I, 1 dan boshlab qiymatlar qabul qila boshlaydi

Termiz davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika talim yoʻnalishi 204-guruh talabasi Boltayev Abbosning Nazariy mexanika fanidan tayyorlagan taqdimoti
Ikki atomli molekulalarga nisbatan ko‘p atomli molekulalarda tebranishlar murakkab xarakterga ega. Bizga ma’lumki N ta atomli molekula berilgan bo‘lsa, umumiy erkinlik darajalar soni 3N ta bo‘ladi. Shundan faqatgina tebranishlarga tegishli bo‘lgan erkinlik darajalar soni ta, chiziqli molekula uchun ta bo‘lishi mumkin .
Bu holda ham ikki atomli molekuladagidek kichik amplitudali tebranishlarni garmonik tebranish deb qarash mumkin. ta erkinlik darajasiga ega bo’lgan sistema muvozanat vaziyati atrofida ta normal tebranishga ega bo’ladi. Har bir normal tebranish ma’lum bir chastotaga ega bo’ladi. Ko’p atomli molekulada erkinlik darajasini soni ga mos ravishda bir-biriga bog’liq bo’lmagan ta koordinata bo’lib, normal tebranish chastota bilan quydagi qonuniyat asosida o’zgaradi:

i, ( - 1 dan boshlab qiymatlar qabul qila boshlaydi.
X( - koordinata bo‘ylab tebranuvchi normal tebranishlarning amplitudasi X(0 dir. Molekuladagi har bir zarracha mavjud bo‘lgan normal tebranishlarning istalganicha ishtirok etishi mumkin. Normal tebranishga misol qilib CO2, uch atomli chiziqli molekulaning simmetrik va antisimmetrik tebranishlarini ko‘rsatish mumkin (1-rasm).
Kislorod atomlari uglerod atomlaridan bir xil (0 masofada joylashgan (1-rasm).
CO2- molekulasining chiziqli tebranishlari:
1- rаsm. CO2 molekulasida bog’lanish uzunligining o’zgarishi
а) muvozanat holati
b) simmetrik tebranish
v) antisimmetrik tebranish q1 q2 lar uglerod atomi bilan kislorod atomi bog‘ o‘zgarishini bildiradi. C(O simmetrik tebranishlar =1337cm-1 chastotada hosil bo‘ladi.
Agar
C-O orasidagi masofa bir vaqtning o‘zida uzayib bir vaqtda qisqaradi. Simmetrik tebranishlarda, ya’ni bo‘ladi.
Tebranish formasi amplitudaning va fazaning bir xil o‘zgarishi bilan aniqlanadi. Antisimmetrik tebranishlarda
chastota hosil bo’ladi.
, ,
bu vaqtda bir bog‘lanish uzaysa ikkinchisi qisqaradi. Amplitudalar bir xil fazalari qarama-qarshi bo‘ladi. CO2 chiziqli molekulalarning tebranishlari tebranish erkinlik darajasi. Qolgan ikkita erkinlik darajasi deformatsion tebranishlarga to‘g‘ri keladi.
Eʼtiboringiz uchun rahmat!