İslama əsasən seksual həyat
Yüklə 417,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
www.muselmanlar.com
1
İSLAMA ƏSASƏN SEKSUAL HƏYAT Müəllif:
Əli Rza Dəmircan
(ilahiyyatçı alim) Azərbaycan dilinə çevirib uyğunlaşdıran Fəqani Bəylərov (fəlsəfə doktoru: fəlsəfə və ilahiyyat elmləri)
VI FƏSİL (I-VII hissələr)
SEKSUAL CƏHƏTDƏN XOŞBƏXTLİK ÜÇÜN YERİNƏ YETİRİLMƏLİ OLAN ÖHDƏLİKLƏR
www.muselmanlar.com
Seksdənkənar əsas öhdəliklərimiz Məlumdur ki, ailə həyatında seksual münasibətlər də olur; ki, bu, vacib bir amildir. Bununla belə, evlilik-ailə həyatı təkcə seksdən ibarət deyil. Deməli, evlilik həyatında digər qarşılıqlı öhdəliklər də yerinə yetirilməlidir. Çünki insanın seksual münasibətlər baxımından xoşbəxtliyi həmin
qarşılıqlı öhdəliklərə əsasən formalaşır və inkişaf edir. Bu öhdəlikləri aşağıdakı kimi xülasə etmək olar: Kişinin əsas öhdəlikləri Rəbbimizin Nisa surəsinin 19-cu ayəsindəki: “Onlarla İslam dininin və müştərək ağlın qaydalarını əsas tutaraq yaşayın” - əmrinə əsasən belədir: a) Qadınlara qarşı yaxşı rəftar etmək: qadınların mənfi cəhətlərinə qarşı səbirli olmaq, onlarla sevgi-məhəbbət və hörmətlə danışmaq, ailə işlərinin idarəsi məsələsində onların da fikrini nəzərə almaq və başda seksuallıqları olmaqla onlarla maraqlanmaq. b) Kişilər olaraq öz yeyib içdiklərimizi nəzərə alıb onların dolanışıq xərclərini ödəmək, eləcə də, müstəqil bir mənzildə yaşamaqlarını təmin etmək. c) Fiziki gücümüzdən sui-istifadə etməmək: Yəni, onlara qarşı zor tətbiq etməmək. Qadınları və gördükləri işləri pis adlandırmamaq. Qadının əsas öhdəlikləri Rəbbimizin Nisa surəsinin 34 və Bəqərə surəsinin 233-cü ayələrindəki buyuruqlarına əsasən aşağıdakı kimidir: a) Nikah müqaviləsi və cəmiyyətdəki adət-ənənələrin vacib bildiyi qadınlıq borcunu yerinə yetirmək, övlad dünyaya gətirmək, ona baxmaq və evdəki işləri görmək.
www.muselmanlar.com
3
b) Nikah müqaviləsinə əsasən ərə - onun məhdud əmr və tapşırıqlarına hörmət etmək, onu xoşbəxt etməyə çalışmaq. c) Zina və lezbiyanlıq kimi münasibətlərdən uzaq durmaq və ərin mal-mülkünü, yəni, qazancını qorumaq. Qeyd edək ki, bir tərəfin öhdəlikləri o biri tərəfin haqq- hüququ deməkdir. Buna görə də haqq-hüquq məsələsini burada əlavə olaraq şərh etməyə ehtiyac görmürük. Allahın elçisi Muhəmməd peyğəmbərin (əs) kişi və qadının öhdəlikləri ilə əlaqədar hədisləri barədə məlumat almaq üçün baxın: Buxari, Heyz, 6; Müslim, İman, 132; Mişkatu-l-məsabih, hədis nömrəsi 3272. Cinsi həyat qane edici (doyurucu) olmalıdır Allahın
elçisinin (əs)
müsəlmanları evlənməyə istiqamətləndirən hədislərindən də açıq-aydın başa düşülür ki, evlənməyin – ailə həyatının əsas məqsədlərindən və onu canlı saxlayan amillərdən biri, həm də başlıcası cinsi həyatdır. 1 Elə isə cinsi həyat mümkün olduqca qane edici və doyurucu olmalıdır. Qadında seksual həzz və ləzzətin ən çox hiss edildiyi erogen bölgə olan və əsas funksiyası orqazmı təmin etmək olan klitorun yaradılması da bunu vurğulayır. İnsan heyvanlarda olduğu kimi, romantizmdən məhrum bir cinsi akt və boşalmaqla (eyakulyasiya) doyuma çata bilməz. Bu, açıq-aydın bir məsələdir. Buna görə də bir həyat dini olan İslam insanları evlənib ailə qurmağa həvəsləndirdikdə bildirir ki, ailə daxilindəki cinsi həyatın qane edici olmağına xüsusi fikir vermək lazımdır.
1 Biz burada öz mövzumuza müvafiq olaraq cinsi həyat məsələsini təhlil edəcəyik. www.muselmanlar.com
4
İslam elə bir dindir ki, insanları buna həvəsləndirməklə kifayətlənmir; eyni
zamanda ər-arvadın qarşısında evlənməzdən qabaq və sonra yerinə yetirilməli olan xüsusi öhdəliklər də qoyur. Biz həmin öhdəlikləri burada ayrı-ayrı izah edəcəyik. Ər üçün ancaq arvadı, arvad üçün də təkcə əri var
Mömin bir qadının ərindən başqa seksuallığından istifadə edə biləcəyi 2-ci bir kişi yoxdur. Qadın birinci ərindən ölüm və ya boşanma nəticəsində dul qalmadıqca sekslə əlaqədar olaraq 2-ci bir kişini tanımağı mümkün deyil. Daha doğrusu, İslama əsasən bundan heç söhbət də gedə bilməz. Bu, nəzəri cəhətdən belə olduğu kimi, Quran və Sünnə hökmlərini mənimsəyən cəmiyyətin təcrübəsində də belədir. Mömin qadın üçün olduğu kimi, imanlı bir kişi üçün də arvadından savayı seksuallığından istifadə edə biləcəyi bir qadın yoxdur. Hərçənd ki, mömin kişi üçün nəzəri olaraq 1- dən artıq və 4-ə qədər çoxarvadlılıq imkanı var. Amma bu imkanın praktiki olaraq mövcudluğu bu faktorlardan asılıdır: Azad edilib azadlığının əvəzi mehir kimi qəbul olunan və kəbini bu cür kəsilən müharibə əsiri qadınların (cariyə, kəniz) olmağı, çoxarvadlılıq üçün maddi imkan, 2-ci və ya 3-cü arvad olmağa razılıq verən azad qadınların mövcudluğu. Bu səbəblərə əsasən məhdud çoxarvadlılıq müstəsna bir haldır. Deməli, bizim işlətdiyimiz: “İmanlı bir kişi üçün də arvadından savayı seksuallığından istifadə edə biləcəyi bir qadın yoxdur”, - cümləsini ümumi vəziyyətə şamil edilən bir qayda kimi qəbul etmək olar.
www.muselmanlar.com
5
Cinsi əlaqənin məqsədlərindən biri də seksual doyumdur Yuxarıda deyilənlərə əsasən ər-arvad cinsi həyatın bütün nemətlərindən istifadə etməli, öz əlaqələrini onları fiziki və mənəvi doyuma çatdıran qaydada davam etdirməlidirlər. Bu, Allahın istədiyi bir şeydir. Çünki Uca Allah rəhmət (mərhəmət), elm və qüdrətini ifadə edərək ər-arvadı bir- birlərində fiziki-seksual və mənəvi rahatlıq tapa biləcəkləri şəkildə yaratmışdır. O, bunu belə izah edir: “Onlarla ünsiyyətdə rahatlıq tapasınız deyə, sizin üçün öz cinsinizdən zövcələr yaratması, aranıza məvəddət (seksual cazibə-əlaqə) və məhəbbət (rəhmət) salması Onun varlığının dəlillərindəndir. Həqiqətən, bunda düşünən bir xalq üçün ibrətamiz dərslər vardır.” (Rum, 30/21) Bu ayədən belə başa düşülür ki, Allah ər-arvadın arasında məvəddət və məhəbbət yaradıb. Təfsir alimləri belə hesab edirlər ki, “məvəddət” hər bir an yaşana bilən cinsi əlaqə deməkdir. “Məhəbbət (rəhmət)” isə cinsi əlaqənin xaricindəki birgəliyi təmin edən sevgi, övlad və hər növ maraq və səbiri ifadə edir. 2
mənəvi doyumun 2 əsas mənbəyindən birini təşkil edir. Buna görə də cinsi əlaqəni bədən və ruhun doyuma çata biləcəyi bir şəraitdə həyata keçirmək lazımdır. Bir sözlə, evlilik həyatında cinsi əlaqə həm kişi, həm də qadını seksin ləzzət və həzlərinə aparıb çatdırmalıdır. İslama əsasən bunun əksini düşünmək qeyri-mümkündür.
2 Baxın: Fəxrəddin ər-Razi, ət-Təfsiru-l-kəbir, Rum, 30/21 (25/100); Ruhu-l-bəyan təfsiri, Rum, 30/21 (7/19). www.muselmanlar.com
Yeri gəlmişkən, “Cənnətdə cinsi həyat” fəslində qeyd edəcəyimiz bəzi ayələrdən də məlum olacaq ki, Quranın üslubuna əsasən cinsi həyat həzz həyatı deməkdir. Allahın elçisinin (əs) üslubu da Quranın üslubuna oxşayır. Yəni, peyğəmbərin (əs) hədislərindəki üslub cinsi əlaqəni onun məqsədləri çərçivəsində ifadə edir. Bu həqiqəti kitabımızda qeyd edilən və seksuallıqla əlaqədar olan hədislərdə, xüsusən də cinsi əlaqəni : “Cinsi əlaqə bal(cıq)dır” 3 , - formasında təsvir edən hədisdə görmək mümkündür. Aşağıdakı peyğəmbər hədisləri də birbaşa bu reallığı əks etdirir. Seksual doyumun məqsəd olduğunu bildirən hədislər Kəb ibn Malik (ra) nəql edir: Mən hərbi səfərlərin birində peyğəmbərin yanında idim. Bizə düşərgə salmağımız üçün əmr verdi. Həmin gecənin səhəri günü sübh tezdən onun başına yığışdıq. Bizdən bir-bir suallar soruşmağa başladı: -Filankəs! Sən evlənmisən? Ey filan adam, sən evlisən? Sonra üzünü mənə tutub soruşdu: -Ey Kəb! Bəs sən? Evlənmisən? Mən də cavab verib dedim ki, bəli, ya rəsulallah. -Bakirə qızla, yoxsa dul qadınla? Onun bu sualına cavab olaraq: “Dul qadınla”, - dedim.
3 Müsnəd, 6/62. www.muselmanlar.com
7
-(Ey Kəb!) Gərək sənin onu, onun da səni öpüb oxşayacağı bakirə bir qızla evlənəydin! 4
Allahın elçisi (əs) cinsi doyumun məqsəd olduğunu bildirən bir hədisində belə deyir:
“Bakirə qızlarla evlənin. 5 Çünki onlar (cavan olduqlarına görə) daha bərəkətlidirlər (doğurqan). Daha şirin dilli/dodaqlıdırlar. İstəklərində aza daha çox qənaətkardırlar. Onların cinsiyyət üzvləri daha aktivdir.” 6
Seksual doyum baxımından bakirələrin üstünlüyü Yuxarıdakı hədis kitabımızın əsas mövzusu ilə sıx əlaqədardır. Biz də bunu nəzərə alıb bakirələr məsələsini təhlil
4 Buxari, Nikah, 21. Səhihi Müslim tərcümə və şərhi, 7/413; Müsnəd, 3/74. 5 Bakirə olmağın əhəmiyyəti Bakirə qızlarla evlənməyi məsləhət bilən tapşırıqlar əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, xüsusi olaraq subay kişilərlə əlaqədardır. Bakirəliyin nə üçün lazımlı olduğunu da bununla əlaqədar hədislərə əsasən belə izah etmək olar: a) Mənəvi xüsusiyyətlərinə görə qadın bakirə olaraq ərə getdiyi kişiyə daha dərindən bağlana bilər. Ona təsir edən (keçmiş) xatirələri olmadığına görə ərinə daha qısa vaxt ərzində uyğunlaşa bilər. b) Bakirə qızın ərinin istəklərinə cavab verə bilən daha cazibədar bir dişiliyi olur. Əlavə olaraq, onun bu cəhəti ərinin zövqlərinə müvafiq formada inkişaf edir. c) Subay kişilər tərəfindən bakirə qızlara üstünlük verilməsi ictimai ədalət baxımından da daha münasib bir haldır. Allahın elçisi bakirələrin xüsusiyyətlərini daşıdıqlarına görə müsəlman kişiləri cavan qadınlarla evlənməyə də istiqamətləndirmişdir. d) Bakirəlik üstünlük verilən bir xüsusiyyətdir. Biz bunu (Quran ayələrinə əsasən) Cənnətə getməyə layiq olan qadınlara heç bir insan və cinin toxunmadığından və onlarla hər dəfə bakirə olduqları halda cinsi əlaqənin baş verəcəyindən də başa düşə bilərik. Baxın: Rəhman, 55/74; Vaqiə, 56/36; Feyzu-l-qədir, 4/350. 6 İbn Macə, 1861; Feyzu-l-qədir, 5507-5509; Min mirqati-l-məfatih, 3/407. www.muselmanlar.com
8
etmək, o cümlədən bakirəlik çərçivəsində İslam və fitrətin arasındakı uyğunluğa da toxunmaq istəyirik. İslamın qayda-qanunlarını qoyan, eləcə də, insanı yaradan Allahdır. Məhz buna görə İslam dini və korlanmamış insanların (bəşəriyyətin) təbii-fitri meyllərinin arasında ahəng var. İslam dininin yaradılışın ecazkarlığının sübutu kimi qiymətləndirdiyi bakirəlik məsələsi bəzi dağıdıcı ifadə və cəhdlərə baxmayaraq müxtəlif cəmiyyətlərdə əhəmiyyət kəsb edən bir məsələdir. Deməli, ona verilən qiymət (üstünlük və əhəmiyyət) də yuxarıda toxunduğumuz uyğunluğa əyani bir sübutdur. Səhifənin aşağı hissəsində qeyd olunan əhvalat bir tərəfdən əxlaqi cəhətdən tənəzzülü, digər tərəfdən də sekulyar-dünyəvi yaşayış tərzi keçirən cəmiyyətlərdə belə, bakirəliyin qiymətli bir şey olduğunu göstərir. 7
Evlilikdə seksual doyum məqsəddir Evlənməyin əsas məqsədlərindən biri seksual ehtiyacları ödəyib doyuma çatmaqdır. Buna görə də cinsi əlaqəni bu məqsədi reallaşdırmağa əlverişli olan bir şəraitdə həyata keçirmək lazımdır. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, hər cinsi əlaqə (xüsusilə kişilərdə boşalmanı təmin etsə də) seksual doyumu təmin etmir. Seksual doyum elə bir şeydir ki, fiziki və psixoloji doyumu da tələb edir. Məhz buna görə də İslam dini seksual cəhətdən xoşbəxt olmağı bir məqsəd kimi qəbul etmiş,
7 Yeni Zellandiyalı qız Yeni Zellandiyada bir qız universitetdəki təhsil xərclərini çıxartmaq üçün bakirəliyini satışa qoydu. İnternet şəbəkəsinəə bununla əlaqədar bir elan verdi. Həmin elana 30000 nəfər baxdı. 1200 nəfər hərracda iştirak etdi. Qız axırda 32000 dollarlıq təklifi qəbul etdi (MƏNBƏ: Hürriyət qəzeti, 03 fevral 2010-cu il, Türkiyə). www.muselmanlar.com
9
insanları fiziki və psixi-mənəvi doyuma aparan meyarları müəyyən etmiş və onların qarşısında lazımi öhdəlikləri qoymuşdur. Həmin meyar və öhdəlikləri aşağıdakı şəkildə izah etmək mümkündür:
Meyarlar-Öhdəliklər A) Evlənməzdən qabaq yerinə yetirilməli və evlilik həyatında davam etdirilməli olan (seksual baxımdan xoşbəxtliyə dair) öhdəliklər: - İmanlı olmaq və ibadət etmək; - Ailə quracağı qadın və kişini görmək; - Kişi və qadın sünnət olmaq; - Bığ və saqqal saxlamaq; - Özünü kənar təsirlərdən qorumaq; - Cinsi həyatın məhrəmiyyət və sirlərini saxlamaq; - Bədəni, eləcə də dişləri təmiz saxlamaq; - Bəzənmək və özünə ətir vurmaq. B) Cinsi əlaqədən əvvəl və cinsi əlaqə vaxtı yerinə yetirilməli olan öhdəliklər: - Bismillah demək; - Şeytandan Allaha pənah aparmaq; - Sevişmək; - Hamiləlik vaxtı və xəstəlik kimi xüsusi hallarda elm və təcrübədən irəli gələn məsələlərə hörmətlə yanaşmaq; www.muselmanlar.com
10
- Evlilik daxilində uzaq durulmalı olan hərəkətlərdən çəkinmək. Özünü evlilik həyatındakı seksual məzmunlu haramlardan qorumaq. Qeyd etmək lazımdır ki, “özünü evlilik həyatındakı seksual məzmunlu haramlardan qorumaq” öhdəliyi barədə ayrı bir fəsildə ətraflı məlumat verəcəyik. Odur ki, gəlin, insanı seksual cəhətdən xoşbəxtliyə aparan öhdəlikləri bir-bir izah edək. Seksual cəhətdən xoşbəxtlik üçün yerinə yetirilməli olan öhdəliklər - 1 İmanlı olmaq və ibadətləri yerinə yetirmək
“Kişi və ya qadın... İmanlı olaraq gözəl əməllər edənlərə əlbəttə ki, gözəl bir həyat yaşadacağıq.” (Nəhl, 16/97) Ailə daxilindəki cinsi həyatda fiziki və mənəvi doyuma çatmaq üçün görülməli olan birinci iş İslam imanı və xüsusi ibadətlərlə güclənmək, seksual məzmunlu haramlardan qorunub qüvvələnməkdir. Allaha, eləcə də, məxluqatı əhatə edən tale-qəza-qədər proqramına, Axirət gününə, Cənnət və Cəhənnəmə iman gətirən insan həyatı özü üçün bir növ əsaslandırılmış hala gətirir. Bu səbəbdən də ruhi-mənəvi sabitlik qazanır. Maddi mənada gələcək dərdi çəkməkdən və qayğılardan da xilas olur. Namaz, oruc, zəkat, dua və zikr kimi ibadətlərini müntəzəm surətdə yerinə yetirən mömin də belədir. O da daxili dünyasını təmizləyib işıqlandırır. Beləliklə də, həyatını bu nizam-intizam daxilində öz yoluna qoyur. Belə bir mömin gözünü şəhvətli baxışlardan və nəfsini zina və oxşar günahlardan qorusa, eyni zamanda spirtli içkilərdən www.muselmanlar.com
11
uzaq durub halal qazancla alınan halal şeylərdən yeyib-içsə, seksual güc-qüvvəsi artır və həyəcanı çoxalır. Belə bir mömin insan xüsusən seksual məzmunlu dini təlim-tərbiyə alaraq halal cinsi həyatın ibadət həyatının bir hissəsi olduğunu bilirsə, öz şəhvani istəklərinə ülvi bir sevinc hissi əlavə olunur. Nəticədə o, şəhvani həyəcan baxımından ən yüksək səviyyəyə çatır. 8
bilər? Elə isə görülməli olan birinci iş Quran və Sünnənin insanı olmaqdır. Başqa cür desək, imanlı, ibadət edən və tövbəli bir bəndə olmaq. Seksual cəhətdən xoşbəxtlik üçün yerinə yetirilməli olan öhdəliklər - 2
Evləniləsi qadın və kişini görmək “Sizə halal edilən-xoşunuza gələn qadınlarla evlənin.” 9
ər-arvad olmağın əsas şərtlərindən biri də şübhəsiz ki, intim münasibətlərin müntəzəm və münasib olmağıdır. İnsanı fiziki və mənəvi cəhətdən rahatlığa çatdıran nizam- intizamlı bir cinsi həyat yaşamaq ər-arvadın bir-birini sevməyi, bunun üçün də görüb arzulayaraq evlənməklərindən asılıdır. 10
8 Quranda deyilir ki, günahlarından tövbə edib imanlı və ibadət edən bir bəndə olmaq yoluna daxil olanların güc-qüvvəsi (hansı növün nəzərdə tutulduğu izah edilmir) artırılır. Yəni, onlara belə bir müjdə verilir. Bu da bizim şərhimizin düzgün olduğunu göstərir (Baxın: Hud, 11/52; Nuh, 71/10-12). 9 Nisa surəsinin 3-cü ayəsindəki “tabə ( )” felinin mənası üçün Rağib əl-İsfəhaninin Müfrədat
adlı əsərinə baxmaq olar. www.muselmanlar.com
İstisnaları olmaq şərti ilə demək olar ki, bir qayda kimi ancaq sevib evlənən cütlər xoşbəxt bir ailə qura bilirlər. Allahın elçisi (əs) bununla əlaqədar olara belə demişdir:
“Bir-birini sevənlər üçün evlənmək kimi (bir əməl) görülməyib.” 11
sevə bilənlər üçün məsləhət bilinən bir yoldur.” Həyat yoldaşı namizədləri görülməlidir
Ruhi və cinsi cəhətdən müvafiq bir cütlük formalaşdıra bilmək üçün bir-birini görmək lazımdır. Buna görə də İslam dini kişinin qadını, qadının da kişini görüb nəzərdən keçirməyini təkidlə məsləhət görmüşdür. Bu səbəbdən də həyat yoldaşı namizədi olan qadını bir məhrəminin yanında, yaxud da ictimai - hamı üçün açıq olan bir yerdə görmək lazımdır. Biz burada əsas mövzumuz olan seksuallıq məsələsini nəzərə alaraq təkcə fiziki xüsusiyyətlərə xüsusi diqqət yetirəcəyik.
Kişinin qadını görməyi Kişinin alacağını qadını görməyini məsləhət görən çoxlu peyğəmbər hədisi var. Gəlin, onlardan bəzilərinə nəzər salaq:
10 Mədəni səviyyə baxımından bərabərlik Şübhəsiz ki, evlənmək istənən qadın və kişini görmək lazımlı olsa da, kifayət deyil. Çünki peyğəmbərimizin (əs) buyuruqlarına əsasən həyat yoldaşı namizədində axtarılmalı olan bəzi xüsusiyyətlər var: Dindarlıq, əxlaqlı olmaq və fərzi-eyn hökmlərə dair məlumatları da əhatə edən biliyə malik olmaq. Bunları isə görməklə deyil, alınan təhsil növünü təhlil etmək, yaşayış tərzinə nəzər salmaq və hər iki tərəfin tanış-bilişi ilə məsləhətləşməklə öyrənmək olur. 11 İbn Macə, Nikah, 1, hədis nömrəsi 1847. www.muselmanlar.com
13
Evlənmək məqsədi ilə baxmaq günah deyil Allahın rəsulu (əs) belə demişdir:
“Allah bir müsəlmanın könlünə bir qadınla evlənmək arzusunu saldığı vaxt onun həmin qadına baxıb nəzərdən keçirməyində 12 bir günah yoxdur.” 13
Get, alacağın qadını gör! Muğirə ibn Şöbə (ra) nəql edir: Mən Allahın elçisinin yanına gedib evlənmək istədiyim qadından danışdım. O, mənə belə dedi: “Get, ona yaxşı-yaxşı bax. Nəzərdən keçir. Çünki görüb almaq sizin bir-birinizə isinişməyiniz baxımından daha təsirli olar.” Mən də Ənsardan olan həmin qadının evinə getdim və ona həzrəti peyğəmbərin görüb nəzərdən keçirməklə əlaqədar buyuruğunu izah etdim. Onu ata-anasından istədim. Peyğəmbərin alınan qızı görməklə əlaqədar tapşırığı sanki onların ürəyinə yatmadı. Bu dəm olduğu yerdə bizim danışığımızı eşidən qız yaranan bu vəziyyəti qəribə qarşılamış kimi mənə müraciətlə belə dedi:
12 Biz qadını görmək məsələsini müvafiq hədislərdə işlədilən “nazara ( )” felinin mənasına əsasən görüb fiziki xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirmək və tanış-bilişdən məlumat almaq kimi başa düşürük. 13 İbn Macə, Nikah, 9, hədis nömrəsi 1864. Belə bir əhvalat baş verib: Bir gün əshabə Muhəmməd ibn Məsləmə evlənmək istədiyi qadını gizlincə yaxından görüb tanımaq istədikdə camaat: “Peyğəmbərin əshabəsi belə Yüklə 417,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|