesilmesi sonucunda yanıtsızlık olan olgularda
tedavi ne olmalıdır?
Aynı ilaçla ya da bu endikasyonda ilk seçenek olan farklı bir ilaçla tekrar tedavi
Başlanabilir (23)
Kronik hepatit B enfeksiyonunda kombine tedavinin yeri nedir?
Naiv hastalarda pegile interferon alfa + lamivudin tedavisinin kronik hepatit B de pegile
interferon monoterapisine üstünlüğü gösterilmemiştir. Antivirallerin kombinasyonlarının
direnç gelişme sıklığını azalttığı bildirilmiştir (24).
Kronik hepatit B enfeksiyonu tedavisi maliyet-etkin midir?
Kronik hepatit B, siroz, karaciğer yetersizliği ve hepatosellüler karsinom gibi yüksek
morbidite ve mortaliteli komplikasyonlar ile sonlanabileceğinden, KHB tedavisi maliyet-
etkindir (25-27)
Hemodiyaliz tedavisi gören kronik hepatit B (KHB) enfeksiyonlu hastalar nasıl tedavi
edilmelidir?
Tolerans güçlüğü sebebi ile interferon tedavisi iyi bir seçenek değildir.
İlk seçenek lamivudin olabilir.
Lamivudin dirençli olgularda optimal tedavi ile ilgili yeterince veri yoktur. Adefovir
nefrotoksik olduğundan reziduel renal fonksiyonu olan hastalarda kaçınılmalıdır.
Lamivudin ile direnç sorunu göz önüne alındığında direnç gelişme olasılığı daha düşük
olduğu için renal transplantasyon adaylarında ilk seçenek entekavir olabilir.
Renal yetmezliği olanlarda tenofovir dikkatli kullanılmalıdır.
Tüm antiviral ajanlar için doz kreatinin klirensine göre ayarlanmalıdır (14,28-30).
Böbrek transplantasyonu sonrası KHB enfeksiyonlu hastalar nasıl tedavi edilmelidir?
Renal transplantasyon yeni yapılmakta ve hasta inaktif taşıyıcı ise ilk yıl 3 ayda bir, daha
sonra 6 ayda bir HBV DNA takibi yapılır.
HBV DNA pozitif olduğunda ilk tercih, entekavir olabilir.
Adefovirin potansiyel nefrotoksisitesi göz önünde tutulmalıdır.
Hangi antiviral ajan tercih edilirse edilsin, kreatinin klirensine göre doz ayarlaması
yapılmalıdır.
Tedavi başlanmış hastalar her 3-6 ayda bir HBV DNA düzeyi ile takip edilir.
Renal transplantasyon sırasında HBV DNA (+) hastalara ise profilaktik antiviral tedavi
başlanmalıdır.
Sadece antiHBc + olan hastalar ALT ile takip edilir. ALT yüksekliği saptandığında HBV DNA
istenir. HBV DNA + gelir ve ilerleyici artışı gösterir ise entekavir başlanır.
Renal transplantasyon yapılalı uzun süre olmuş ve o zamana kadar herhangi bir antiviral
tedavi yapılmamış hastalarda tedavi kararı, immunsupresyon sebebi ile ALT düzeyi
yanıltıcı olabileceğinden HBV DNA ve karaciğer histolojisi göz önünde tutularak
verilmelidir.
Lamivudin başlanmış ve tedavi altında iken direnç gelişmiş hastalarda tedaviye adefovir
eklenmelidir.
Pegile interferon alfa böbrek transplantasyonu hastalarında kullanılmamalıdır (29-32).
Karaciğer transplantasyonu adayı KHB enfeksiyonlu hastalar nasıl tedavi edilmelidir?
Transplantasyon listesinde olan ve PCR ile HBV-DNA pozitifliği saptanan tüm kronik HBV
hastalarına mutlaka tedavi başlanmalıdır .
Tedavide nükleoz(t)id analogları kullanılmalıdır.
Adefovirin nefrotoksisitesi göz önünde bulundurulmalıdır.
Entekavir yüksek antiviral etkinliği ve direnç gelişme olasılığının azlığı sebebi ile seçkin
ilaç gibi gözükmekle birlikte, tüm özel hasta gruplarında olduğu gibi, bu populasyonda da
yeterince çalışılmamıştır.
Dekompanse karaciğer sirozlu hastalarda, ciddi yan etkileri, sınırlı etkinliği ve emniyetli
alternatifleri sebepleri ile interferon kontrendikedir (19,33,34).
Karaciğer transplantasyonu sonrası hepatit B enfeksiyonu profilaksisi nasıl yapılır?
Nükleoz(t)id analoğu ile kombine olarak uygulanan HBIG’nin transplantasyon sonrası
HBV reenfeksiyonunu önlemede etkili, güvenilir ve maliyet etkin olduğu saptanmıştır.
Tedavi şekli merkezler arası farklılık gösterebilir (35-38).
Karaciğer transplantasyonu sonrası KHB enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
Tedavi seçiminde hastanın daha önce almış olduğu profilaktik tedavi ve HBV
mutantlarının varlığı belirleyicidir.
Daha önceden profilaktik tedavi almamış olan hastalarda lamivudin dahil herhangi bir
nukleoz(t)id analogu ilk seçenek olabilir.
Buna karşılık interferon sınırlı etkisi ve ciddi yan etkileri sebebi ile kullanılmamalıdır
(37,39-41).
Transplantasyon dışı immünsupressif tedavi alan veya alacak olan KHB’li hastalarda
tedavi nasıl olmalıdır?
İmmünsupressif tedavi veya sitotoksik kemoterapi başlanacak tüm hastalarda tedavi
öncesinde HBsAg ve antiHBc aranmalı; HBsAg + hastalarda HBeAg, AntiHBe, serum HBV
DNA düzeyleri bakılmalıdır.
HBV pozitif hastalarda immünsupressif tedavi süresince; ayda bir transaminazlara, 3
ayda bir HBV DNA dahil serolojik testlere bakılmalıdır.
HBsAg pozitif hastalarda, profilaktik antiviral tedaviye kemoterapiden en az 1 hafta önce
başlanılmalı ve immünsüpresif tedavi bitiminden sonra en az 6-12 ay devam edilmelidir.
Nukleoz(t)id analogları tercih edilmelidir.
İzole antiHBc pozitifliği olan hastalar *HBsAg (-), AntiHBc (+)] ALT, HBsAg ve HBV DNA ile
takip edilmelidir. ALT yükseldiğinde HBV DNA takibi yapılmalı, HBsAg ve/veya HBV DNA +
olduğu takdirde tedavi başlanmalıdır.
Hepatit B’ye bağlı aktif karaciğer hastalığı var ise, genel hepatit B tedavi ilkelerine
uyulmalıdır (14,42-44).
Hepatit B ve C (+ D) birlikteliğinde tedavi nasıl olmalıdır?
Bu hastalarda replikatif fazda olan virüse yönelik tedavi uygulanmalıdır (1,11).
HIV enfeksiyonu ile koenfekte hastalarda ne yapılmalıdır?
HIV’e yönelik antiviral tedavi gerektirmeyen olgularda seçilecek hepatit B tedavisinde
HIV’e etkili olmayan ilaçlar (pegile interferon, adefovir, telbivudin) kullanılmalıdır,
Lamivudin ve tenofovir hem HBV’ye hem de HIV’ etkilidir, bu nedenle HIV ve HBV için
tedavi gerektiren olgularda tedavi kombinasyonunda yer alabilirler (11,14).
Hamilelik
Pegile interferon alfa kontrendikedir. Lamivudin, adefovir ve entekavir hamilelik kategori
C ve tenofovir kategori B’de yer alır. HIV pozitif hamile hastalarda yapılan lamivudin ve
tenofovir tedavilerinin güvenli olabileceği gösterilmiştir. Özellikle hamileliğin son
trimestrinde lamivudin kullanan ve hamilelerde (ek olarak yenidoğana hepatit B aşısı ve
immunglobuluni uygulanmıştır), intrauterin ve perinatal bulaşın riskinin azaldığı
belirtilmektedir. Hepatit B ile enfekte hamileler hepatik alevlenme yönünden
izlenmelidir (11,14).
Hepatit B Virüs enfeksiyonundan korunmada neler yapılmalıdır?
Tüm yenidoğanlar HBV’ye karşı aşılanmalıdır; uzun vadede tüm toplum enfeksiyona
bağışık olmalıdır (26,45-48).
Adolesanlara ve genç erişkin dönemdeki kişilere HBV yönünden tetkik ve aşılama
yapılmalıdır (2).
HBV taşıyıcıları ile temas riski olanlar aşılanmalıdır (5).
HBV enfekte bireyle temas sonrasında en kısa zamanda aşı ve gerekirse (temas eden
hiç aşılanmamışsa) HBIG uygulanmalıdır(2,5).
HBV risk faktörü olmayıp da düşük endemisite bölgesindeki izole Anti-HBc pozitif
bireyler enfeksiyona duyarlı kabul edildiklerinden rutin aşı şemasıyla aşılanmalıdır
(2).
Toplum, HBV enfeksiyonunun önemi, bulaş yolları ile korunma konularında
bilinçlendirilmelidir(2).
HBsAg pozitif kişiler, hepatit A’ya karşı bağışık değilse aşılanmalıdır. Referans
Hamileler HBV enfeksiyonu açısından rutin taranmalıdır (2).
Kaynaklar
1. Lok AS, McMahon BJ. Chronic hepatitis B. Hepatology 2007; 45 (2): 507-539.
2. Mast EE, Weinbaum CM, Fiore AE, et al. A comprehensive immunization
strategy to eliminate transmission of hepatitis B virus infection in the United
States: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices
(ACIP) Part II: immunization of adults. MMWR Recomm Rep 2006; 55 (RR-16): 1-
33.
3. Lindh M, Uhnoo I, Blackberg J, et al. Treatment of chronic hepatitis B infection:
an update of Swedish recommendations. Scand J Infect Dis 2008; 40 (6-7): 436-
450.
4. Curry MP, Chopra S. Acute Viral Hepatitis. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R,
(eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 6 ed. Philadelphia: Churchill
Livingstone. 2005: 1426-1441.
5. Mahoney FJ. Update on diagnosis, management, and prevention of hepatitis B
virus infection. Clin Microbiol Rev 1999; 12 (2): 351-366.
6. Anand AC, Nightingale P, Neuberger JM. Early indicators of prognosis in
fulminant hepatic failure: an assessment of the King's criteria. J Hepatol 1997;
26 (1): 62-68.
7. Bismuth H, Samuel D, Castaing D, et al. Orthotopic liver transplantation in
fulminant and subfulminant hepatitis. The Paul Brousse experience. Ann Surg
1995; 222 (2): 109-119.
8. Emond JC, Aran PP, Whitington PF, Broelsch CE, Baker AL. Liver transplantation
in the management of fulminant hepatic failure. Gastroenterology 1989; 96 (6):
1583-1588.
9. McMahon BJ. Selecting appropriate management strategies for chronic hepatitis
B: who to treat. Am J Gastroenterol 2006; 101 Suppl 1 : S7-12.
10. Sharma SK, Saini N, Chwla Y. Hepatitis B Virus: Inactive carriers. Virology Journal
2005; 2 : 82
11. Liaw YF, Leung N, Kao JH, et al. Asian-Pacific consensus statement on the
management of chronic hepatitis B: a 2008 update. Hepatology International
2008; 2 : 263-283.
12. Colle I, Adler M, Brenard R, et al. Management and treatment of chronic
hepatitis B virus: Belgian Association for the Study of the Liver (BASL) 2007
guidelines. Acta Gastroenterol Belg 2007; 70 (4): 389-420.
13. Papatheodoridis GV, Manesis EK, Manolakopoulos S, et al. Is there a meaningful
serum hepatitis B virus DNA cutoff level for therapeutic decisions in hepatitis B e
antigen-negative chronic hepatitis B virus infection? Hepatology 2008; 48 (5):
1451-1459.
14. EASL. EASL Clinical Practice Guidelines: Management of chronic hepatitis B.
Journal of Hepatology 2009; 50 : In Press
15. Keeffe EB, Dieterich DT, Han SH, et al. A Treatment Algorithm for the
Management of Chronic Hepatitis B Virus Infection in the United States: 2008
Update. Clin Gastroenterol Hepatol 2008;
16. Sherman M, Shafran S, Burak K, et al. Management of chronic hepatitis C:
consensus guidelines. Can J Gastroenterol 2007; 21 Suppl C : 25C-34C.
17. Liaw YF, Sung JJ, Chow WC, et al. Lamivudine for patients with chronic hepatitis
B and advanced liver disease. N Engl J Med 2004; 351 (15): 1521-1531.
18. Schiff ER, Lai CL, Hadziyannis S, et al. Adefovir dipivoxil therapy for lamivudine-
resistant hepatitis B in pre- and post-liver transplantation patients. Hepatology
2003; 38 (6): 1419-1427.
19. Villeneuve JP, Condreay LD, Willems B, et al. Lamivudine treatment for
decompensated cirrhosis resulting from chronic hepatitis B. Hepatology 2000;
31 (1): 207-210.
20. Locarnini S, Hatzakis A, Heathcote J, et al. Management of antiviral resistance in
patients with chronic hepatitis B. Antivir Ther 2004; 9 (5): 679-693.
21. Lok AS, Zoulim F, Locarnini S, et al. Antiviral drug-resistant HBV: standardization
of nomenclature and assays and recommendations for management.
Hepatology 2007; 46 (1): 254-265.
22. Lampertico P, Vigano M, Manenti E, et al. Adefovir rapidly suppresses hepatitis
B in HBeAg-negative patients developing genotypic resistance to lamivudine.
Hepatology 2005; 42 (6): 1414-1419.
23. Keeffe EB, Dieterich DT, Pawlotsky JM, Benhamou Y. Chronic hepatitis B:
preventing, detecting, and managing viral resistance. Clin Gastroenterol Hepatol
2008; 6 (3): 268-274.
24. Lau GK, Piratvisuth T, Luo KX, et al. Peginterferon Alfa-2a, lamivudine, and the
combination for HBeAg-positive chronic hepatitis B. N Engl J Med 2005; 352
(26): 2682-2695.
25. Metcalf M, Brown N, Peterson S, et al. Health care costs associated with chronic
hepatitis B. Am J Health Syst Pharm 1999; 56 (3): 232-236.
26. Sun X, Qin WX, Li YP, Jiang XH. Comparative cost-effectiveness of antiviral
therapies in patients with chronic hepatitis B: a systematic review of economic
evidence. J Gastroenterol Hepatol 2007; 22 (9): 1369-1377.
27. Yang BM, Paik SW, Hahn OS, et al. Economic evaluation of the societal costs of
hepatitis B in South Korea. J Gastroenterol Hepatol 2001; 16 (3): 301-308.
28. Lapinski TW, Flisiak R, Jaroszewicz J, Michalewicz M, Kowalczuk O. Efficiency and
safety of lamivudine therapy in patients with chronic HBV infection, dialysis or
after kidney transplantation. World J Gastroenterol 2005; 11 (3): 400-402.
29. Fontaine H, Vallet-Pichard A, Chaix ML, et al. Efficacy and safety of adefovir
dipivoxil in kidney recipients, hemodialysis patients, and patients with renal
insufficiency. Transplantation 2005; 80 (8): 1086-1092.
30. Gane E, Pilmore H. Management of chronic viral hepatitis before and after renal
transplantation. Transplantation 2002; 74 (4): 427-437.
31. Fehr T, Ambuhl PM. Chronic hepatitis virus infections in patients on renal
replacement therapy. Nephrol Dial Transplant 2004; 19 (5): 1049-1053.
32. Fabrizi F, Dulai G, Dixit V, Bunnapradist S, Martin P. Lamivudine for the treatment
of hepatitis B virus-related liver disease after renal transplantation: meta-
analysis of clinical trials. Transplantation 2004; 77 (6): 859-864.
33. Marcellin P, Samuel D, Areias J, et al. Pretransplantation interferon treatment
and recurrence of hepatitis B virus infection after liver transplantation for
hepatitis B-related end-stage liver disease. Hepatology 1994; 19 (1): 6-12.
34. Schiff E, Lai CL, Hadziyannis S, et al. Adefovir dipivoxil for wait-listed and post-
liver transplantation patients with lamivudine-resistant hepatitis B: final long-
term results. Liver Transpl 2007; 13 (3): 349-360.
35. Karasu Z, Ozacar T, Akyildiz M, et al. Low-dose hepatitis B immune globulin and
higher-dose lamivudine combination to prevent hepatitis B virus recurrence after
liver transplantation. Antivir Ther 2004; 9 (6): 921-927.
36. Gane EJ, Angus PW, Strasser S, et al. Lamivudine plus low-dose hepatitis B
immunoglobulin to prevent recurrent hepatitis B following liver transplantation.
Gastroenterology 2007; 132 (3): 931-937.
37. Marzano A, Gaia S, Ghisetti V, et al. Viral load at the time of liver transplantation
and risk of hepatitis B virus recurrence. Liver Transpl 2005; 11 (4): 402-409.
38. Wong SN, Chu CJ, Wai CT, et al. Low risk of hepatitis B virus recurrence after
withdrawal of long-term hepatitis B immunoglobulin in patients receiving
maintenance nucleos(t)ide analogue therapy. Liver Transpl 2007; 13 (3): 374-
381.
39. Tan J, Lok AS. Antiviral therapy for pre- and post-liver transplantation patients
with hepatitis B. Liver Transpl 2007; 13 (3): 323-326.
40. Gish RG, Keeffe EB, Lim J, Brooks LJ, Esquivel CO. Survival after liver
transplantation for chronic hepatitis B using reduced immunosuppression. J
Hepatol 1995; 22 (3): 257-262.
41. Bock CT, Tillmann HL, Torresi J, et al. Selection of hepatitis B virus polymerase
mutants with enhanced replication by lamivudine treatment after liver
transplantation. Gastroenterology 2002; 122 (2): 264-273.
42. Jang JW, Choi JY, Bae SH, et al. A randomized controlled study of preemptive
lamivudine in patients receiving transarterial chemo-lipiodolization. Hepatology
2006; 43 (2): 233-240.
43. Hui CK, Cheung WW, Au WY, et al. Hepatitis B reactivation after withdrawal of
pre-emptive lamivudine in patients with haematological malignancy on
completion of cytotoxic chemotherapy. Gut 2005; 54 (11): 1597-1603.
44. Kohrt HE, Ouyang DL, Keeffe EB. Systematic review: lamivudine prophylaxis for
chemotherapy-induced reactivation of chronic hepatitis B virus infection.
Aliment Pharmacol Ther 2006; 24 (7): 1003-1016.
45. Beasley RP, Hwang LY, Lee GC, et al. Prevention of perinatally transmitted
hepatitis B virus infections with hepatitis B virus infections with hepatitis B
immune globulin and hepatitis B vaccine. Lancet 1983; 2 (8359): 1099-1102.
46. Beutels P. Economic evaluations of hepatitis B immunization: a global review of
recent studies (1994-2000). Health Econ 2001; 10 (8): 751-774.
47. Beutels P, Edmunds WJ, Antonanzas F, et al. Economic evaluation of vaccination
programmes: a consensus statement focusing on viral hepatitis.
Pharmacoeconomics 2002; 20 (1): 1-7.
48. Chang MH, Chen CJ, Lai MS, et al. Universal hepatitis B vaccination in Taiwan
and the incidence of hepatocellular carcinoma in children. Taiwan Childhood
Hepatoma Study Group. N Engl J Med 1997; 336 (26): 1855-1859.
50>
Dostları ilə paylaş: |