Proqram təminatI

Yüklə 1,21 Mb.

proqram t.minati 1

Komputerin proqram təminatı-təlimatlar yiğimindan ibarət olub,komputeri idarə edir və onun köməyi iləlazim olan məsələni həll edir.
Proqram təminati sistemini yerinə yetirdikləri funksiyalara görə üç hissəyə bolmək olar :
sistem proqram təminati
tətbiqi proqram təminati
proqramlasdirma alətləri

sistem proqramlari

Tətbiqi proqramlar-istifadəçinin müəyyən sinif məsələlərini həll etmək üçündür.
Tətbiqi proqramlar bir necə qrupa ayrılır.Onlardan ən populyarlari aşağıdakilardir:
qrafik redaktorlar (Paint, TuxPaint, Photoshop və s.);
mətn redaktorları (Microsoft Word,OpenOffice Writer , WordPad və s.);
təqdimat proqramları (PowerPoint , OpenOffice Impress və s.);
elektron cədvəllər (Excel, OpenOffice Calc və s.);
nəsriyyat sistemləri (Quark Xpress, Scribus və s.);
verilənlər bazasinin idarə olunmasi sistemləri (MS Access, MySQL, Oracle və s.);
Komputer oyunlari,öyrədici proqramlar və s.
Qeyd olunan funksiyalar tətbiqi proqramlarin bacardiği işlərdən yalniz bir hissəsidir.

Proqramlasdirma alətləri sinfinə aid olan proqramlar sistem və tetbiqi proqramlari yaratmaq üçün nəzərdə tutulub.Basic,Pascal,C++ kimi proqramlaşdirma dilləri bu sinfə aiddir.Bir çox insanlar proqramlaşdırmanı məhz bu dillər əsasında öyrənirlər.Təhsil sistemində ən geniş istifadə olunan proqramlaşdırma dillərindən biri də LOGO dilidir.

Əməliyyat sistemləri (ƏS)-informasiya emalinin idarə olunmasi və aparat vasitələri ilə istifadəçinin qarşılıqlı əlaqəsini təmin edir.ƏS-nin əsas funsiyalarından biri informasiyanin daxiletmə-xaricetmə propsesinin avtomatlaşdirilmasi,istifadəçi tərəfindən yerinə yetirilən tətbiqi proqramin idarə edilməsidir.Əs lazim olan proqramı kopmputerin yaddaşina yükləyir və onun yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. Əməliyyat sistemlərinə misal olaraq Windows , MAC OS , LINUX , UNIX əməliyyat sistemlərini gostərmək olar.

Utilitlər disk və fayl sisteminə xidmətə əsaslanaraq,istifadəçilərə əlavə imkanlar verirlər.Utilitlər aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirirlər:
Disklərə xidmət etmək (formatlasdirma və s.)
Informasiya mühafizəsinin təmini,nasazliq hallarinda bərpanin mümkünlüyü və s.
Fayl və kataloqlara xidmət etmək
Arxivlərin yaradilması və yeniləşdirilməsi
Komputer resuslari,disk sahəsi, proqramlarin ƏYQ-də paylanmasi haqqinda informasiyanın verilməsi
Müxtəlif rejim və formatlarda mətn və digər fayllarin çapı
Komputerin viruslardan mühavizəsi.

Microsoft Windows — 1985-ci ildə Microsoft şirkəti tərəfindən satışa çıxarılan əməliyyat sistemi. 1987-1989-cu illərdə Windows sistemində işləyən çoxlu sayda güclü və rahat proqramlar yaradıldı. Məsələn, Windows üçün Microsoft Word, Excel, Aldus PageMaker və s. Bu proqramların yayılması istifadəçilər arasında Windows sisteminin populyarlığının artmasına səbəb oldu. 1990-cı ildə yaradılmış Windows 3.0 versiyasından başlayaraq Windows müasir kompyuterlər üçün standarta çevrildi.
Windows – müasir kompyuterlərin istifadəsində yeni imkanlar açan bir sistem olub, proqramın yerinə yetirilməsi üçün rahat şərait yaradır.

Mac OS (Macintosh Operating System) — 1984-cü ildə yaradılmış əməliyyat sistemi.
Apple, İnc. şirkəti tərəfindn yaradlımışdır. İlk qrafik interfeysə malik olan sistemdir. Zamanın ən qabaqcıl sistemidir. Mac OS sistemini ümumi olaraq iki hissəyə bölmək olar: Mac OS Classic və Mac OS X. 2002-ci ildən satışa çıxarılan əməliyyat sistemi Mac OS X artıq 5-ci nəslini yaşayır. Mac OS X Unix üzərində yaradıldığı üçün çox stabildir və təhlükəsizdir. Bu günə qədər Onuncu sistem üçün virus yoxdur. Son Mac OS X 10.5.Leopard adı altında satılır

Linux – açıq kodlu, sərbəst paylanan, Unix bənzəri bir emeliyyat sistemidir.Linux sözünü ilk dəfə 5 oktyabr 1991-də internetdə yayıımladığı bir mesajdaLinus Torvalds tərəfindən işlədilib. Linux Unix bənzəri bir əməliyyat sistemi olmasına baxmayaraq Unix ilə heç bir ortaq kodu yoxdur. Yəni, Linux sıfırdan yaradılıb

Yüklə 1,21 Mb.

Dostları ilə paylaş: