O‘zbekiston Respublikasida yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash

O‘zbekiston Respublikasida yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash

1. Yo‘l harakati xavfsizligini ishonchli ta’minlash shaxs xavfsizligini ta’minlash choralari tizimida yanada dolzarb ahamiyat kasb etmoqda.
Masalan, BMT Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining ma’lumotlariga ko‘ra og‘ir jarohatlarga olib keladigan shikastlanishlar orasida kriminal jarohatlardan so‘ng yo‘l-transport hodisasi ikkinchi o‘rinni egallaydi. Har yili 1,2 millionga yaqin odam yo‘l-transport hodisasi qurbonlari bo‘lmoqda, qariyb 50 million kishi turli og‘irlikdagi jarohatlar olmoqda.
Transport vositalarining tezligini oshirish, ishtirokchilarning yo‘l harakati qoidalarini bilmasligi, shuningdek, mensimaslik mamlakat yo‘llarida ro‘y berayotgan bunday fojiali statistikaning asosiy sabablari hisoblanadi. Yo‘l harakati qoidalarining yo‘lovchilar tomonidan buzilishi faqat ularning salomatligiga xavf solsa, transport vositalari haydovchilarining bunday xatti-harakatlari ham o‘zlari, ham yo‘l harakatining boshqa ishtirokchilari — boshqa transport vositalarining egalari, yo‘lovchilar va ayniqsa, piyodalar uchun og‘ir oqibatlarga olib kelishi bilan xavflidir.
2. 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasiga muvofiq, respublikada yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash, transportni boshqarish va avtomobil yo‘llarining piyodalar o‘tish joylarida ularning o‘zini tutish madaniyatini oshirish sohasida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda.
Shu bilan birga, statistika ma’lumotlari shundan dalolat beradiki, respublika hududida har yili o‘rtacha 9-10 mingta yo‘l-transport hodisasi ro‘y beradi. Ularning 2 mingdan ortig‘i odamlar qurbon bo‘lishiga olib kelmoqda.
Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasida amalga oshirilayotgan kompleks chora-tadbirlarni batafsil o‘rganish natijalari avtomobil yo‘llarida ayrim talablarni me’yoriy tartibga solish borasida qator muammolar mavjudligidan va ular transport vositalari hamda piyodalarning xavfsiz harakatlanishini ta’minlash uchun mas’ul davlat organlarining kuch va vositalarini boshqarish samaraligining pasayishiga sabab bo‘layotganidan dalolat beradi.
Xususan, xalqaro, respublika va mahalliy ahamiyatga ega avtomobil yo‘llariga nisbatan talablarni aniq belgilash, shuningdek, ulardan xavfsiz foydalanish uchun zamonaviy, har tomonlama qulay infratuzilmani yaratish masalasi hal etilmay qolmoqda.
3. Shu munosabat bilan 2018 — 2022-yillarda O‘zbekiston Respublikasida yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash konsepsiyasini (keyingi o‘rinlarda Konsepsiya deb ataladi) hayotga tatbiq etish orqali yo‘l harakatini tashkil qilish va ta’minlash sohasida davlat boshqaruvi samaradorligini oshirish vazifasiga mutlaqo yangicha yondashuvlarni shakllantirish alohida ahamiyat kasb etmoqda. Ushbu Konsepsiya quyidagi asosiy yo‘nalishlarni o‘z ichiga olgan:
yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasidagi normativ-huquqiy bazani yanada takomillashtirish, shu jumladan Yo‘l harakati qoidalarini qo‘pol buzganlik uchun javobgarlik choralarini yanada kuchaytirish;
yo‘l infratuzilmasini kompleks takomillashtirish, yo‘llar sifatini yaxshilash, transport vositalarining xavfsiz harakatlanishi uchun ishonchli sharoitlar yaratish;
yo‘l harakati ishtirokchilarining huquqiy madaniyati, zarur bilimlari va malakasini oshirish, intizomini mustahkamlash.
Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasida normativ-huquqiy bazani mustahkamlash
4. Jismoniy va yuridik shaxslarning avtotransport vositalarini videoregistratorlar bilan jihozlash, yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash sohasida qoidabuzarliklarning oldini olish maqsadida ularni qo‘llash bo‘yicha normativ tartibni belgilash tadbirlarini tashkil qilish.
5. Yo‘l harakati xavfsizligi davlat xizmati xodimlarining xizmat faoliyati natijalarini baholash mezonlarini ishlab chiqish va joriy qilish.
6. Yo‘l harakati qoidalarini qasddan buzganlik uchun javobgarlikni kuchaytirish.
7. Belgilangan harakat tezligini oshirish, shuningdek, nosoz transport vositasidan foydalanish oqibatida sodir etiladigan yo‘l-transport hodisalarining oldini olish borasidagi chora-tadbirlarni takomillashtirish.
8. Piyodalarni Yo‘l harakati qoidalarini buzganligi uchun javobgarlikka tortishning huquqiy mexanizmlarini takomillashtirish.
9. Avtomobil yo‘llarida transport vositalarini to‘xtatish va maxsus tadbirlarni o‘tkazish tartibini takomillashtirish hamda buning uchun asoslar ro‘yxatini aniqlash.
10. Yo‘l harakati sohasidagi ma’muriy qoidabuzarliklar to‘g‘risidagi materiallarni zudlik bilan rasmiylashtirish va ko‘rib chiqishning elektron tizimini yaratish.
11. Qidiruv e’lon qilingan shaxslar va transport vositalarini tanishning elektron tizimini tezkor tashkil qilish va undan keyinchalik samarali foydalanishni ta’minlaydigan amaliy mexanizmni joriy etish.
12. Yo‘l harakati qoidalariga yo‘l harakati xavfsizligining sifat darajasi va ishonchliligini oshirishga yo‘naltirilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish.
13. Davlat yo‘l harakati xavfsizligi xizmati ishini tashkil etish samaradorligini, shu jumladan Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar hududlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo‘yicha sektorlarga bo‘lish tamoyillari hisobga olingan holda, yo‘l-patrul xizmatining kuch va vositalarini oqilona taqsimlash yo‘li bilan oshirish yuzasidan amaliy chora-tadbirlar ko‘rish.
14. Transport vositalarini majburiy texnik ko‘rikdan o‘tkazish tartibini takomillashtirish.
15. Jarima maydonchalari normativlarini ishlab chiqish va belgilash, davlat-xususiy sheriklik mexanizmlari joriy etilishini hisobga olgan holda ular faoliyatini takomillashtirish.
16. Davlat-xususiy sheriklik mexanizmlarini yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash tizimiga joriy etish.
17. Davlat yo‘l harakati xizmatining ilmiy, kadrlar va moddiy-texnik salohiyatini mustahkamlash bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish, uning xodimlarining xizmat faoliyati natijalarini baholash mezonlarini joriy etish.