Portlovchi moddalar sifatida Ammonit

BURG'ULASH VA PORTLATISH ISHLARINING PARAMETRLARINI HISOBLASH HAMDA BURG'ULASH VA PORTLATISH ISHLARINING PASPORTINI TUZISH
Portlovchi moddalar sifatida Ammonit №6JV tanlaymiz. Ammonit №6JV texnik xususiyatlari 1-jadvalda keltirilgan.1.
1-Jadval.
Portlovchi moddalarning qisqacha texnik xususiyatlari

PM turi	Ish bajaraolish qobiliyati, sm^3	PM ning zichligi, g/sm^3	Qoplama material	Patron o`lchamlari				PM ni qo`llash bo`yicha sinfi		Kislorod muvozanati
				Diamert, mm	Og`irligi, g	Dlina, mm
Ammonit 6JB	360	1	Polietilen	36	250	250	II		80%

Ammonit №6JV ning solishtirma sarfini aniqlaymiz. Jadval ma'lumotlariga ko'ra bizda mavjud: kon lahimi uchun S_ч=4,1÷5 m² и f=8÷10 q=2,98 kg/m³.
Shpurlarning o`rtacha chuqurligini, kon lahimining bir oyda o`tilgan tezligidan kelib chiqqan holda aniqlash mumkin:
L_sh=L/(25t_мn_smn_d )
bu yerda: L-kon lahim uzunligi – 140 m; bir oyda ish kunlar soni – 25 kun; t_м-lahimni o`tish uchun belgilangan muddat -1 oy; n<sub>sm</sub>-sutkada smenalar soni – 3ta; n<sub>d</sub>-smenadagi davrlar soni-1; -sh.f.k. (к.и.ш.) - 0,9.
l<sub>sh</sub>=140/(25 •3 •1• 0,9 )=140/67,5=2,07м
Kirmaning (заходки) uzunligi: l<sub>k</sub>= l<sub>sh</sub>0,9=2,07•0,9=1,86 м
Shpurlar sonini quyidagi ifoda orqali aniqlaymiz;
N=1,27qS/(<sup>2</sup>K<sub>З</sub>)
Bu yerda;- PM zichligi 1000 кг/м<sup>3</sup>,-shpur diametri-0,04m, K<sub>З</sub> - shpurning to`lish koeffisiyenti-0,75.
N=1,27•2,98•5/1000•0,0016 0,75=16 ta
O`yib oluvchi shpurlar - n<sub>o`</sub>, yordamchi shpurlar - n_yo va chegaralovchi shpurlarni n_ch, kavjoy uchun oldindan aniqlaymiz
n_yo=0,5 N/3=0,516/3=3 yordamchi shpurlar sonini 3 ta deb qabul qilamiz
n_ch=1,5 N/3=1,5•16/3=8 chegaralovchi shpurlarni sonini 8 ta deb qabul qilamiz.
Shpurlarning umumiy soni N=16 tani, 1:0,5:1,5 nisbatda qabul qilamiz:
n<sub>o`</sub> =1 N/3=16/3=5; o`yib oluvchi shpurlarning sonini 5 ta deb qabul qilamiz.
n - shpurda patronlar soni.
n=L K_З/l=4,5•0,75/0,25=13,5
bu yerda: L-shpurning chuqurligi 1,87 м, K_З-shpurning to`lish koeffisienti-0,75, l-PM patronining uzunligi - 0,25m.
O`yib oluvchi shpurlarni chuqurligini 20% katta deb qabul qilamiz
L<sub>o`</sub>=1,87*1,2=2,2m
PM larni shpurlar bo`yiha taqsimoti
Q_{o`</sub>= n<sub>o`} 1,2•0,25•5=7,5 kg
Q_yo= n_yo n•0,25•3•5•0,25= 3,75 kg
Q_ch= n_ch n•0,25=8•5•0,25=10 kg
Davr uchun maydalangan kon massasining hajmini aniqlaymiz
V_o= l_уS_ч=4,05•5=20,25 m³
Davr uchun PM ning umumiy sarfi
Q_ф= Q<sub>o`</sub>+ Q<sub>yo</sub>+ Q<sub>ch</sub>=7,5+3,75+10=21,25 kg
Lahimni o`yib (qo`porib) olish uchun umumiy shpurlarning uzunligi
L<sub>c</sub>= n<sub>в</sub>l<sub>вр</sub>+n<sub>о</sub> l<sub>ш</sub>+n<sub>ок</sub>l<sub>ш</sub> =5•2,2+8•1,87+3•1,87=31,57 м
1m<sup>3</sup> kon massasini o`yib olish (qo`parib olish) uchun haqiqiy solishtirma sarf
q<sub>haq</sub>= V<sub>o</sub>/ Q<sub>ф</sub>
q<sub>haq</sub>=21,25 kg /20,25m<sup>3</sup>=1,04 kg/m<sup>3</sup>
q<sub>haq</sub>=21,25 kg / 19,12 t=1,11 kg/t
Bir pagona metrdan shpurdan kon massasining ajralib chiqishi -V<sub>sh</sub>;
V<sub>sh</sub> = V<sub>с</sub>/ L<sub>c</sub>=25,75t/30,57m=0,84 t/m
O`yib oluvchi shpurlarning tutashuvchi qismlari masofasi m=0,7
а=m(p/q)^1/2=0,7(1,25/1.04)^1/2=0,76 m
O`yib oluvchi shpurlarning lahim yuzasi bo`yicha masofasi,
а_в=2(a-b)/ К_з=2(0,76-0,15)/0,75=1,62 m
Kavjoy yuzasiga nisbatan o`yib oluvchi shpurlarning qiyalik burchagi
tg=( l<sub>ш</sub>+0,2)/0,5 а<sub>в</sub>=2,07/0,5•1,62=2,55
=69<sup>0</sup>
O`yib oluvchi shpurning uzunligi
l<sub>o`</sub>=1,7/sin=1,58 m
Shegaralovchi shpurlar uchun lahim konturidan 0.15m masofa qoldiramiz. Chegaralovchi shpurlar portlashdan keyingi kon lahimidan 5-7 sm ichkariga kirishi kerak.
Portlatish uchun PIV-100M uskunasidan foydalanamiz.
2-jadval
PIV-100M uskunasining texnik ko`rsatkichlari

Максимальное число одновременно взрываемых ЭД нормальной чувствительности при их последовательном соединении.	100
Номинальное сопротивление взрывной сети при последовательном соединении ЭД, Ом	320
Номинальная емкость конденсатора-накопителя, мкФ	10
Номинальное напряжение на конденсаторе-накопителе, В	610-670
Напряжение на конденсаторе, при котором зажигается неоновая лампа, В	580-610
Расчетный взрывной импульс тока, А^2мс	3
Время подачи импульса, мс	2-4
Время заряжания конденсатора-накопителя до номинального напряжения,с	15
Источник питания	Три элемента 373 и один элемент типа ГЦ75
Число циклов работы без замены источника питания	2500
Основные размеры(без футляра),мм	195*126*95
Масса (без футляра), кг	2,7

Bir tonna uchun ED sarfini aniqlaymiz: q_det
Q_det=1,1N_сn_det/V_с=1,1161/25,75=0,68 dona/tonna
Qo`l yordamida zaryadlash vaqti - t<sub>zar</sub>
t<sub>zar</sub>=N<sub>с</sub> t<sub>ш</sub> t<sub>д</sub>/ n<sub>взр</sub> t<sub>см</sub> t<sub>ор.в</sub>=1641,5/23600,8=0,16 smena
elektrportlatish setlarini montaj qilishda t<sub>zar</sub> ni, 0.2 smena vaqti deb qabul qilamiz.
Zaryadlash uchun mehnat sarfi – Т<sub>meh.sаr</sub>
Т<sub>meh.sar</sub> = n<sub>zar</sub> n<sub>port</sub>/ V<sub>с</sub>=0,32/25,75=0,022 odam. sm/tonna
Qatlamni burg`ilash uchun siqilgan havo miqdorini aniqlang - Q _siq.havo
Q_siq.havo=n_перq_св k₁ k₂ t_bur
t_bur=1000 L_c/V_v n_пер=1000•30,8/1252=123,2
Q_siq.havo=24,21,21,2•123,2=1490 м³
Bir tonna maydalangan kon massasi uchun siqilgan havo sarfi –
Q_siq.havo.may=1490/19,21=77,5 м³
Shpurlarni burg`ilash uchun PR-30L markali qo`l perforatoridan foydalanamiz. PR-30L markali qo`l perforatorining texnik ko`rsatkichlari quyidagi 3-jadvalda keltirilgan.
3-Jadval.
PR-30L markali qo`l perforatorining texnik ko`rsatkichlari

Og`irligi, kg	31
Perforatorning uzunligi, mm	650
Porshin diametri, mm	70
Bir minutda zarbalar soni	1700
Siqilgan havoning sarfi, m^3/min	3
Porshinning ishchi zarbi, кg/m	5,8
Maksimal aylantiruvhci moment, kg/sm	135
Havo shlangining diametri, mm	25
Suv shlangining diametri, mm	12
Размер хвостовика бура, мм	25108

Burg`ilash normasi:
Н<sub>bur</sub>=t<sub>sm</sub> -(t<sub>р.п</sub>+t<sub>в.с</sub> )/(t<sub>о.р</sub>+t <sub>в.р</sub> )=360-(30+30)/8+2=30 m/smen
Qatlamda shpurni burg`ilash vaqti – t_q
t_q=L_c/ Н_бурn_пер1,1=86.4/3021,1=1.3 smena
Solishtirma mehnat sarfi:
Т_{бур.уд.зат}= t_сn_бур/V_бур=0,572/25,75=0,044 odam.smen/tonna
Burg`ilovchining ish unumdorligi–П<sub>bur</sub>
П<sub>bur</sub>=1/ Т<sub>бур.уд.зат</sub>=1/0,044=22,73 т
Ushbu kon jinsi uchun har ikki metrdan oltida nuqtada burg`ilash ishlari amalga oshiriladi. Bir dona karonka esa 12 metr uchun yetarli hisoblanadi. Kon lahimini o`tishda bir davr uchun karonkaning sarfi q<sub>kop</sub>= L<sub>c</sub>/ L<sub>кор</sub>=31,57/12=2,6.
Bir tonna kon massasi uchun karonkaning sarfi: q<sub>kop.sar</sub> = 31,57/19,12=1,65 kor/tonna
4-Jadval.
Burg`ilash portlatish ishlari pasporti

t/r	Ko`rsatkichlar	O`lchov birliklari	Miqdori
1	Kon lahimining yuzasi O`tilgandagi yuza/mustahkamlangandagi yuza	м^2	4.1/5
2	Tog` jinsining mustahkamlik koeffisienti (M.M. Protodyakonov bo`yicha)	f	8/10
3	Burg`ilash mexanizmi, turi/soni	dona	PR-30L/2
4	Davrda shpurlarning soni	dona	16
5	Shpurlarning umumiy uzunligi	m	31,57
6	Kavjoyning portlashdan keying Подвигание забоя за взрыв	m	1,87
7	Shpurdan foydalanish koeffisienti	-	0,9
8	Portlashdan qo`parilgan kon massasining hajmi	m^3	10,3
9	Burg`ilashning solishtirma sarfi (1 m^3kon jinsi uchun)	m/m^3	3,7
10	PM ning turi	-	Ammonit №6JV
11	Portlatish moshinasining turi	-	PIV-100M
12	Davrda Ammonit №6JV ning sarfi	kg	21,25
13	1m^3 qo`porilgan kon massasi uchun PM solishtirma sarfi	kg/m^3	2,68
14	1 metr o`tish uchun PM solishtirma sarfi	kg/m	19,12

Shunday qilib smenada 1,87 m shtrek o`tib boriladi va kunlik 5,6m tashkil etadi. Bir oyda 25 ish kuni deb qabul qilinganini hisobga olsak bir oyda 140 m shtrek o`tilar ekan.