HİpnosedatiF İLAÇlar doç. Dr. E. Pelin kelicen



Yüklə 1,98 Mb.
tarix04.01.2017
ölçüsü1,98 Mb.
#4481


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Doç. Dr. E. Pelin KELİCEN

  • http://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen




















HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • SSS’ni doza bağımlı ve yaygın deprese ederler

  • Sedatif etki yapan dozun altında uyuşukluk

  • Küçük dozlarda SEDATİF (Sakinleştirici)

  • Büyük dozlarda HİPNOTİK (uyutucu)

  • Aşırı dozda GENEL ANESTEZİ ve KOMA

  • ANKSİYOLİTİK

  • ANTİKONVÜLSAN

  • SANTRAL KAS GEVŞETİCİ etki

      • BENZODİAZEPİNLER (BDZ)
      • BARBİTÜRATLAR (BRBT)


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Etki Mekanizmaları

    • Hedef nöronun sitoplazma membranındaki GABAA reseptörü-klorür kanalı kompleksi üzerindeki selektif bağlanma yerlerini aktive ederek SSS’nin en yaygın inhibitör nöromediyatörü GABA’nın klorür kanalını açıcı etkisini kolaylaştırır.
      • Bu olayı, bağlanma yerlerini aktive ettikten sonra, allosterik bir etki ile GABA’nın kendi bağlanma yerine bağlanmasını arttırmak suretiyle yaparlar.






HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi-1

    • Bu kompleks içinde BDZ reseptörü de bulunur
    • GABAA-BDZ Reseptörü-Cl- Kanalı Kompleksi
    • 5 altbirimli (pentamerik) kompleks molekülü


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi-2

  • GABAA- BDZ Reseptörü- Cl- Kanalı Kompleksi

    • BDZ Reseptör tipleri BDZ1 ve BDZ2 (BZ1 ve BZ2)
    • BDZ1 Anksiyolitik etkiye aracılık eder
    • Endojen ligantı bilinmemektedir
    • BDZ selektif agonist X Flumazenil selektif
    • antagonist
    • BDZ2 Beynin dışında da bulunurlar


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi-3

  • GABAA- BDZ Reseptörü- Cl- Kanalı Kompleksi

  • GABAA bağlanma yeri

  • MUSİMOL agonist X BİKUKULİN selektif antagonist



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi-4

  • BRBT bağlanma yeri (reseptörü)

  • BRBT agonist X PİKROTOKSİNİN antagonist

  • (Konvülsif)

  • (Etil alkol ve steroid bağlanma yerleri de var)



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Hipnosedatif İlaçların ortak farmakokinetik özellikleri

    • Lipofiliktirler, ağız yolundan kullanılırlar,
    • Mide-barsak kanalından fazla ve çabuk absorbe edilirler,
    • Vücutta yaygın olarak dağılırlar,
    • Kan-beyin engelini çabuk geçerler,
    • Beyinde eliminasyonları ve etkilerinin sona ermesi, redüstribüsyon’a dayanır,
    • Çoğu KC’de metabolize edilir (Fenobarbital hariç),
    • Bütün hipnosedatifler arasında çapraz tolerans vardır,
    • Mutad dozlarında analjezi yapmazlar.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Hipnosedatif ilaçların farkları-1

    • BDZ’lerin SSS ile ilişkili
    • doz-cevap eğrisi yatık
    • (terapötik indeksi yüksektir),
    • BRBT’ların diktir (terapötik indeksi düşüktür).




HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Hipnosedatif ilaçların farkları-2

    • BDZ’in etki gösterebilmeleri için ortamda mutlaka GABA bulunmalıdır.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Hipnosedatif ilaçların farkları-3

    • Fenobarbital ve türevleri
    • Klonazepam
    • Belirgin sedasyon ve depresyon yapmayan dozlarda ANTİKONVÜLSAN etki yaparlar ve EPİLEPSİ nöbetlerini önlemek için kronik kullanılırlar.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-1

  • Terapötik indeksleri yüksektir,

  • Daha güvenlidir,

  • Belirgin anksiyolitik etki yaparlar,

  • Enzim indüksiyonu yapmazlar,

  • Kullanış yerlerindeki farkları farmakokinetik özelliklerindeki farktan ileri gelir



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-2



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-3

    • 1- Uzun Etki Süreli BDZ
      • DİAZEPAM Anksiyolitik
      • KLORDİAZEPOKSİD Anksiyolitik
      • KLORAZEPAT Anksiyolitik
      • PRAZEPAM Anksiyolitik
      • HALAZEPAM Anksiyolitik
      • MEDAZEPAM Anksiyolitik
      • FLURAZEPAM Hipnotik
      • KUAZEPAM Hipnotik


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-4

    • 2- Orta Etki Süreli BDZ
      • OKSAZEPAM Anksiyolitik
      • ALPRAZOLAM Anksiyolitik
      • LORAZEPAM Hipnotik
      • TEMAZEPAM Hipnotik
      • NİTRAZEPAM Hipnotik
      • FLUNİTRAZEPAM Hipnotik


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-5

    • 2- Kısa Etki Süreli BDZ
      • MİDAZOLAM Hipnotik veya Preanestezik Medikasyon
      • Genel anestezi indüksiyonu
      • TRİAZOLAM Hipnotik veya Preanestezik Medikasyon
      • Etkilerinin kısa sürmesi REDİSTRİBÜSYON’a ve eliminasyon yarılanma ömürlerinin KISA oluşuna bağlıdır.
      • Kısa ve orta etkililerin fiziksel bağımlılık yapma potansiyeli ve amnezi yapma riski daha fazladır.
      • Uzun etkililerin tam etkilerinin ortaya çıkması ve ilaç kesilince etkilerinin kaybolması geç olur.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-6

  • DİAZEPAM.

      • ANKSİYOLİKTİK BDZ’in en fazla kullanılan tipik üyesi
      • Konvülsif akut durumların tedavisi için (ağızdan)
      • Endoskopi vb. kısa süreli cerrahi girişimlerde hastayı sakinleştirmek için (iv),
      • Amnezi yapmak için (iv),
        • Yan Tesirleri
        • Uyuşukluk, sarhoşluğa benzer durum, bellek zayıflaması, amnezi, görme bulanıklığı, baş ağrısı, konstipasyon, hipotansiyon.
        • Sürekli ve yüksek dozda uzun süre alanlarda tolerans ve fiziksel bağımlılık
        • İlaç birden kesilirse anksiyete, tremor, uyku bozukluğu, huzursuzluk vb. YOKSUNLUK SENDROMU


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-7

  • KULLANILIŞLARI

    • Anksiyolitik
    • Sedatif
    • Hipnotik
    • Genel anestezi indüksiyonu ve hastayı cerrahi girişime elverişli duruma getirme (Midazolam) /preanestezik medikasyon
    • Antiepileptik (Diazepam, Klonazepam)
    • Santral kas gevşetici (Diazepam, Klordiazepoksid)


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-8

  • YAN TESİRLERİ

    • SSS DEPRESYONU’na bağlı uyuşukluk, uyuklama, konfüzyon, amnezi, dezoriyantasyon, ataksi,
    • Nadiren ‘paradoksik eksitasyon’
    • Alkolle birlikte fazla doz; ÖLÜM,
    • Hipnotik olarak alındıklarında, ARTIK-ETKİ
    • (ertesi güne sarkan etki veya ‘asıntı’)
    • İlaç kesildiğinde ortaya çıkan REBOUND UYKUSUZLUK


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BENZODİAZEPİNLER-9

  • ANTAGONİST

    • FLUMAZENİL
    • Tek selektif (kompetitif) antagonist,
    • Aşırı dozda BDZ alanlarda iv, 10 mg,
    • Depresyonu geçirir; zehirlenmeyi tedavi eder,
    • BDZ bağımlılarında yoksunluk sendromuna neden olur,
    • Zayıf ters agonist etkisi var.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Diğer Anksiyolitikler

    • BUSPİRON Limbik sistem yapılarında 5-HT1A tipi otoreseptörleri aktive ederek raphe-limbik seratonerjik sistemi inhibe ederek anksiyolitik etki (sedasyon, amnezi, tolerans, bağımlılık yapmaz, alkolle etkileşmez),
    • ZOPİKLON Anksiyolitik
    • ZOLPİDEM Hipnotik
    • Etki mekanizmaları BDZ’e benzer.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BARBİTÜRATLAR-1

  • Farmakokinetik özellikleri BDZ’lere benzer,

  • KC’de metabolize edilir (Fenobarbital hariç),

  • Yan tesirleri BDZ’e benzer, onlar gibi keyif arttırıcı etkileri nedeniyle süistimal edilirler,

  • BDZ’den farklı olarak ;

  • KC sitokrom p450 enzimlerinin bazılarını indüklerler,

  • Hipnotik, anksiyolitik/sedatif olarak kullanılan BRBT farklı ilaçlar değildir. Hepsi SEDATİF olarak kullanılan dozların üstünde gece yatarken, tek doz verildiğinde HİPNOTİK olarak kullanılabilirler,

  • Solunum merkezini ve kardiyovasküler sistemi, BDZ’e göre fazla deprese ederler,

  • Akut intoksikasyon yapma ve ölüme neden olma riskleri BDZ’den belirgin derecede fazladır.



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BARBİTÜRATLAR-2

  • Hipnosedatif Olarak Kullanılan BRBT;

    • Uzun etki süreli BRBT,
    • Orta etki süreli BRBT,
    • Kısa etki süreli BRBT,
    • Çok kısa etki süreli BRBT.


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BARBİTÜRATLAR-3

    • Uzun etki süreli BRBT,
      • FENOBARBİTAL
      • BARBİTAL
    • Orta etki süreli BRBT
      • PENTOBARBİTAL
      • ALLOBARBİTAL
      • AMOBARBİTAL
      • BUTALBİTAL
      • SİKLOBARBİTAL
      • BUTABARBİTAL


HİPNOSEDATİF İLAÇLAR: BARBİTÜRATLAR-3

  • FENOBARBİTAL

    • Sedatif dozu günde 3 kez 15-30mg
    • Hipnotik dozu gece yatarken tek doz 100-300mg
  • PENTOBARBİTAL

    • Sedatif dozu günde 3 kez 15-40mg
    • Hipnotik dozu gece yatarken tek doz 60-125mg


DİĞER HİPNOSEDATİFLER

  • KLORALHİDRAT

    • KC’de trikloretanol’e dönüşerek etkinliği artar,
    • Ağızdan, hipnotik
  • TRİKLOFOS SODYUM

  • KLORALBETAİN

  • PARALDEHİT

    • Sıvıdır, ağızdan ya da im
  • HİDROKSİZİN

    • Difenilmetan türevi
    • Sedatif/anksiyolitik
  • GLUTETİMİD ve METİPRİLON Piperidindion türevi



HİPNOSEDATİF İLAÇLAR

  • Kaynaklar:

    • Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 10. Baskı, Hacettepe Taş, 2002.
    • Bertram G. Katzung, Basic&Clinical Pharmacology, 7th edition, Appleton&Lange, 1998.
    • Mark F. Bear, Barry W. Connors, Michael A. Paradiso, Neuroscience-Exploring The Brain, 2nd Edition, Lippincott, Williams&Wilkins, 2001.


Yüklə 1,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin