O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
 
 
 
 
Dastur Biologiya fakultetining 2021 yil 28 iyundagi 10-sonli kengash 
yig‘ilishida, Universitet kengashining 2021 yil 30 iyundagi 11-son yig‘ilishida 
muhokama etilgan va tavsiya etilgan. 

---

3 
KIRISH 
“Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”da ta’limning tabiiy yo‘nalishi bo‘limida ko‘rsatib o‘tilgan, 
talabalarning tabiat haqidagi dunyoqarashini boyitish, ularda mustaqil fikrlash tuyg‘ularini qaror 
toptirish olingan nazariy va amaliy bilimlarni hayotga tadbiq etishni amalga oshirishga 
qaratilganligi bilan belgilanadi. 
5A140104- Biotexnologiya mutaxassisligi bo‘yicha tayyorlanayotgan magistrlar:
- Biotexnologiya fanini hozirgi vaqtda jadal sur’atlar bilan rivojlanishi bevosita biologiya fanining 
taraqqiyoti bilan uzviy bog’liqdir. Biotexnologiya fanlar ichida hozirgi kunda yetakchi o’rinni 
egallamoqda. Sababi biologiyaning molekular darajaga ko’tarilishi, hozirgi kunda bir qator 
masalalarni biotexnologiya fanisiz yechish imkonini bermaydi. Shu sababdan ham biotexnologiya 
turli yunalishlari inson hayoti uchun kerakli bo’lgan oziq-ovkat mahsulotlarini, shuningdek 
energiya muammosi, turli ekologik muammolarini, biologik faol va dorivor moddalar ishlab 
chiqarish muammolarini hal qilishi mumkin. Biotexnologiya avvalo, ekologik jihatdan katta 
istiqbolga ega, uning yordamida energiya kam darajada sarflanadi, chiqindisiz texnologiyalar 
yaratish amalga oshiriladi, shu manoda ham biotexnologiyaturli preparatlar: jumladan insulin, 
interferon, turli gormonlar, biologik faol moddalar olishda, biotexnologik jarayonlarni qo’llashini
- Genetika fani organizmlardagi irsiyat va o’zgaruvchanlik, genetika faniga oid bilimlar inson 
uchun zarur bo‘lgan, xalq xo‘jaligining deyarli hamma sohalarda qo‘llaniladi. Hozirgi davrda 
genetikaning juda tez rivojlanayotgan sohalari biotexnologiya va genetika injeneriya seleksiyaning 
asosiy usullari hisoblanadi. Seleksiyaning asosiy vazifalari esa madaniy o‘simlikning hosildor 
navlarini, uy hayvonlarining yangi zotlarini, mikroorganizmlarning foydali shtammlarini keltirib 
chiqarishni o’rganib oladilar. Shu bilan birga molekulyar genetika va genetik injeneriyaning 
keyingi yillarda barq urib rivojlanishi mikroorganizmlar, o‘simliklar va hayvonlar irsiyatini inson 
uchun foydali tomonlarga o‘zgartirish imkoniyatini yaratishni, ayniqsa odam genetikasi 
muamolarini o‘rganishda, odamlarda uchraydigan irsiy kasalliklarni davolashning istiqbolli 
usullarini yaratishda haqidagi ma’lumotlarni o‘rganishni  
- Biokimyo Tirik materiyaning kimyoviy tarkibi, oqsillar, fermentlar, fuklein kislotalar, uglevodlar, 
lipid va lipoidlar, lioenergetika, uglevodlar almashinuvi, lipidlar almashinuvi. oqsillar 
almashinuvi, modda almashinuvi jarayonining boshqarilishi, funktsional biokimyo haqidagi 
ma’lumotlarni. 
- Mikrobiologiya fanining paydo bo’lishi va rivojlanishi, mikrobiologik tadqiqotlarning asosiy 
usullari, prokariotlar morfologiyasi va hujayra tuzilishi, mikroorganizmlarning oziqlanishi. 
mikroorganizmlar tomonidan azot va boshqa mineral moddalarning o’zlashtirilishi, bijg’ish va 
uning xillari (spirtli), biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi, virusologiyaning predmeti va 
vazifalari, viruslarni o’rganish usullari, viruslarning o‘ziga xos xususiyatlari, viruslarning 
(virionlarning) tuzilishi va morfologiyasi, viruslarning tarqalishi to‘g‘risdagi ma’lumotlarni 
- Biofizika fanining predmeti va vazifalari, biologik jarayonlar termodinamikasi, biologik jarayonlar 
kinetikasi, Molekulyar biofizika asoslari, kvant biofizikasi elementlari, biologik membranalarning 
tuzilishi 
va 
funktsiyasi, 
moddalarning 
membrana 
orqali 
tashilishi, 
bioelektrogenez,
elektro’kazuvchanlik, harakatning muskulli va muskulsiz formalari, sezuv organlari biofizikasi, 
fotobiologiya muammolari, biologik oksidlanish, gidrodinamikaning fizik asoslari, radiobiologiya 
haqidagi tushunchalarga ega bo‘lishi ko‘zda tutiladi.