Krivoship shatunli mexanizmining kinematikasi va dinamikasi

Krivoship - shatunli mexanizmining kinematikasi va dinamikasi.

Reja :

1. KSHM ning turlari. KSHMning kinematikasi va dinamikasini belgilaydigan konstruktiv nisbatlar. Ularning texnik iktisodiy va ekspluatatsiya ko’rsatkichlariga ta’siri;
2. Porshenining ko`chishi;
3. Porshenning tezligi;
4. Porshenning tezlanishi;

Krivoship-shatunli mexanizmlar konstruktiv sxemasi jixatidan quyidagilarga bo`linadi:

1. Markaziy yoki aksial krivoship-shatunli mexanizm; bunday mexanizmlarda silindrning o`qi tirsakli valning o`qi bilan kesishadi.
2. Dezaksial krivoship-shatunli mexanizm; bunda tsilindrning o’qi tirsakli valning o’qi bilan kesishmaydi.
Dezaksial krivoship-shatunli mexanizm bilan jixozlangan dvigatelda tsilindrning yqi, odatda, tirsakli valning yqiga nisbatan uning aylanish tarafiga qarab a masofaga (desaksaj) surilgan byladi. Bu surilish miqdori porshen yo’lining 10%dan oshmaydi. Avtomobil dvigatellarida nisbiy dezaksaj k=0,04...0,l oralig’ida yzgaradi, bu yerda k=a/R (R-krivoship radiusi). KSHM nisbiy siljishi bilan birgalikda krivoshipni radiusini shatuning uzunligiga bylgan nisbati bilan xam xarakterlanadi. ya’ni .
Dezaksajni qo`llanib, quyidagilarga erishiladi:
1. Ish yuli vaktida porshenning tsilindr devoriga bulgan bosimi kamayadi va bu bosim siqish yyli vaqtida ortadi, bu esa dvigatelning bir tekis yeyilishini ta’minlaydi.
2. Porshenni yyli qisman kattalashadi, bu dvigatelning ish xajmini oshirishi bilan uning quvvatini xam oshirishi mumkin.
3. Porshenning tezligi yuqori chekka nuqta yakiinida kamayadi, buning natijasida yzgarmas xajmda yonish jarayoni yaxshilanadi;
4. Tirsakli val bilan taqsimlash vali orasidagi masofa kattalashadi, bu esa shatun pastki kallagining bemalol aylanishi uchun kerak bylgan byshliqning kattalashishiga olib keladi.
5. Gaz taqsimlash yaxshilanadi va dvigatelning karteri kam deformatsiyalanadi.
Krivoship-shatunli mexanizmining kinematikasini xisobini asosiy vazifasi porshenni kuchishini, tezligini va tezlanishini aniqlashdir.
Porshenning kychishi.
Sn=B0B=OB0-OB=OB0-(OC+CB)
bu yerda OB0=R+L
tug’ri burchakli ASV va ASO uchburchaklaridan esa
OS=OA sosf = Rcosf;
SV = AV cosf = Lcosf.
bulgani uchun, Sn=R+L-(Rcosf+ Lcosf); R ni qavs tashqarisiga chiqarsak, Sn=R[ 1+L/R-(cosf+L/R cosf]
Bulardan kyrinib turibdiki, krivoship Yu.CH.N. dan dastlabki 90°ga burilganda porshenning kychishi krivoshipning keyingi 90°(f=180°)ga burilganidagi porshenning kychishidan ancha katta buladi. Buning sababi kuyidagicha. Porshenning xarakati ikki sabab ta’sirida sodir buladi: shatunning tsilindr uki buylab kychishi va shatun ukining tsilindr uqidan og’ishi; porshen Yu.CH.N. da bulganda shatun tsilindr uqi byylab joylashadi. Mana shu ikki omil porshenning bir yunalishda kychishini ta’minlaydi, natijada krivoship Yu.CH.N. dan dastlabki 90° ga burilganda porshen uz yulining yarmidan kupini utadi.
Knrinib turibdiki, shatunning uzunligi kancha katta bulsa, ya’ni K ning qiymati kancha kichik bulsa, shatun o’qining tsilindr uqidan og’ishi porshenning kiymatiga shuncha kam ta’sir etadi. SHatunning uzunligi cheksiz katta bulganda bu ta’sir cheksiz kichik buladi. SHuning uchun porshenning xarakati shatunning tirsakli valga boglangan uchining tsilindr uki buylab kychishi bilan ani^lanadi.
20.2 rasmda porshening kychishi, uning tashkil etuvchilari xamda turli kiymatlari uchun porshen kychishining tirsakli valning burilish burchagiga boglikligini ifodalovchi egri chiziqlar keltirilgan
.