Qrup: 131f fənn

Qərbi Kaspi Universiteti
Sərbəst İş
Tələbə:Zeynalzadə Nigar
İxtisas:Fəlsəfə
Qrup:131F
Fənn: Sosial Fəlsəfə
Fakültə: Fəlsəfə
Mövzu:Cəmiyyətin maddi həyatı və onu təşkil edən struktur elementləri
Müəllim: Elbrus Xasiyev
Bakı-2022


Giriş:
Cəmiyyət iki hissədən –maddi və mənəvi həyatdan ibarətdir. Əgər cəmiyyətdəki bütün maddi nemətlərin istehsalı prosesi, insanların əmək fəaliyyətinin maddiləşməsi sahəsi , sosial-maddi yaşayış tarixi, başqa sözlə, maddi-ictimai varlığı cəmiyyətin maddi həyatını təşkil edirsə, mənəvi fəaliyyət dairəsi: təhsil, peşə, ixtisas fəaliyyəti, elmitexnoloji hərəkətlərin, davranışın, mənəviyyatın, dünyagörüşün ənənələrin və s. məcmusu isə mənəvi həyatı təşkil edir. Mənəvi həyat tərzi maddi yaşayış üsulu, maddi – ictimai varlığın əsasında quruluş müəyyən edir. Elə ona görədir ki, hər bir ictimaiiqtisadi formasiyanın xarakterinə uyğun spesifik mənəvi həyatı olur. Cəmiyyətin mənəvi həyatı anlayışını çox zaman “ictimai şüur” anlayışı ilə eyniləşdirirlər. Lakin onlar bir-birinə yaxın anlayışlar olsalarda, eyni deyildilər. Mənəvi həyat ən ümumi ifadə edib, geniş əhatə dairəsində malikdirsə, ictimai şüur onun tərtib hissəsidir, əhatə dairəsi cəhətdən nisbətən məhduddur. Cəmiyyətin mənəvi həyatının heçdə bütün tərkib hissələri (mədəniyyət, dünyagörüşü, adət-ənənələr, təhsil, peşə fəaliyyəti və s.) ictimai şüur anlayışına aid edilə bilməz.Bilməkdə kifayətlənmək olmaz. İnsanlar maddi-iqtisadi fəaliyyəti kimi belə müəyyən siyasi və əxlaqi ideyaları rəhbər kimi bilik, baxışlar və nəzəriyyələr əsasında hərəkət baxış və nəzəriyyələr isə cəmiyyət həyatında mühüm rol oynayan ictimai şüur sahəsinə aiddir.

İctimai şüur-ictimai varlığın inikasıdır. Cəmiyyətin mənəvi həyatının başlıca hissəsidir. İctimai şüur- insanların əməli fəaliyyətində istinad etdikləri və rəhbər tutduqları ictimai ideya və nəzəriyyələrin, siyasi, elmi, hüquqi, fəlsəfi, dini, əxlaqi, bədii baxışların, ictimai hiss, psixoloji, vərdiş və mənəvi keyfiyyətlərin məcmusudur. İctimai şüurun inikas obyekti –ictimai varlıqdır, insanı əhatə edən gerçəklikdir. İctimai şüur yekcins deyildir. İctimai varlığın rəngarəng və çoxsahəli olmasına uyğun olaraq, onun inikası olan ictimai şüurda mürəkkəb struktura malikdir. İctimai şüurun struktur komponentləri sırasında ictimai şüur səviyyələrinin –elmi-nəzəri və adi-gündəlik şüurun, ictimai ideologiya və ictimai psixologiyanın, ictimai və fərdi şüurun düzgün dərk edilməsinin. İctimai şüur formalarının qarşılıqlı əlaqə və təsirinin müəyyənləşdirilməsinin xüsusi əhəmiyyəti vardır. İctimai varlıq ictimai şüurdan asılı olmayaraq mövcuddur. İctimai şüur ictimai varlıqdan doğur, onun nəticəsidir və onu əks etdirir.