Korxona Iqtisodiyoti va Menejmenti

TKTI Shahrisabz filiali MSM 2-20-guruh talabasi Rivojov Murodjonning Korxona iqtisodiyoti va menejmenti fanidan tayyorlagan MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Bozor munosabatlari sharoitida ishlab chiqarish sarflarining iqtisodiy mohiyati

Reja:

1.Mahsulot (ish, xizmat) tannarxini hosil qiluvchi xarajat turlari

2.Mahsulot (ish, xizmat) tannarxini pasaytirish manbalari va omillari

3.Korxona ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish strategiya tarkibi

Mahsulot tannarxi - bu mahsulot birligiga to’g’ri keladigan ishlab chiqarish xarajatlaridir.

Mahsulot tannarxi - bu mahsulot birligiga to’g’ri keladigan ishlab chiqarish xarajatlaridir.

Xarajatlar — tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va muomalasi jarayonida turli resurslar (xom ashyo, materiallar, mehnat, xizmatlar, mablagʻlar) sarflari bilan bogʻliq chiqimlarning pul shaklidagi ifodasi. 
Korxona ishlab chiqarish xarajatlari dеganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va istе’molchilarga yetkazib bеrishga qilinadigan barcha sarflar tushuniladi

“Mahsulot (ish, xizmat) larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to’g’risidagi Nizom”ga muvofiq korxonalarning xarajatlari quyidagi guruhlarga bo’linadi:

• mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan xarajatlar;
• ishlab chiqarish tannarxiga kiritilmaydigan, biroq asosiy faoliyatdan olingan foydada hisobga olinadigan hamda davr xarajatlariga kiritiladigan xarajatlar;
• korxona umumxo’jalik faoliyatidan olingan foyda yoki zararlarni hisoblab chiqishda hisobga olinadigan korxonaning moliyaviy faoliyati bo’yicha xarajatlari;
• favqulodda zararlar.

Mahsulot (ish, xizmat) larning ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi xarajatlar ularning iqtisodiy mazmuniga ko’ra quyidagi elementlar (xarajatlar moddalari) bilan guruhlarga ajratiladi:

1. Ishlab chiqarish moddiy xarajatlari (qaytariladigan chiqitlar qiymati chiqarib tashlangan holda).
2. Ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan mehnatga haq to’lash xarajatlari.
3. Ishlab chiqarishga tegishli bo’lgan ijtimoiy sug’urta ajratmalari.
4. Asosiy fondlar va ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi.
5. Ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan boshqa xarajatlar.