Metallurgiya asoslari

METALLURGIYA ASOSLARI
(rangli va qora metallar)
Salimjonova Ziyodakhan Umidjon qizi Andijon mashinasozlik insituti Materialshunoslik va yangi materilallar yónalishi talabasi
Kelajakda "Metallurgiya" sohasida qanday kashfiyotlar qilishadi: buni faqat kelajak korsatadi.





ANNOTATSIYA;
Metall saqlovchi xomashyolarni metalurgik usullardan foydalanib qayta ishlash jarayonlari xomashyoning tarkibidagi moddalarni fizikaviy va kimyoviy ózgarishlari bilan kechadi. Moddalar holati ózgarishini, yangi birikmalar paydo bolishini tushunish uchun fizik va kimyoviy qonunyatlarga va qayta ishlanishning texnalogik jarayonlari bilish zarur.
АННОТАЦИЯ
Процесс переработки металлургического сырья муталлургическими методами сопровождается физико - химическими изменениями сырья. Чтобы понять изменения состояния вещества и появление новых соединений, необходимо знать физико - химические занконыт и техналогически процессы переработки.
ANNOTATION
The process metallurgical raw materials processing by metallurgical methods is accompanied by physical and chemical changes in the raw materials. To understand the changes in the state of matter and the emergence of new compounds, it is necessary to know the physicochemical law's and technological processes of processing.

Metallurgiya va metallurgiya [1] (qadimgi yunon tilidan - ruda, metallarni qayta ishlash) - rudalardan yoki boshqa turdagi xom ashyolardan metallar olish jarayonlarini, shuningdek, ishlab chiqarish tarkibidagi oʻzgarishlar bilan bogʻliq jarayonlarni qamrab oluvchi fan va texnika sohasi. metall qotishmalarining kimyoviy tarkibi, tuzilishi va xossalari hamda ulardan turli metall buyumlar ishlab chiqarish. Asl, tor ma'noda - rudalardan metallar olish san'ati[2][3]. Hozirgi vaqtda metallurgiya ham sanoatning bir tarmog'i hisoblanadi[4][5].

Metall materiallarning strukturaviy xossalari, ularning tarkibi va qayta ishlash usullariga qarab, metallshunoslik doirasida o'rganiladi [3]. Metallurgiya quyidagilarni o'z ichiga oladi:
tabiiy xom ashyodan metallar va boshqa metall saqlovchi mahsulotlar ishlab chiqarish;
qotishmalarni olish;
issiq va sovuq holatda metallni qayta ishlash;
payvandlash;
metall qoplamalarni qo'llash;
metallar, intermetall birikmalar va qotishmalarning fizik va kimyoviy harakatlarini o'rganadigan materialshunoslik sohasi.
Metallurgiya metallurgiya sanoatida ishlatiladigan mashinalar, apparatlar, agregatlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va ulardan foydalanish bilan bog'liq. Metallurgiya va tog'-kon sanoati o'rtasidagi shartli chegarada aglomeratsiya jarayonlari (keyingi pirometallurgiyani qayta ishlash uchun boyitilgan xom ashyoni tayyorlash) mavjud. Akademik fan nuqtai nazaridan ular metallurgiya fanlari sifatida tasniflanadi. Metallurgiya koks kimyosi, oʻtga chidamli materiallar ishlab chiqarish va kimyo bilan chambarchas bogʻliq (masalan, nodir yer metallari metallurgiyasi haqida gap ketganda).
Metallurgiyada ishlaydigan shaxslarning umumiy nomi metallurgdir.
Metallurgiya turlari Tahrir
Jahon amaliyotida tarixan metallarning qora (temir, marganets, xrom va ular asosidagi qotishmalar) va qolganlari - rangli (inglizcha rangli metallar) yoki rangli metallarga bo'linishi mavjud. Shunga ko'ra, metallurgiya ko'pincha qora va rangli bo'linadi.
Qora metallurgiyaga qora metall rudalarini qazib olish va boyitish, choʻyan, poʻlat va ferroqotishmalar ishlab chiqarish kiradi. Qora metallurgiya tarkibida qora metall prokati, poʻlat, choʻyan va boshqa qora metall buyumlari ishlab chiqarish ham mavjud.
Rangli metallurgiya kon qazish, rangli metallar rudalarini boyitish, rangli metallar va ularning qotishmalarini ishlab chiqarishni oʻz ichiga oladi. Rangli metallar fizik xossalari va maqsadiga koʻra shartli ravishda ogʻir (mis, qoʻrgʻoshin, rux, qalay, nikel) va yengil (alyuminiy, titan, magniy)ga boʻlinadi.
Asosiy texnologik jarayonga koʻra metallurgiya pirometallurgiya va gidrometallurgiyaga boʻlinadi.
Pirometallurgiya (qadimgi yunoncha pῦr "olov" dan) - yuqori haroratlarda (qovurish, eritish va boshqalar) sodir bo'ladigan metallurgiya jarayonlari. Plazma metallurgiyasi - pirometallurgiyaning bir turi.
Gidrometallurgiya (boshqa yunoncha ὕdōr "suv" dan) - suv va kimyoviy reagentlarning turli xil suvli eritmalaridan foydalangan holda rudalar, konsentratlar va turli sanoat chiqindilaridan metallarni olish jarayoni (yog'lash), so'ngra eritmalardan metallarni ajratish (masalan, sementlash). , elektroliz).
Dunyoning koʻpgina mamlakatlarida metallurgiyada turli mikroorganizmlardan foydalanish, yaʼni biotexnologiyani qoʻllash (bioollashtirish, biooksidlanish, biosorbtsiya, biochoʻktirish va eritmalarni tozalash) boʻyicha jadal ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Bugungi kunga qadar biotexnika jarayonlari mis, oltin, rux, uran va nikel kabi rangli metallarni sulfidli xom ashyodan olish uchun eng katta qo'llanilishini topdi. Metallurgiya sanoati oqava suvlarini chuqur tozalashda biotexnologiya usullaridan foydalanishning real imkoniyatlari alohida ahamiyatga ega[6].

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1. 
   Metallar fizikasi va kimyosi .Asqarov . M.A.
   
2. 
   Rafiqov .A.S
   
3. 
   Begijon .M.T Metallar nazariyasi.
   
4. 
   Muxammadamin o’g’li M. A., Umidjon Turg’unboy o’gli X. Determine the amount of heat accumulated at the focal point of the solar oven //Texas Journal of Multidisciplinary Studies. – 2022. – Т. 5. – С. 161-164.
   

INTERNET SAXIFALARI:
WWW.Wikipediya.org
www.arxiv.uz