Nizomiy nomidagi TDPU Fizika Matematika fakulteti Matematika va Informatika yo’nalishi sirtqi 303-guruh talabasi
Qozoqboyev Obidjonning Fizika fanidan bajargan mustqil ishi.
Mavzu: Yorug’lik to’lqinlarini qayd qiluvchi asboblar.
Reja:
1. Optika bo‘limini o‘qitishdan maqsad.
2.Optikaning asosiy masalasi.
3.Elektromagnit to‘lqin shkalasi.
4.Optik hodisalarni tushuntirish usullari.
5.Kuchli va kuchsiz yorug‘lik maydoni.
MASHG‘ULOTNING MAQSADI - Talabalarga . Optika fanining rivojlanish tarixi. Yorug`lik to`lqinlarini qayd qiluvchi asboblar. Chiziqli va nochiziqli optika va uning qo‘llanilish xossalari va ularni xarakterlovchi fizik kattaliklar haqida bilimlar berishdan iborat.
ASOSIY TAYANCH TUSHUNCHALAR Optikaning asosiy tushunchalari; Ko‘rinish soxasiga mos keluvchi yorug‘lik; Optikaning bo‘limlari; Yorug‘lik tufayli tashqi olamni ko‘ramiz va o‘rganamiz Yorug‘lik energiyaning bir turi Yorug‘likning intensivligi Superpozitsiya tamoyili
ASOSIY TAYANCH TUSHUNCHALAR Optikaning asosiy tushunchalari; Ko‘rinish soxasiga mos keluvchi yorug‘lik; Optikaning bo‘limlari; Yorug‘lik tufayli tashqi olamni ko‘ramiz va o‘rganamiz Yorug‘lik energiyaning bir turi Yorug‘likning intensivligi Superpozitsiya tamoyili
Isak Nyutonning kundalikgidagi ba’zi atamalar bizni qiziqtirdi, masalan, “tabiiy, shaffof, mo’rt, aql bovar qilmaydigan tosh, sariq rang”. Shu kabi ro’yxatdan bir qancha umumiy xulosalar kelib chiqadi.
Vakuum va boshqa biror muhit chegarasiga tushgan nur muhitda unga o’tkazilgan normalga yaqinroq bo’ladi. Gazlarga yorug’lik nuri tushganda singan nur normalga yaqin bo’ladi, agar gazning zichligini orttirsak, nur normaldan uzoqlashib boradi.
Bir jinsli yoki aralashmali bo’lgan suyuqliklarda nurning sinishi suyuqliklarning zichligiga bog’liq holda o’zgaradi. Qattiq moddalarda singan nur har doim ham normalga yaqin bo’lavermaydi.
Kuzatishlardan ma’lum bo‘lganki, yorug‘lik bir jinsli muhitda to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi. Yorug‘lik nuri deb, energiya oqimining tarqalish yunalishiga aytiladi. Vakuumda yorug’likning tarqalish tezligi C= 3*108 m/s =300000 km/s ni Fuko aniqlagan. Agar yorug‘lik manbaining o‘lchami jism va ekran orasidagi masofa qiymatidan ancha kichik bo‘lsa yoki yorug‘lik juda kichik teshikchalardan o‘tsa, u holda yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘yicha tarqalish qonuni buziladi.
Kuzatishlardan ma’lum bo‘lganki, yorug‘lik bir jinsli muhitda to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi. Yorug‘lik nuri deb, energiya oqimining tarqalish yunalishiga aytiladi. Vakuumda yorug’likning tarqalish tezligi C= 3*108 m/s =300000 km/s ni Fuko aniqlagan. Agar yorug‘lik manbaining o‘lchami jism va ekran orasidagi masofa qiymatidan ancha kichik bo‘lsa yoki yorug‘lik juda kichik teshikchalardan o‘tsa, u holda yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘yicha tarqalish qonuni buziladi.
