MİLLİ QƏHRƏman əliyar Əliyev. (Döyüşən pəhləvan)
Yüklə 83,5 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SUMQAYIT 2012.
- Əliyar Əliyevin keçdiyi həyat yolu.
- Müxtəlif yazarların Əliyar Əliyev haqqında fikirləri
- Sənin ömür çırağın vaxtsız söndü,Əliyar!
|
Qubadlı rayon Mədəniyyət və Turizm idarəsi
Qubadlı rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin Kitabxana- Biblioqrafiya Proseslərinin Avtomatlaşdırılması şöbəsi. MİLLİ QƏHRƏMAN Əliyar Əliyev. (Döyüşən pəhləvan) (Tövsiyyə biblioqrafiyası.) SUMQAYIT 2012. Tərtibçidən. Bu biblioqrafik vəsaitdə Azərbaycanın ərazi bütöv- lüyü, azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mərdlik və fədakarlıq nümünələri göstərən,Vətən naminə öz canını əsirgəməyən Milli Qəhrəman Əliyar Əliyev haqqında MKS-də olan kitablardan və dövrü mətbua- da çap olunan materiallar əsasında toplanmış, qısa mə- lumatlar öz əksini tapmışdır.
Əliyar Yusif oğlu Əliyev 1957-ci il dekabrın 14-də Qəzyan Kəndində anadan olmuşdur. 1975-ci ildə orta məktəbi fərqlənmə atestatı ilə bitirdikdən sonar Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyə İnsitutuna qəbul oiunmuşdur. 1979-cu ildə insitutu fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonara Dondarlı Orta məktəbində müəllim işləmişdi.1980-1982-ci illərdə Sovet ordusu sıralarında xidmət etmişdi. Hərbi xidməti başa vurduqdan sonara güləşçi kimi tanınmış gənc Əliyarı Saranski şəhərindəki Dövlət Universitetində müəllim işləməyə dəvət edilmişdir. Əliyar Əliyev iki ilə yaxın həmin universitetdə müəllimlik etdikdən sonar 1983-cü ildə atasının vəfatı ilə bağlı olaraq doğma rayona qayıtmişdı. Qəsəbə Orta Məktəbində müəllim,”məhsul” Kənd Könüllü İdmanCəmiyyətinin Rayon Şurasında məşqçi işləmişdi. 1985-ci ildə isə Həmkarlar İttifaqı Könüllü Bədən Tərbiyəsi və İdman Cəmiyyəti Rayon Şurasının sədri seçilmişdir. Gənc pəhləvan Respublikanın ən güclü, tanınmış adlı sanlı güləşçilərindən, məşqçilərindən biri idi. Dəfələrlə klassik güləş üzrə respublika, keçmiş Ümumittifaq və beynəlxalq yarışların qalibi olmuşdur.O, bir sıra yarışlara, turnirlərə hakimlik və baş hakimlik etmişdir. Əlyarın səkkiz yetirməsi Respublika və keçmiş SSRİ çempionu , bir nəfəri isə olimpiya yığma komandasının üzvü olmuşdur. Məhşur idmançı ictimai-siyasi sahədə də böyük fəaliyyət göstərmişdi.O, rayonda xalq hərakatının başçısı, ,Xalq cəbhəsinin yaradıcısı və lideri , demokratik qüvvələrin rəhbəri olmuşdur. Qarabağ hadisələri başlanan ilk günlərdən Vətənin çağrışına ilkin səs verən qeyrətli oğullarımızdan biri olmuş, rayonda ilk taborun yaradılmasına təşəbbüs göstərmişdir. Rayonun qeyrətli oğullarını bir yerə toplayıb, tabor yaratsada təvazökarlıq göstərib,onun komandiri olmamışdı. Onu təklifi nilə Dağbəyi Məyhəddinov həmin taborun ilk komandiri olmuşdur. Əlyar tabor kəşfiyyat bölməsinin komandiri olmuşdur. İlk ərazi özünü müdafiə taborunun igid düyüşçüləri rayo- nun Ermənistan və Dağlıq Qarabağda sərhəd olan kəndlə- rini müdafiə etməyə başladılar. Onlar erməni quldurları- nın hücumlarının qarşısını dərhal alır, düşmənin xeyli hərbi texnikası və canlı qüvvəsini məhv edirdilər. 1991-ciil noyabrın 15-də ermənilər Seytas Əyin və Aşağı Cibikli kəndlərini və yazı düzündəki postları güclü top və raket atəşlərinə tutmuş və yazı düzünə hücuma keçmişdi. Əliyar və onun cəbhə dostları iki saat vuruşaraq onları geri oturtmuş və düşmənin mövqelərini darmadağın etmişdi. 1991-ci il dekabr ayının 28-də Əliyarın dəstəsi döyüşərək, erməniləri qaçmağa məcbur etmişdir. 1991-ci ilin sonu, 1992-ci ilin əvvəlində ermənilər tez- tez Seytas kəndinə basqınqınlar edirdilər. 1992-ci il fevralın 6-da onlar böyük qüvvə ilə Seytas kəndini tutmağa cəhd göstərdilər. Əliyar əliyevin başçılıq etdili kəşfiyyat dəstəsi həmin kəndə göndərildi. Hərbiçilərimiz onların xeyli texnikasını ələ keçirdi və düşmən nə qədər itki verdi. Göstərdiyi igidliyə görə Əliyar Əliyev taborun təchizat işləri üzrə rəis təyin edildi. 1992-ci il in aprel ayında Dağbəyi Məyhəddinov başqa işə keçdiyinə görə taborun komandirliyi Əliyar Əliyevə tapşırıldı. O, bütün post və sərhəd kəndləri yoxlayaraq hər yeri möhkəmləndirdi. Burada güclü döyüş gedəcəyini nəzərə alan Əliyar Əliyev Başarat kəndinə gəldi. Bundan sonar o, Topağac yüksəkliyində komandirlərin, zabitlərin kiçik bir yığıncağını keçirtdi, onlara lazimi göstərişlər verdi və dediki, Başarat kəndi ətrafındakı yüksəkliklər böyük strateji əhəmiyyətə malikdir. Düşmən obaşdan Topağac yüksəkliyni güclü artileriya atəşinə tutuldu. Əliyarın dəstəsi iki saat vuruşduqdan sonara düşməni geri çəkilməyə məcbur etdi. Həmin günün səhəri düşmən böyük qüvvə ilə genişmiqyaslı hücuma keçdi.Polis işçiləri köməyə gəldi. Dörd saatdan artıq davam edən şiddətli döyüş bizimkilərin qələbəsi ilə nəticələndi. Başarat yüksəklikləridəki düşmən qüvvələri və postları darmadağın edildi. Bu parlaq qələbədən sonara Əliyara acı bir xəbər verdilər. Gənc tabor komandiri sarsıldı. “Alçaqlar Şuşanı xəyanətlə veriblər. Bu böyük qala tarixdə düşmənə təslim edilməyib. Qubadlını qorumaq çətindir. Şuşanın ki, bircə yolu var idi”…”Sonra daha bir acı xəbər çatdırıldı. “Laçın əlimizdən çıxdı.”Hədsiz dərəcədə sarsılan Əliyar qışqıraraq qiyamət qopardı. Bu da ikinci xəyanət!”O, zabit və komandir heyətini yığıb fikrini onlara yığcam şəkildə bildirdi: “Növbə Qubadlınındır”. Biz Qubadlını, bütövlükdə Azərbaycanı qorumaq üçün Laçını mütləq qorumalıyıq. Sonra o, müqəddəs Qurani-Kərimi üç dəfə öpüb gözlərinin üstünə qoydu və and içdi ki, son damla qanınadək vuruşacaq. Düşmən yalnız onun meyidinin üstündən keçib Qubadlını tuta bilər. 1992-ci il sentiyabr ayının 30-da onun komandirlik etdiyi tabor Laçın torpaqları uğrunda güclü hücum əməliyyatına başladı. Qısa müddət ərzində 30-dan artıq möhkəmləndirilmiş mövqelərdə düşmən qüvvələrini darmadağın edərək Laçın şəhərinə doğru müzəffər yürüşü davam etdirdi. Son döyüşü 1992-ci il oktyabrın 3- də Laçın şəhərinin 2 kilometrliyindəki Şurum yüksəkliyində olmuşdur. Həmin gün qanlı döyüşlər getmiş, düşmənin saysız- hesabsız canlı qüvvəsi hərbi texnikası məhv edilmişdir. Tabor komandiri Əliyar Əliyev və onun sürücüsü Əlisadət Ağyev döyüşdə qəhrəmanlıqla həlak olmuşlar. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə ölkəmizin süverenliyi və ərazi bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində göstərdiyi igidlik və şücaətə görə Əliyar Yusif oğlu Əliyevə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əliyarın təşəbbüsü ilə Qubadlıda yaradılan ilk tabor onun adı ilə əbədiləşdirildi.Qırxı çıxmamış rayon mərkəzində qəhrəmanın abidəsi qoyuldu. Azərbaycan xalqı qəhrəman oğlunun əbədi heykəlini öz qəlbində ucaltdı.Ölkəmizin hər yerində Əliyar Əliyevə böyük məhəbbət hissi bəslənilir, onun adı dillər əzbərinə çevrilir, xatirəsi əbədiləşdirilir. İndi bir çox evlərdə, müəssisələrdə, kabinetlərdə Əliyarın portreti, büstü və baralyefini görmək olar. Respublika- mızda onun xatirəsinə həsr olunmuş idman yarışları, turnirlər keçirilir. …Dağlar qartalsız, göylər şahinsiz, milli ordumuz Əliyar- sız qaldı. Azərbaycan xalqı öz qəhrəman oğlunu itirdi. Amma şair gözəl demişdir: Ölüm sevinməsin qoy! Azər- baycanın qəhrəmanlıq tarixinə, cavanşirlər, babəklər, koroğlular, nəbilər, kərəmlərsırasına bir qəhrəman daəlavə olundu. Əliyar Əliyev! Ölüm sevin-məsin qoy! Azərbayca- nın döyüşçülük, sərkərdəlik tarixinin qızıl səhifələrinə qəhrə- man bir döyüşçü, adlı-sanlı bir sərkərdənin də adı əlavə olundu: Əliyar Əliyev! Ölüm sevinməsin qoy! Azərbay- canın döyüşçülük sənətinə, sərkərdəlik elmi elmi ocağına bir məktəbdə əlavə olundu: Əliyar məktəbi!
məktub gəlib çatdı. “Əməkdar məşqçi, SSRİ-nin idman ustası, Qubadlı rayon “Məhsul” Kənd Könüllü İdman Cəmiyyətinin sədri Əliyar Əliyevə Çox hörmətli Əliyar müəllim ! 5oktyabr 2992-ci ildə Şamaxı şəhərində Milli İdman oyunlarının ıı Respublika çempionatı başlanacaqdır. NİKBTC Respublika Şurasının yekdil rəyi ilə siz həmin yarış- ların baş hakimi təyin edilmisiniz. Çempionatın açılış sözünü siz deyəcək və bundan əvvəl Mingəçevirdə keçirilmiş yarışların mütləq çempionu kimi Dövlət bayrağını siz qaldıracaqsınız. Sizi və rayonun komandasını bu yarışlarda milli əsgər formasında görmək bütün iştirak- çıların arzusudur.”Əliyar sağ olsaydı, od ilə su arasında qalacaqdı. Getsinmi? Axı camaat ilk növbədə ona arxayın idilər.Əliyarın ölümünün 10 ili tamam olanda Azərbaycan Yazıçılar birliyinin Mingəçevir bölməsi Qubadlı rayon İcra Hakimiyyətinin şəhərdəki nüma- yəndəliyi ilə birlikdə igid komandirin xatirəsini anma mərasimi keçirmişdir. Hacı Nərimanoğlu bu tədbirdən xatirə olaraq Milli Qəhrəman haqqında yazdığı” Dağlar oğlu” kitabını və üzərində igid komandirin əksi olan təqvimləri tədbir iştirakçılarına təqdim etdi. 3 oktyabr 1999. Azərtac .kom. Az.TV- nin yaddaşında qalmış, dəfn günü, məzar başında deyilən son sözüm:- Bu gün Azərbaycan özünün ən ağır,əvəzsiz itkilərindən birini verir. Qubadlı torpağı bu itki ilə bu gündən daha da şərəflənir, müqəddəsləşir, ucalır. Hacı Nərimanoğlu. Sənin ömür çırağın vaxtsız söndü,Əliyar! Deyir,dərd var gələr keçər, dərd var dələr keçər.Əliyar dərdi əbədi dərd-abidə dərd oldu elim üçün, obam üçün. 1992-ci il oktyabrın 3-də Qubadlı dağlarının sinəsinə çalın –çarpaz dağ çəkildi.Əliyar Əliyevin köksü şan- şan oldu. Sən ömrünü kişi kimi yaşadın, xalqımıza, doğma torpağımıza , insanlığa çılğın məhəbbətlə.Ona görədə sənə öldün demək günahdı, Əliyar! Sən xalqımızın əsrlər boyu fəxr edəcəyi qeyrətli övladlarından biri oldun. Sən güclü və qüvvətli olduğun üçün ,dostların sənə “Rembo” deyərdilər.Əliyar kimi oğullarımız dönə- dönə sübut ediblər ki,onlar qəhrəmandırlar. Elburus Şahmar. Gülləbatmaz, Dəmirdağ,döyüşçü-Batalyon komandiri : Əliyar Əliyev Əziz qubadlılar,Laçınlılar ,Əliyarın timsalında sizə ürəkdən bağlıyam.Sizə eşq olsun! Deyirəm. Əşrəf Müşfüq 25.09.2011 Əliyar Qubadlı rayon İdman Komitəsinin sədri işləyirdi. Onun idmançı kimi karyerasının çiçəklənən dövrü idi. “Yunan Roma güləşi”üzrə dəfələrlə Respublika və bey- nəlxalq yarışların qalibi olmuş bir əfsanəvi pəhləvan idi. Tələbələrindən biri olimpiya komandasının üzvü idi. Laçın əməliyyatı zamanı “Zəngəzur pələngi”öz məğrur sinəsini ana torpağa sipər elədi.O, bu dağlardan düşmənin ayağını kəsmək istəyirdi.Qoruya bilmədi onu dağlar! Ədalət Nicat.
Azərbaycanın milli qəhrəmanı Əliyar Əliyevin keçdiyi döyüş yoluna və döyüş bölgələrində göstərdiyi qəhrəmanlıq haqqında yazılan şerlər, poemalar məqalələri oxumaq istəyən oxuculara bu vəsaitlərdən istifadə etmək tövsiyyə olunur. Ədəbiyyat göstəriciləri: Cahangir .T. Vətən oğul istəyəndə.”Günəş”nəşriyyatı, Bakı: 1998. 344 səh. Ələsgər Həsənli.(Qaraşoğlu) Yaddaşdan yaddaşa, poema.Bakı: 1996, 32səh. Elburus Şahmar. “Xanımanım Qubadlı” Bakı: “Araz nəşriyyatı”1998. 803s. Hacı Nərimanoğlu. Qubadlısız 16 il.Bakı: “Elm və təhsil”,2009. 258s. Hacı Nərimanoğlu. “Dağlar oğlu”.(“İşıq nəşriyyatı, 1993-cü il), “Zaman –Azərbaycan” “525-ci qəzet” və “Xalq qəzeti” ndə 13, 14, və 15 dekabr 2007-ci ildə Əliyarın 50 nyaşı münasibəti ilə çıxan yazıların əsasında işlən- -mişdir.
Qubadlıda çaxan şimşəklər. Bakı:”Adiloğlu” nəşriyyatı, 2005, 160s. Əşrəf Müşfiq. Əliyar. Poema.Bakı, “Ünsiyyət”,2011.88s. Ədalət Nicat. Gəl axtar məni (şerlər və epik poema).Sumqayıt şəhəri, “Bilik”nəşriyyatı,2011-ci il, 160səh.
Tanrı sevgisi.Bakı:”Çıraq”-2002. 144s. Əliyar. Poema.Bakı, “Ünsiyyət”,2011.88s.
Gəl axtar məni (şerlər və epik poema).Sumqayıt şəhəri, “Bilik”nəşriyyatı,2011-ci il, 160səh. Əliağa Aslan. Tanrı sevgisi.Bakı:”Çıraq”-2002. 144s. Yüklə 83,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|