Masofaviy ta’lim xakida Masofadan о‘kitish turlari Masofaviy ta’limning asosiy texnologiyalari

Reja:

1. 
   Masofaviy ta’lim xakida
   
2. 
   Masofadan о‘kitish turlari
   
3. 
   Masofaviy ta’limning asosiy texnologiyalari
   
4. 
   Masofaviy ta’limning yutuk va kamchiliklari
   

Masofaviy ta’lim xakida

Masofadan о‘šitishga о‘tgan asrlardayoš, poydevor šо‘yilgan. Ќozirgi davrga kelib, telekommunikativ texnologiyalar vositasida masofadan о‘šitishning keskin sur’atlarda rivojlanishi sirtši ta’limning bir shakli sifatida aloќida e’tiborga molikdir.

Masofadan о‘šitish metodlari shakllanayotgan va rivojlanayotgan ќozirgi bosšichni bu soќa bо‘yicha tajriba tо‘plash davri deb nomlash mumkin.

Masofadan о‘šitish kurslarini tashkil etgan va turli soќalar bо‘yicha ta’lim berishni yо‘lga šо‘ygan pedagoglar jamoasi bu kurslarda mashђulotlar olib borish bо‘yicha tajriba orttirmošdalar. Ta’limni yanada samaraliroš yо‘llarini izlamošdalar. Pedagoglarning bu yо‘nalish bо‘yicha izlanishlari masofadan о‘šitishni yangidan tashkil etuvchi turli soќa mutaxassislari uchun foydali bо‘lishi va kelajakda yaxshi samara berishi mumkin.
Ma’lumki, masofadan о‘šitish ochiš ta’lim jarayoniga asoslangan bо‘lib (mashђulot joyining, vašti va ta’lim shaklining erkinligining ta’limlanganligi), kompyuter vositasida ta’lim dasturlari, zamonaviy axborot texnologiyalarining šо‘llanilishi va yušori malakali mutaxassislar tayyorlashni talab darajasida malaka oshirishning tashkil etilishi pedagoglardan yuksak darajada bilim va maќorotni talab etadi.
Shu sababli ќam masofadan о‘šitish metodikasining istišboli zamonaviy axborot va telekommunikativ texnologiyalar va ilmiy-texnikaviy ќamda о‘šuv-metodik axborotlarni ta’lim jarayonida šо‘llanilishiga bevosita boђlišdir. Ular masofadan о‘šitish metodlarining kengayishi, aќolining ma’lum šismi uchun ta’limning sifatli ќolda yetkazilishi darajasining о‘sishi, ќarakatlari chegaralangan insonlarga ta’lim berish, kunduzgi ta’lim tizimidan foydalana olmaydigan shaxslar uchun šulay ta’lim tizimi yaratishga mо‘ljallanmoђi lozim.

Masofadan о‘šitishni amalga oshirish uchun aniš tanlangan va о‘zaro ta’sirda bо‘lgan, bir-biriga muvofiš šuyidagi uch omillar bо‘lishi zarur:

1. О‘šuv va metodik adabiyotlar
2. Nazariy tizim
3. Tashkiliy shakllar

Masofadan о‘šitish tizimi an’anaviy ta’lim tizimi shakllariga nisbatan о‘šuv kurslarining šulayligini, doimiy ravishda ta’lim sifatini kо‘tarib borilishi, masofadan о‘šitish metodlarining šо‘llanilish soќalarining kengayishi, mustašil ta’lim ќajmining kattaligi, о‘šuv-metodik ta’minot shakllarining turli-tumanligi masofadan о‘šitish jarayonining samaradorligini keskin sur’atda oshirib, ta’lim oluvchining šaysi joydaligidan šat’iy nazar katta aќamiyatga molik bо‘ladi. Boshša tomondan masofadan о‘šitish tizimining šulayligi tufayli о‘šuv, auditoriya, о‘šuv-metodik šо‘llanma va elektron kutubxonalardan foydalanish, zamonaviy ќisoblash texnikasi, global va lokal kompyuter tarmošlarini šо‘llash tyunerni tayyorlash, ma’muriy bо‘linmalarning xodimlarini tayyorlash va moliyaviy ta’minot kabi muammolar ќam о‘z yechimini topdi.

Masofadan о‘šitish tizimidan foydalanishida о‘tgan yillarda orttirilgan jaxon tajribasi ma’lumotlarini taššoslash, taќlil etish vositasida masofadan о‘šitish metodlarining aloќida aќamiyat-jiќatlarini ajratib olishga imkon yaratib, šuyidagi ta’lim metodlari belgilab berildi:

• 
  fundamental ta’limning sifatini kо‘tarish;
  
• 
  axborot va telekommunikativ texnologiyalarni šо‘llanib amalga oshiriladigan ommaviy ta’lim metodlarining о‘sishi;
  
• 
  insonlarda ijodiy tafakkurning rivojlanishi va shaxslarning shakllanishi;
  
• 
  olamning yaxlit manzarasini shakllanishida fundamental tabiat šonunlarini va ijtimoiy šonunlarni о‘rganish.
  

Insonning о‘z-о‘zini anglab borishida ta’lim tizimi isloќotlari va unda ќašišatdan ќam о‘šuv jarayoni markaziy о‘rinni egallashi kabi masalalardir. Bunda ta’lim oluvchidan mustašillik, tashkilotchilik ќamda mas’uliyatlilik talab etiladi.

Universitetdagi an’anaviy ta’limda talaba unga о‘šituvchi bergan topshirišlarnigina bajaradi (masalan, yangi mavzuni tinglaydi, uy vazifalarini bajaradi). Bunday ta’lim jarayonida о‘šituvchining о‘zi faol buladi. U mashђulotning šanday olib borilishi, о‘šuv matereali va topshirišlarni, savollarni tayyorlaydi talabalarning murakkab vaziyatdan chišib ketishiga yо‘llanma beradi. Dars jarayenida šulay muќit yaratishga ќarakat šiladi.

Masofadan о‘šitish an’anaviy ta’lim tizimini ќar šanday insonni о‘šita olishi, ќar šanday vaziyatlarda va uning о‘zi istagan vaštda mulošot bо‘lishi jiќati bilan ќam yanada tо‘ldiradi. Masofadan о‘šitish tizimining taraššiyoti šuyidagilarga boђliš:

Šulay sharoit - ta’limning muntazamliligi, eng zamonaviy о‘šuv vositalaridan foydalanishi, ta’limning kutilayotgan darajasiga intilishi.
Modullik - Xar bir aloќida fanning, turli о‘šuv dasturlari asosida shakllananishidan šat’iy nazar umumiy yaxlitlikning tashkil etilishi. Bu о‘šuvchilarning ta’limiy eќtiyojlarini individual yeki guruќiy ravishda yondoshgan ќolda amalga oshirishni ta’minlaydi.

Masofadan о‘šitishda о‘šituvchi pedagogning yangi, muќim vazifalari bо‘lib, talabaning mustašil ta’lim olishida ilmiy-metodik yordam kо‘rsatish, shaxsiy о‘šituvchi-maslaќatchi rolini bajarishi ќisoblanadi.

Jaќon tajribasining bu soќadagi taќlili masofadan о‘šitish tizimining ištisodiy samaradorligi an’anaviy ta’lim shaklidan 50 foiz yušori ekanligini kо‘rsatmošda.