MÖVZU 3. MARKETİNQ TƏDQİQATLARI Plan: 3.1. Marketinq tədqiqatları bazarın öyrənilməsi vasitəsidir 3.2. Marketinq tədqiqatlarının məqsədi və istiqamətləri 3.3. Marketinq tədqiqatlarının aparılması prosesi
3.1. Marketinq tədqiqatları bazarın öyrənilməsi vasitəsidir Marketinq tədqiqatlarının aparılmasının zəruriliyi müasir dövrdə bazarda rəqabət
Mübarizəsinin kəskinləşməsi, istehlakçıların alış motivlərinin və davranışın daima dəyişməsi, məhsul çeşidinin genişlənməsi tezliyinin yüksəlməsi, digər bazar subyektlərinin iqtisadi və sosial davranışının sabit olmaması və s. nətijəsində müəssisələrin bazar fəaliyyətində qeyri-müəyyənlik və risk amilinin səviyyəsinin artması ilə müəyyən edilir.
Marketinq tədqiqatları dedikdə marketinq fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə dair qə-rarların qəbul edilməsi məqsədilə onun ətraf mühitinə dair informasiya toplanması, onların işlənməsi, təhlil edilməsi, ümumiləşdirilməsi və marketinq fəaliyyəti üzrə tövsiyələrin hazırlanması başa düşülür.
Bazar marketinq tədqiqatlarının obyektidir və onun tədqiqi marketinq tədqiqatlarının əsasını təşkil edir. Marketinq baxımından bazar dedikdə “hər hansı bir məhsula təlabatı və onu ödəmək imkanı olan istehlakçıların və bu tələbatın ödənilməsi üçün məhsullar təklif edən istehsalçıların, satıjıların məjmusu”, yaxud “istehsal edilmiş və ya istehsal ediləjək məhsulların xüsusiyyətlərinin ona olan ijtimai tələbata uyğun gəlməsi səviyyəsinin müəyyən edildiyi, müəssisənin məhsulunun rəqabət qabiliyyətliliyinin rəqib məhsulun rəqabət qabiliyyətliliyi ilə müqayisə edildiyi yer” başa düşülür.
Bazarlar tələblə təklifin arasındakı nisbətə, istehlakçıların tiplərinə, istehlakçıların məhsul almaq imkanlarına və s. əlamətlərə görə bir-birindən xeyli dərəjədə fərqlənirlər. Bu əlamətlərə görə bazarın müxtəlif formaları vardır.
Tələblə təklif arasındakınisbətin səviyyəsinə görə bazarınformaları. Bu baxımdan ba-zarlar satıjılar və istehlakçılar bazarına bölünür.
Satıjılar bazarı dedikdə mövjud qiymətlər şəraitində konkret məhsula tələbatın həjmi həmin məhsulun satıjılarının təkliflərinin həjmindən çox olduğu bazarlar başa düşülür. Bu bazar üçün istehlakçıların, alıjıların rəqabəti xarakterikdir.
Alıjılar bazarı dedikdə mövjud qiymətlər şəraitində istehsalçıların və satıjıların təklifinin həjmi tələbatın həjmindən çox olduğu bazarlar başa düşülür. Bu bazarlarda istehlakçılar, alıjılar hakim mövqeyə malikdirlər və onun üçün satıjıların rəqabəti xarakterikdir.