Mavzu: Biometrik identifikatsiyalash texnologiyalari Ishdan maqsad

Odilov Abdullajon
650-20 guruh talabasi
IT/Mutaxassislik tanlov fani
(Timsollarni tanib olish tizimlari)
fanidan bajargan ishi

1-Amaliy mashg’ulot

Mavzu: Biometrik identifikatsiyalash texnologiyalari
Ishdan maqsad: Biometrik identifikatsiyalash texnologiyalari va ularning o’qib olish texnalogiyalari algoritmlari va metodlari bilan tanishish.
Kerakli johozlar: kompyuter hamda internet.
Nazariy ma’lumotlar
Ma'lumki, inson tanasining ba'zi xususiyatlari yoki xatti-harakatlari qat'iy individualdir va juda kam ehtimollik bilan ikki xil odamda kuzatilishi mumkin - bir nechta misollar DNK kodi, barmoq izlari, retinal venalar va irisi tuzilishi, individual yozma imzo yoki yuz. Biometriya atamasi bunday xususiyatlar to'plamiga ko'ra odamni noyob tarzda aniqlashga harakat qiladigan turli usullarni anglatadi.
Bugungi biometrik texnologiyalarning aksariyati o'tgan asrning kashfiyotlariga (masalan, DNK kabi) asoslangan bo'lsa-da, ularning ba'zilari insoniyat tsivilizatsiyasi paydo bo'lganidan beri ekspluatatsiya qilingan. Biometrik texnologiyaning eng qadimgi yozma guvohliklaridan biri va birinchi shaxsni o'g'irlash Bibliya davriga to'g'ri keladi, o'shanda Yoqub firibgarlik yo'li bilan o'zining egizak akasi Esovning shaxsini otasining duosidan foydalanish uchun ishlatgan.
Ibtido kitobida Is’hoq o‘z o‘g‘lining shaxsini tekshirishga uringan qo‘lni skanerlash va ovozni aniqlashning kombinatsiyasi tasvirlangan, chunki silliq teriga ega Yoqub qo‘llarini bolalar terisiga o‘rab olganini bilmagan:
Yoqub otasi Ishoqning oldiga bordi. U uni sezdi-da: “Ovoz Yoqubning ovozi, qo‘llar esa Esovning qo‘llari”, dedi. U uni tanimadi, chunki uning qo'llari akasi Esovning qo'llaridek tukli edi. Ushbu noto'g'ri biometrik test natijasida yuzaga kelgan noto'g'ri qabul qilish tengsiz nisbatlarda tarixiy oqibatlarga olib keldi.
Yuzni aniqlash, ehtimol, eng tabiiy biometrik usuldir. Inson ko'rish qobiliyatining yuzlarni tanib olish qobiliyati tarixdan oldingi davrlardan biometrik autentifikatsiya qilish uchun keng qo'llaniladi. Hozirgi kunda deyarli har bir shaxsni tasdiqlovchi hujjatda uning shaxsining fotosurati mavjud bo‘lib, bu tegishli mansabdor shaxslarga uning haqiqiy yuzini suratdagi bilan solishtirib, shaxsini aniqlash imkonini beradi.
Boshqa ko'plab biometriklardan farqli o'laroq, yuzni tanish shaxs bilan jismoniy aloqa qilishni (masalan, barmoq izini aniqlash) yoki tanadan namunalar olishni (masalan, DNKga asoslangan identifikatsiya qilish) yoki shaxsning xatti-harakatlarini kuzatishni (imzoni tanib olish kabi) talab qilmaydi. Shu sabablarga ko'ra, yuzni tanib olish tabiiy, kamroq qo'rqinchli va keng tarqalgan biometrik identifikatsiya usuli hisoblanadi va shuning uchun etakchi biometrik texnologiyaga aylanish potentsialiga ega.