Mavzu: Tayanch harakat tizimi. Sentriola va kiprikcha tuzilishi, vazifalari



Yüklə 1,75 Mb.
səhifə1/4
tarix30.10.2022
ölçüsü1,75 Mb.
#66810
  1   2   3   4
apoptoz

Mavzu: Hujayra ontogenezining rivojlanish bosqichlari

O'limdan oldin bu hujayralarda sintez jarayonlari to'xtab faolligi kamayadi, vakuolyar tizimi qismlarga ajraladi, mitoxondriyalar o'zgarishga uchraydi va lizosoma ichidagi fermentlar tashqariga chiqishi natijasida hujayra lizislanadi (erib ketadi).

  • O'limdan oldin bu hujayralarda sintez jarayonlari to'xtab faolligi kamayadi, vakuolyar tizimi qismlarga ajraladi, mitoxondriyalar o'zgarishga uchraydi va lizosoma ichidagi fermentlar tashqariga chiqishi natijasida hujayra lizislanadi (erib ketadi).
  • Shikastlangan hujayralarda ATF sintezi to'xtab kislorodga bo'lgan ehtiyoj oshadi.
  • Yadroning strukturaviy o'zgarishida xromatin kondensasiyalanib yadro ichida sintez jarayonlari kamayadi.

Hujayra nobud bo'lishida xromatin koagulyasiyasi, ya'ni uning agregatlar ko'rinishida yadroda yig'ilishi kuzatiladi (piknoz) bu esa ko'pincha yadroning siqilishiga (karioreksis) yoki yadroning erib ketishiga (kariolizis)ga olib keladi. Yadrochalar ulardan RNK sintezi to'xtashi natijasida granulalarini yo'qotib fragmentlarga ajralib ketadilar.

  • Hujayra nobud bo'lishida xromatin koagulyasiyasi, ya'ni uning agregatlar ko'rinishida yadroda yig'ilishi kuzatiladi (piknoz) bu esa ko'pincha yadroning siqilishiga (karioreksis) yoki yadroning erib ketishiga (kariolizis)ga olib keladi. Yadrochalar ulardan RNK sintezi to'xtashi natijasida granulalarini yo'qotib fragmentlarga ajralib ketadilar.
  • Yadro qobig'ida ro'y beradigan o'zgarishlardan biri perinuklear bo' shliqning kengayib ketishi, yadro membranalarining erib ketishidir.
  • O'zgarishlarning erta bosqichlarida hujayra shaklining yumaloqlashishi va uning yuzasidagi o'simtalar, mikro tukchalar sonining kamayishi kuzatiladi. Plazmatik membrana yuzasida turli pufakchalar yuzaga keladi.

Plazmatik membrananing buzilishiga quyidagilar sabab bo'lishi mumkin:

Plazmatik membrananing buzilishiga quyidagilar sabab bo'lishi mumkin:

    • Erkin radikallarning (stabil bo'lmagan va tashqi orbitasida toq elektronlar soniga ega bo'lgan zarrachalar) hosil bo'lishi. Ular faol kislorodga ega bo'lib, membrananing lipidlari bilan reaksiyaga kirishishi natijasida ortiqcha energiya hosil bo'ladi, lipidlar oksidlanadi.
  • Komplement tizimining faollashishi. Bular plazmatik membrana faol bo'lmagan oqsillari guruhi bo'lib ularning faollashishi natijasida membrana fermentati yemiriladi. Sog'lom hujayrada bu fermentlar tashqaridan kirgan yod moddalarni parchalash vazifasini bajaradi.
    • Fermentlar ta'sirida lizislanishi. O'tkir pankreotit (oshqozonosti bezi shamollashi) kasalligida ortiqcha fermentlarning sintezi plazmatik membranani nekrozga (o'limiga) keltiradi.
    • Kimyoviy va fizikaviy omillar ta'sirida (yuqori yoki past harorat, kimyoviy moddalar)

Yüklə 1,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin