Iqtisodiy xavfsizlikning mohiyati va milliy xavfsizlik tizimida tutgan o‘rni

Iqtisodiy xavfsizlikning mohiyati va milliy xavfsizlik tizimida tutgan o‘rni.

REJA:

• “Iqtisodiy xavfsizlik” fanining predmeti
• “Iqtisodiy xavfsizlik” fanining ob’ekti va maqsadi

Iqtisodiy xavfsizlik – iqtisodiy kategoriya hisoblanadi. U iqtisodiyotning barqaror iqtisodiy o’sish ta’minlangan, ijtimoiy ehtiyojlar optimal darajada qondirilgan, ratsional boshqarish amalga oshirilgan, milliy va xalqaro darajalarda iqtisodiy manfaatlarning himoyalangandagi holatini ifodalaydi.

• Iqtisodiy xavfsizlik – iqtisodiy kategoriya hisoblanadi. U iqtisodiyotning barqaror iqtisodiy o’sish ta’minlangan, ijtimoiy ehtiyojlar optimal darajada qondirilgan, ratsional boshqarish amalga oshirilgan, milliy va xalqaro darajalarda iqtisodiy manfaatlarning himoyalangandagi holatini ifodalaydi.

Iqtisodiy xavfsizlik obektlariga quyidagilar kiradi:

• - tabiiy boyliklar;
• - inson resurslari,
• mehnatga layoqatli aholi;
• - ishlab chiqarish fondlari;
• - ko’chmas mulk;
• - moliyaviy resurslar;
• - xo’jalik tizimlari;
• - mintaqalar;
• - oila;
• - inson.

Iqtisodiy xavfsizlik subektlari quyidagilardan iborat:

• - funksional va tarmoq vazirliklari hamda idoralari;
• - soliq xizmatlari;
• - bojxona xizmatlari;
• - banklar;
• - birjalar;
• - sug’urta kompaniyalari;
• - qonun chiqaruvchi organlarning tegishli qo’mita va komissiyalari;
• - mahsulot ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilar, ish va xizmatlar ko’rsatuvchilar;
• - iste’molchilar jamiyatlari.

Iqtisodiy xavfsizlikning quyidagi turlari mavjud:

• - ishlab – chiqarish –texnologik sohalardagi xavfsizlik;
• - sanoat sohasidagi xavfsizlik;
• - oziq-ovqat xavfsizligi;
• - demografik xavfsizlik;
• - moliyaviy xavfsizlik;
• - axborot xavfsizligi;
• - tashqi iqtisodiy faoliyat sohasidagi xavfsizlik va h.k.

Iqtisodiy xavfsizlikning quyidagi indikatorlari ajratib ko’rsatiladi:

• - yalpi ichki mahsulot hajmining o’sishi;
• - aholining turmush darajasi va sifati;
• - inflyatsiya darajasi; - ishsizlik darajasi;
• - iqtisodiyot tarkibi;
• - davlat qarzi;
• - jamiyatning mulkiy tabaqalanishi;
• - iqtisodiyot va jamiyatning kriminallashuvi;
• - ishlab chiqarishning texnik va texnologik holati;
• - raqobatbardoshlik;
• - importga bog’langanlik;
• - xufiyona iqtisodiy faoliyat miqyosi;
• - oltin valyuta zahiralari.

MILLIY XAVFSIZLIK

Iqtisodiy xavfsizli
MILLIY XAVFSIZLIK
Siyosiy xavfsizlik
Axborot xavfsizligi
Ekologik xavfsizlik
G’oyaviy xavfsizlik
Harbiy xavfsizlik

“Iqtisodiy xavfsizlik” deganda iqtisodiyotning mamlakat ijtimoiy, siyosiy va mudofaa qobiliyatining yetarli darajasini ta’minlash imkonini beradigan holati tushuniladi. “Iqtisodiy xavfsizlik” – bu xalqning (davlat orqali) mustaqil ravishda, tashqaridan bo’ladigan aralashish va taziqlarsiz o’z iqtisodiy taraqqiyot yo’li hamda shakllarini belgilashidir. “Iqtisodiy xavfsizlik” – bu nafaqat milliy manfaatlarni himoyalanganligi, balki hokimiyat institutlarining mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish borasidagi milliy manfaatlarni amalga oshirish va himoyalash mexanizmlarini yaratishga bo’lgan tayyorligi va qobiliyati hamdir

• “Iqtisodiy xavfsizlik” deganda iqtisodiyotning mamlakat ijtimoiy, siyosiy va mudofaa qobiliyatining yetarli darajasini ta’minlash imkonini beradigan holati tushuniladi. “Iqtisodiy xavfsizlik” – bu xalqning (davlat orqali) mustaqil ravishda, tashqaridan bo’ladigan aralashish va taziqlarsiz o’z iqtisodiy taraqqiyot yo’li hamda shakllarini belgilashidir. “Iqtisodiy xavfsizlik” – bu nafaqat milliy manfaatlarni himoyalanganligi, balki hokimiyat institutlarining mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish borasidagi milliy manfaatlarni amalga oshirish va himoyalash mexanizmlarini yaratishga bo’lgan tayyorligi va qobiliyati hamdir

Iqtisodiy xavfsizlik darajalari
Jamiyat xavfsizligi
Mintaqaviy xavfsizlik
Milliy daraja
Davlat xavfsizligi
Xalqaro daraja
Xususiy
Mintaqa xavfsizligi
Global xavfsizlik
Firma xavfsizligi
Shaxs xavfsizligi