Son derece toksik olanlar mevcuttur (kimyasal ajana göre).
Sekonder transmisyon riski daha azdır (kimyasal ajana göre)
Asetilkolin (Ach), sinir uçlarından salgılanan bir nörotransmitterdir. Kolin transferaz enzimi ile kolin ve asetilkoenzim A’dan sentezlenir (asetilkoenzim A’dan asetil grubunun koline transferi)
Asetilkolin (Ach), sinir uçlarından salgılanan bir nörotransmitterdir. Kolin transferaz enzimi ile kolin ve asetilkoenzim A’dan sentezlenir (asetilkoenzim A’dan asetil grubunun koline transferi)
Ach, sinir uçlarındaki veziküllerde depolanır ve nöronal depolarizasyona bağlı olarak salınır, postsinaptik membrandaki reseptörlere bağlanarak etkisini gösterir, daha sonra, asetilkolinesteraz tarafından süratle kolin ve asetik asite parçalanır.
Kan komponentlerinin kolinesteraz aktivitesinin ölçülmesi bu ajanlara maruziyetin bir göstergesi olarak kullanılır. Eritrosit enzim aktivitesi akut sinir ajanı maruziyetine plazmadan daha duyarlıdır. %70-80’lik bir enzim inhibisyonu ciddi sistemik etkileri gösterir. Diğer laboratuvar bulguları komplikasyonlarla ilişkili olacaktır. Örneğin uzun süreli hipoksiden sonra asidozis görülmesi gibi.
Kan komponentlerinin kolinesteraz aktivitesinin ölçülmesi bu ajanlara maruziyetin bir göstergesi olarak kullanılır. Eritrosit enzim aktivitesi akut sinir ajanı maruziyetine plazmadan daha duyarlıdır. %70-80’lik bir enzim inhibisyonu ciddi sistemik etkileri gösterir. Diğer laboratuvar bulguları komplikasyonlarla ilişkili olacaktır. Örneğin uzun süreli hipoksiden sonra asidozis görülmesi gibi.
Atropin: Atropin antikolinerjik bir bileşiktir. Periferik bölgedeki muskarinik etkileri bloke etmede son derece etkilidir. Fakat nikotinik bölgelerdeki kolinerjik etkileri önlemede zayıftır. 2 mg atropin ve 220 mg. Obidoksim içeren otoenjektörler halinde TSK envanterinde bulunmaktadır.
Atropin: Atropin antikolinerjik bir bileşiktir. Periferik bölgedeki muskarinik etkileri bloke etmede son derece etkilidir. Fakat nikotinik bölgelerdeki kolinerjik etkileri önlemede zayıftır. 2 mg atropin ve 220 mg. Obidoksim içeren otoenjektörler halinde TSK envanterinde bulunmaktadır.
Pralidoksim Klorür: (Protopam Klorür, 2-PAMCl) Bir oksim bileşiğidir. Oksim preparatlarının mümkün olduğunca çabuk verilmesi gerekmektedir. Eğer enzim eskimesi denilen olay gerçekleşirse oksim de verilse enzim tekrar çalışır hale getirilemez. Bu amaçla Ayrıca obidoksim (220 mg) içeren otoenjektörler de vardır.
Diazepam: Antikonvülzan bir ilaçtır. Uzun süreli etkilenme sonucu oluşabilecek beyin hasarını önlemek için kullanılmaktadır.
Diazepam: Antikonvülzan bir ilaçtır. Uzun süreli etkilenme sonucu oluşabilecek beyin hasarını önlemek için kullanılmaktadır.
Pridostigmin Bromür: Özellikle savaş alanındaki askerlere muhtemel bir sinir ajanı saldırısı öncesi Pridostigmin ön tedavisi antidotal tedavinin diğer bir bileşenidir. Sinir ajanı ile karşılaşmadan önce kolinesteraz enziminin %20-30’u geçici olarak bir karbamat bileşiği olan pridostigmin ile bloke edilir. Pridostigmin ile reversibl şekilde bloke edilen enzim daha sonra hızla reaktive olur ve enzim çalışır aktif hale geçer. Bu amaçla 30 mg’lık pridostigmin bromür tabletler askerlere dağıtılmaktadır.
1)Derhal atropin uygulanmalıdır.
1)Derhal atropin uygulanmalıdır.
2)Solunum yolları açık tutulmalıdır.
3)Dekontaminasyon sağlanmalıdır.
a)Cilt yoluyla temas: Tüm kontamine giysiler çıkarılmalı gözler, yüz, saç ve tırnaklar dahil diğer açık yerler bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Sabunla iki kez yıkanmalı ve bol su ile durulanmalıdır. Yıkama suları da çevreyi etkileyebileceği için dikkatli olunmalıdır.
b)Ağızdan temasta:
Kusturulmamalı
Aktif kömür verilmeli: Erişkin 30-100 g, çocuk 1-2 g/kg.
Katartik verilmeli: Sodyum veya magnezyum sülfat: Erişkin: 20-30 g, çocuk 250 mg/kg
4)Gerekiyorsa suni solunum yapılmalıdır.
4)Gerekiyorsa suni solunum yapılmalıdır.
Dudakların dekontamine olduğundan emin olunmalı.
5)Hastada gelişen semptomlar izlenmeli.
a)Hafif zehirlenme
Hasta yürüyebilmekte, Ter
Başağrısı Salya artısı
Uyku hali Göğüste sıkışma hissi
Bulantı Abdominal kramp
Kusma Diyare
Uyuşukluk
Bu durumda atropinizasyona devam edilmelidir. Sekresyonlar kuruyuncaya kadar 2-5 mg, 10-30 dakikada bir tekrarlanır.
Yanık tedavisinin genel ilkeleri uygulanır. Yanma ve batmaları önlemek için kalamin veya diğer losyon veya kremler (%0.25 mentol ve kafur, kalamin) uygulanır. Küçük yanıklar (1-2 cm) önemli bir tedavi gerektirmeyebilir, daha büyük olanlar dikkatlice açılır ve günde 3-4 defa salin veya diğer bir steril solüsyon veya su ve sabunla yıkanır ve topikal bir antibiyotikle 1-2 mm kalınlığında
olacak şekilde kapatılır. Antibiyotikli
pomadlar yoksa steril vazelinle
kapatılır.
Özellikle yanık bölgelerin manüplasyonu ve irrigasyonundan önce sistemik analjezikler kullanılabilir. Gerekirse trimeprazin gibi antipiruritikler kullanılabilir. Sıvı elektrolit dengesi takibi son derece önemlidir.
Özellikle yanık bölgelerin manüplasyonu ve irrigasyonundan önce sistemik analjezikler kullanılabilir. Gerekirse trimeprazin gibi antipiruritikler kullanılabilir. Sıvı elektrolit dengesi takibi son derece önemlidir.
2)Göz yanıklarının tedavisi:
Oftalmik solüsyonlarla gözler irrige edilir. Homatropin gibi antikolinerjik bir göz merhemi synechiae oluşumunu önleyecektir. Yine topikal bir antibiyotik uygulaması infeksiyon şiddeti ve insidansını azaltacaktır. Topikal analjezikler faydalı olabilir, fakat göz ağrıları için sistemik analjezikler verilmelidir. Topikal steroidler ilk bir iki gün inflamasyonu önlemede yardımcı olabilir. Daha ileride bir oftalmolog görmelidir. Güneş gözlükleri ışıktan rahatsız olmayı azaltacaktır.
3)Solunum Lezyonlarının tedavisi
3)Solunum Lezyonlarının tedavisi
Ağır vakalarda 60-120 mg/gün oral prednizolon verilir. Respiratuvar distres için oksijen verilir. Parenteral sıvı ve elektrolit tedavisi gerekebilir.
Laboratuvar Bulguları
Laboratuvar Bulguları
Lewisit için spesifik bir laboratuvar testi yoktur. Lökositozis, ateş ve diğer doku yıkım parametreleri görülecektir.
Erken dekontaminasyon Lewisit hasarını önlemede tek yoldur.
Erken dekontaminasyon Lewisit hasarını önlemede tek yoldur.
Mustard’daki tedavi yaklaşımları burada da geçerlidir. Sıvı elektrolit dengesi izlenmelidir. British-Anti-Lewisit (BAL, Dimerkaprol) antidot olarak geliştirilmiştir. Ağır metaller için şelatör bir ajandır. BAL’ın yağdaki çözeltisi intramüsküler olarak verildiğinde Lewisitin sistemik etkilerini önlemektedir. BAL deri merhemi ve göz merhemi dekontaminasyondan hemen sonra uygulandığında deri ve göz lezyonlarının şiddetini azaltmaktadır.
Tüm yakıcı ajanlarda olduğu gibi dekontaminasyon ve semptomatik tedavi uygulanır. Bol su ve sabunla dekontaminasyon sağlanır, etkilenen bölge sodyum bikarbonatla ıslatılmış bir tamponla kapatılır. Pulmoner ödem ve yanık tedavisi daha önce anlatıldığı şekilde yapılır.
Tüm yakıcı ajanlarda olduğu gibi dekontaminasyon ve semptomatik tedavi uygulanır. Bol su ve sabunla dekontaminasyon sağlanır, etkilenen bölge sodyum bikarbonatla ıslatılmış bir tamponla kapatılır. Pulmoner ödem ve yanık tedavisi daha önce anlatıldığı şekilde yapılır.
Laboratuvar Bulguları
Fosgen oksim için spesifik bir laboratuvar testi yoktur.
Antidotu yoktur. Cilt dekontaminasyonu bol su ve sabunla yıkanarak yapılmalıdır. Göz dekontaminasyonu da bol su ile 5-15 dakika yıkanarak yapılır.
1)Hastaya solunum desteği sağlanır.
2)Riegrafi ile pulmoner hasar olup olmadığı izlenir.
Hücre solunumunu bozan letal kimyasal savaş ajanlarının yer aldığı bir gruptur. Etki mekanizmaları ya dokuların oksijen alışverişinin engellenmesiyle veya kan ile dokular arasında oksijen değişiminin bloke edilmesiyle ilişkilidir.
Bu sınıfın en önemli üyeleri siyanürler (Hidrosiyanik asit (AC) ve Siyanojen klorür (CK)) ve hidrojen sülfürdür.
1) Kan siyanür konsantrasyonu artmıştır.
1) Kan siyanür konsantrasyonu artmıştır.
2) Yüksek laktik asit konsantrasyonlu veya tanımlanmamış yüksek anyon açıklıklı metabolik asidoz görülebilir. Laktik asit birikimi sadece bu duruma spesifik bir olay değildir.
3) Venöz kandaki oksijen içeriği normalden daha yüksektir. Bu bulgu da sadece siyanüre ait bir bulgu değildir.
Sitokrom oksidaz ile reversıbl bir kompleks
Sitokrom oksidaz ile reversıbl bir kompleks
Oksijenin hücredeki kullanımına engel olur
Hücresel hipoksi
Ölüm
Methemoglobin oluşturmak
Methemoglobin oluşturmak
Nitritler (amil nitrit, sodyum nitrit)
Amil nitrit ampul (3 dk.da bir 30 sn koklama)
Sodyum nitrit (%3 lük 10 ml solusyon)
Dimetilaminofenol (4-DMAP)
Sulfur donörü vermek
Sodyum tiyosulfat 1.65 ml/kg, %25lik solusyon IV.
1)Derhal %100 oksijen verilir.
2)Antidotal tedavi uygulanır.
Sağ kalan, fakat bilinçsiz, apneli ve konvülziyon halindeki hastaya 10 dakika içinde yardım ulaşırsa derhal i.v antidot verilmelidir. Dolaşım yetmezliği gelişmemişse sonuç genellikle iyidir.
Sağ kalan, bilinçli olan fakat zehirlenme semptomları gösteren hastalara da antidot verilebilir.
3)Asidoz gelişirse 1 mEq/kg NaHCO3 i.v olarak verilir.
4)Konvülziyon için diazepam (erişkin 10 mg; çocuk 0.1-0.3 mg/kg) verilir.
5)Şiddetli vakalarda ve tedaviye cevap alınamayan durumlarda hemodiyaliz uygulanabilir.
6) Şiddetli semptomlarda kan transfüzyonu düşünülebilir.
6) Şiddetli semptomlarda kan transfüzyonu düşünülebilir.
7) Cilt dekontaminasyonu için bol su ve sabunla cilt derhal yıkanır.
8) Göz dekontaminasyonu için oda ısısındaki bol suyla en az 15 dakika yıkanır.
9) Oral temasta hasta kusturulmaz. Gastrik lavaj yapılır ve antidot uygulanır. Aktif kömür verilir. Aktif kömürle birlikte katartik de verilir.
İnhalasyonla Temas
İnhalasyonla Temas
1) Hasta kontamine ortamdan uzaklaştırılır.
2) Solunum fonksiyonları kontrol altına alınır.
3) Kendisine ve başkalarına zarar veremeyeceği sakin ve güvenli bir yerde gözlem altında tutulur. Hastanın intihar girişiminde bulunma riski vardır.
4) Antidot olarak Fizostigmin salisilat uygulanır. 5)Semptomatik tedavi uygulanır. Taşiaritmiler i.v. propranolol ile düzeltilebilir. Hipertermi için vücut soğutulmalıdır. İdrar retansiyonu takip edilmelidir.
Oral Temas:
Oral Temas:
1) Kusturma: Hasta komada değilse, konvülziyon yoksa ipeka ile kusturulur. Gecikmiş olunsa bile mide boşaltılmalıdır.
2) Aktif Kömür: Tek başına veya katartik ile birlikte verilir.
3) Katartik tek başına veya aktif karbonla verilir.
4) Antidot fizostigmin salisilat uygulanır.
5) Semptomatik tedavi yapılır.
Bu gruptan 1-kloroasetofenon (CN), o-klorobenziliden malononitril (CS) gibi GÖZYAŞARTICI AJANLAR konjuktivanın bazı iritanlara karşı özellikle duyarlı olması ve oluşan cevapta gözyaşı sekresyonunun artmasından yararlanılarak kullanılırlar.
Bu gruptan 1-kloroasetofenon (CN), o-klorobenziliden malononitril (CS) gibi GÖZYAŞARTICI AJANLAR konjuktivanın bazı iritanlara karşı özellikle duyarlı olması ve oluşan cevapta gözyaşı sekresyonunun artmasından yararlanılarak kullanılırlar.
KUSTURUCU AJANLAR ise burun ve üst solunum yolları mukozalarında iritasyon yaparlar.
GÖZYAŞARTICI AJANLAR konjuktivanın bazı iritanlara karşı özellikle duyarlı olması ve oluşan cevapta gözyaşı sekresyonunun artmasından yararlanılarak kullanılırlar.
GÖZYAŞARTICI AJANLAR konjuktivanın bazı iritanlara karşı özellikle duyarlı olması ve oluşan cevapta gözyaşı sekresyonunun artmasından yararlanılarak kullanılırlar.
KUSTURUCU AJANLAR ise burun ve üst solunum yolları mukozalarında iritasyon yaparlar.
Bu grupta yer alan kimyasal maddelerle meydana gelen zehirlenmelerde hasta kontamine olmuş ortamdan uzaklaştırılır. Kontamine olmuş giysiler çıkartılır. Vücut bol su ve sabunla yıkanır. Giysiler bol sabunla yıkanır ve açık havada bir kaç gün bırakılmalıdır. Tıbbi personel kendini kontamine etmemek için gerekli önlük, maske ve eldiven gibi koruyucu önlemleri kullanmalıdır. Spesifik antidotları yoktur. Semptomatik ve destekleyici tedavi yaklaşımları uygulanır.
Bu grupta yer alan kimyasal maddelerle meydana gelen zehirlenmelerde hasta kontamine olmuş ortamdan uzaklaştırılır. Kontamine olmuş giysiler çıkartılır. Vücut bol su ve sabunla yıkanır. Giysiler bol sabunla yıkanır ve açık havada bir kaç gün bırakılmalıdır. Tıbbi personel kendini kontamine etmemek için gerekli önlük, maske ve eldiven gibi koruyucu önlemleri kullanmalıdır. Spesifik antidotları yoktur. Semptomatik ve destekleyici tedavi yaklaşımları uygulanır.
Laboratuvar Bulguları
Spesifik bir laboratuvar testi yoktur. Komplikasyonlarla karakterize bulgular görülebilir.
Ambulans ve Helikopter kabinleri Atmosfer Basıncından yüksek olmalıdır
Binalarda kapı ve pencerenin az olduğu odalar bulunmalı.
Bodrum katları sığınak şeklinde düzenlenmeli.
Dekontaminasyon için su, sabun ve çamaşır suyu bulundurulmalı.
Pridostigmin tb., atropin-pralidoksim otoenjektörleri ve gaz maskesi bulundurulmalı.
HAZIRLIKLAR
HAZIRLIKLAR
(Problem ilk karşılaşıldığında başlar)
Hangi kimyasal ajan olduğunu saptamaya çalışın
Kişisel korunma ekipmanları var mı? Dekontaminasyon techizatı olan antidotları kullanılmış mı ?
Kimyasal bulaşma kesin mi, yoksa kuvvetle muhtemel mi?
EVET İSE
Kendi kişisel korunma ekipmanını giy
Sıcak zon sınırını belirle
Kontamine olabilecek tüm bölgeleri temizleyip güvence altına alınız.
Hastane girişleri ve alanlarını güvence altına alın veya almaya hazırlanın.
Gerekli sivil savunma yetkililerine haber verin.
Şayet kimyasal madde bir savaş ajanı ise ve ordu durumdan haberdar edilmemiş ise, onlara haber verin.
Eğer kimyasal ajan organofostat içeriyorsa hastane eczanesini büyük miktarlarda atropin ve 2-PAM gerekeceği hususunda ikaz edin.
(NOT : Önceden haber verilmeden kontamine bir hasta Acil departmana gelmiş olabilir)
(NOT : Önceden haber verilmeden kontamine bir hasta Acil departmana gelmiş olabilir)
Kimyasal bulaşma tehlikesi mevcut mudur?
Bilinen kimyasal sızıntı veya toksik ajana maruz kalma (En son bildirilen dahil) bahis konusu mudur?
Kazazedenin cildi ve elbiselerinde sıvı ve damlalar var mı?
Kazazede, Acil Tıp Teknisyeni ve diğer personeldeki semptomlar nelerdir?
H, L, fosgen ve klorür kokusu var mı?
EVET : Bir sonraki basamağa geçin
HAYIR : Kazazedeye rutin yöntemleri tatbik edin.
Hazırlıklar tamamlanıncaya kadar hastayı dışarıda tutun. Acil Tıp Teknisyenine yardımcı olmak için kişisel korunma ekipmanını giyin.
Eğer hasta çok kontamine olmuşsa (cilt üzerinde sıvı, pozitif M- (dedektör kağıdı) veya her hangi bir kontaminasyon şüphesi varsa, binaya girmeden önce hastayı dekontamine edin.
Şiddetli solunum distresi var mı?
Şiddetli solunum distresi var mı?
EVET :
Entübe edin ve ventilasyon yapın. (asiste)
Atropin
Erişkin: 6 mg IM veya IV
Yenidoğan/çocuk : 15-40 mg/kg
2- PAM Cl
Erişkin :600 – 1000 mg IM veya yavaş IV
Yenidoğan/çocuk:15 mg/kg
IV yolu açın
Majör sekonder semptomlar?
HAYIR : 6’ya geçiniz.
EVET :
ATROPİN
Erişkin: 4 mg IM veya IV
Yenidoğan/çocuk : 15-25 mg/kg
2- PAM Cl
Erişkin :600 – 1000 mg IM veya yavaş IV
Yenidoğan/çocuk:15 mg/kg
IV yolu açın
Gerektikçe atropin tekrar edin.
Gerektikçe atropin tekrar edin.
Erişkin : 2mg IV veya IM
Yenidoğan/Çocuk :15-25 ug/kğ
Gerektikçe 2-PAM Cl’i tekrarlayın.
Erişkin : 20-30 dakika sonra 1g IV
Dozu , 1h x 3 prn tekrar edin
Yenidoğan/çocuk :15 mg/kg
Konvülziyonlar
HAYIR: 6’ya geçin.
EVET : IV yoldan yavaşça DIAZEPAM 10 mg
Her 1-3 dakikada hastayı tekrar değerlendirin.
BELİRTİLER KÖTÜLEŞİRSE; madde 3’den itibaren uygulamaları tekrar edin.
Not: Hastane eczanesini 2-prolidoxime chloride ve atropin gerekebileceği hususunda ikaz edin.
Göğüs röntgeni çek, kan gazlarına bak, hastanın sıvı almasını kısıtla
Göğüs röntgeni çek, kan gazlarına bak, hastanın sıvı almasını kısıtla
Eğer sonuçlar FOSGEN ZEHİRLENMESİ ile bağlantılı ise , 4’e geciniz.
Solunum güçlüğü var mı?
EVET : OKSİJEN ver ve respiratöre bağla ve (PEEP) pozitif Expiratöri Endpresure modunda solunum yaptır.
En az 6 saat yakın gözlem altında tutun
Eğer şiddetli solunum güçlüğü gelişirse 4. Maddeyi uygula.
Eğer birkaç saat sonra orta derecede solunum güçlüğü gelişirse 1’e dön.
Pozitif expiratorie end Pressure (PEEP) modunda basınçlı oksijen ver.
Mayi alımını kısıtlayın
Göğüs röntgeni çekin
Kan gazlarına bakın
Hava yolu tıkalı mı ?
Hava yolu tıkalı mı ?
EVET : Trakeostomi yapın
İdrar yollarında tıkanma var mı?
Geniş yanık var mı?
EVET :
IV yol açın
Vezikülleri direne edin – kabuğunu kaldırmayın.
Diğer semptomları uygun şekilde tedavi edin.
Gerektiğinde antibiyotikli göz merhemleri, göz analjezikleri kullanın.
Steriliteye dikkat edin.
Yaralanmanın büyüklüğünü saptayın.
Yaralanmanın büyüklüğünü saptayın.
Yaralanmış olan cildi British Anti – Lewisite (BAL) merhemi ile tedavi edin. (Mevcutsa)
Etkilenmiş olan gözleri BAL oftalmik merhem ile tedavi edin. (Mevcutsa)
Pulmoner ve diğer şiddetli etkileri tedavi edin.
Yağlı çözelti içinde BAL, 0,5 ml/25 Ibs vücut ağırlığı. Derin IM. en fazla 4.0 ml.’ye kadar 4 saat ara ile üç defa (0.,4. 8. ve 12. saatlarde tekrar edin) uygulayın
Şiddetli zehirlenme var mı?
EVET : BAL enjeksiyonu aralığını 2 saatte bire (q/2h) indirin.
Göz Dekontaminasyonu: Bol su ve SF ile
Göz Dekontaminasyonu: Bol su ve SF ile
Alan Dekontaminasyonu: Kireç ve kireç kaymağının yüzeye dökülmesi ile yapılır.
Eşya ve Malzeme Dekontaminasyonu: Hipoklorit solüsyonu püskürtülerek yapılır.
Besin Dekontaminasyonu: Açıkta muhafaza edilen yada karton tahta içinde yiyecekler kontamine kabul edilir. Kuru besinler 2 gün havalandırma, kaynatma veya sodyum bikarbonatla yıkama ile dekontamine olur.