Say sistemləri haqqında məlumat

Say sistemləri haqqında məlumat

• Say sistemləri haqqında məlumat

• Təsnifatı

• Mövqeli say sistemləri üzərində

• əməllər

“Hər şey ədəddir”- belə deyən pifaqorçular

• “Hər şey ədəddir”- belə deyən pifaqorçular

• praktik fəaliyyətdə ədədlərin olduqca vacib rolunu vurgulayırdılar.

• Say sistemi-əşyaları saymaq və onları işarə etmək üçün istifadə olunan üsul və vasitlər

• toplusudur.

• Say sisteminin əlifbası-ədədləri təsvir etmək üçün müxtəlif simvol və işarələr toplusudur.

• Rəqəm-say sisteminin əlifbasına daxil olan

• simvol və ya işarədir.

Mövqesiz say sistemində ədədin təsvirindəki rəqəmlər durdugu yerə(mövqeyinə) görə hec bir məna daşımır.

• Mövqesiz say sistemində ədədin təsvirindəki rəqəmlər durdugu yerə(mövqeyinə) görə hec bir məna daşımır.

• Bu günədək qorunmuş mövqesiz say sisteminə hələ 2.5 min il bundan əvvəl qədim Romada istifadə olunan Rum rəqəm sistemini misal göstərmək olar:

• CXXVIII=100+10+10+5+1+1+1=128

• XCIX=-10+100-1+10=99

Mövqesiz say sistemi əlverişli hesab olunmur:

• Böyük ədədləri yazmaq üçün daha cox simvol daxil etmək lazım gəlir.

• Kəsr və mənfi ədədləri təsvir etmək mümkün deyil.

• Hesab əməllərini yerinə yetirmək çətinlik törədir,çünki müvafiq alqoritm mövcud deyil.

Mövqeli say sistemində:

• Ədədin təsvirindəki hər bir rəqəm öz mövqeyinə görə konkret məna daşıyır(məsələn,333 ədədində 1-ci 3-yüzlük mərtəbəni, 2-ci 3-onluq mərtəbəni,3-cü 3 təklik mərtəbəni gostərir).

• 10-luq say sistemi ən çox istifadə olunan mövqeli say sistemidir : {0,1,2,3,4,5,6,7,8,9}

• Mövqeli say sistemləri üçün “Say sisteminin əsası” anlayışı xarakterikdir ki,bu sistemin əlifbasına daxil olan ədədlərin sayını təyin edir:

• 2 {0,1} 8 {0,1,2,3,4,5,6,7} 16 {0,1,2,3,4,5,

• 6,7,8,9,A(10),B(11),C(12),D(13),E(14),F(16) }

Mövqeli say sistemində tam ədədlərin bir say sistemindən digərinə keçirilməsi

Özünü sına:

Kəsr ədədlər üzərində əməllər

Kəsr ədədlərin onluq say sisteminə keçirilməsi

Ədədlərin(tam və ya kəsr) p=2ⁿ əsaslı say sisteminə keçirilməsi

Ədədlərin p=2ⁿ əsaslı say sistemindən ikilik say sisteminə keçirilməsi

Dərs modelini Sumqayıt şəhər T.İsmayılov adına 29 №li məktəbin informatika müəllimi Əlimusayeva Gülnarə Kərim q.təqdim etdi

• Dərs modelini Sumqayıt şəhər T.İsmayılov adına 29 №li məktəbin informatika müəllimi Əlimusayeva Gülnarə Kərim q.təqdim etdi