Yanıtınız ‘c’ şıkkı
ise tehlikede
olabilirsiniz.
Hepatit C – Sorularınızın yanıtları
Hepatit C nedir?
Hepatit C karaciğerde hasara yol açabilen bir virüstür. Hepatit A ve
B’ye karşı koruyan aşı olmasına karşın, hepatit C için aşı yoktur.
Ancak etkili tedavi mevcuttur.
Hepatit C’ye nasıl yakalanabilirsiniz?
Hepatit C kanda taşınır. Virüs esas olarak hepatit C hastalığı
bulunan bir kişinin kanıyla temas yoluyla bulaşır. Virüs el tutuşma
veya kucaklaşma ve öpüşme gibi günlük temaslarla ya da aynı
tuvaleti, tabakları, bardakları ya da mutfak malzemesini kullanmakla
bulaşmaz.
Hepatit C aşağıdaki şekillerde bulaşabilir.
Uyuşturucu enjekte etmek için gereçleri başkalarıyla birlikte
kullanmak suretiyle. Bunu yalnızca bir-iki kez veya çok uzun süre
önce yapmış olsanız bile bulaşma olabilir. Kan nakli (Eylül 1991’den
önce) ya da pıhtılaşma faktörleri gibi kan ürünleri (1986’dan önce)
yoluyla da bulaşabilir. Şimdi Birleşik Krallık’taki bütün kanlarda
hepatit C taraması yapılmaktadır. Daha az görülmesine karşın,
hepatit C aşağıdaki şekillerde de bulaşabilir.
Hepatit C’li bir anneden, doğumdan önce veya
doğum anında bebeğine.
Virüs taşıyan birisiyle, korunmadan (prezervatif kullanmadan) cinsel
ilişki yoluyla.
Sterilize edilmemiş gereçlerle dövme yaptırmak, kulak deldirmek,
vücuda ‘piercing’ yaptırmak veya akupunktur yaptırmak suretiyle.
Hepatit C’nin yaygın olduğu ve gereçlerin iyi sterilize edilemediği
başka ülkelerde tıbbi tedavi veya diş tedavisi sırasında.
Virüs taşıyan birisinin kanının bulaştığı jiletleri veya diş fırçalarını
kullanmak suretiyle.
Bunlardan herhangi birisi aracılığıyla virüsle temasınız olabileceğini
düşünüyorsanız, doktorunuzla veya hastabakıcınızla görüşün.
Belirtileri nelerdir?
Hepatit C virüsü bulunan kişilerin çoğunda uzun yıllar herhangi bir
işaret veya belirti görülmez. Ancak herhangi bir belirti görülmese
de, karaciğerinizde hasar oluşabilir ve viüsü başkalarına
geçirebilirsiniz.
Virüs sizi uzun dönemde nasıl etkileyebilir?
Hepatit C bulaşan yaklaşık dört kişiden birisi virüsten doğal yollarla
kurtulur. Ancak hastalığın bulaştığı kişilerin çoğu hastalığı uzun
süre taşırlar ve yıllar sonra karaciğerlerinde ciddi derede hasar
oluşması (siroz) tehlikesi söz konusudur. Siroz bazı kişilerde
karaciğer kanserine veya karaciğer yetersizliğine yol açabilir.
Nerede test yaptırabilirsiniz?
Mahalle doktorunuz (GP) hepatit C testi yapabilir. Yerel ilaç
kuruluşları ve cinsel sağlık klinikleri (sexual health clinics) (bazen
bunlar “genito-urinary medicine clinics” olarak ta bilinirler) de test
yapabilir.
Tedavisi var mı?
Tedavi gören kişilerin ortalama olarak yarıdan fazlasında etkili olan
bir tür ilaç tedavisi mevcuttur.
Sizde virüs bulunuyorsa kendinize nasıl yardımcı
olabilirsiniz?
Sizde virüs bulunuyorsa, alkol almayı kesin veya aldığınız alkol
miktarını azaltın. Bu, karaciğerinizde oluşacak hasarı azaltmak için
yapabileceğiniz en önemli şeydir.
Virüsün size veya sizden başka birisine
bulaşmasından nasıl kaçınabilirsiniz?
Uyuşturucu enjekte etmeye başlamayın.
Elinizden gelirse uyuşturucu enjekte etmeyi kesin.
Uyuşturucu enjekte etmeyi kesemezseniz, uyuşturucu enjekte
edilen gereçleri başkalarıyla birlikte kullanmayın. Buna iğneler,
şırıngalar ve kan bulaşabilecek başka herşey dahildir.
Başkalarının enjekte etmeye başlamasına yardımcı olmayın.
Günde 24 saat uyuşturucular hakkında dostane ve gizlilik
temelinde bilgi ve tavsiye almak için FRANK ile konuşun.
FRANK, uyuşturuculardan etkilenen veya uyuşturucular hakkında
bilgi almak isteyen herkese tavsiye vermeyi ve yardımcı olmayı
amaçlayan, ülke çapındaki uyuşturucu kampanyasının bir bölümü
olan yardım hattının adıdır. 0800 77 6600 numaralı telefonu
arayın veya internette www.talktofrank.com adresine girin.
Kulaklarınızı deldirmek veya vücudunuza herhangi bir “piercing”,
dövme ya da akupunktur yaptırmayı düşünüyorsanız, iğneler ve
mürekkep kapları gibi bütün gereçlerin sterilize edilmiş olmasına
ve bir defadan fazla kullanılmamasına dikkat edin. Sizde ya da
cinsel ilişkide bulunduğunuz partnerinizde hepatit C virüsü
bulunuyorsa, az da olsa cinsel ilişki sırasında bulaşma tehlikesi
söz konusudur. Kondom kullanmak tehlikeyi azaltır ve ayrıca
istenmeyen gebeliğe, HIV ve cinsel yoldan bulaşan başka bir
sürü hastalığa karşı korunmanıza yardımcı olur.
Jiletlerde ve diş fırçalarında kan bulunabileceği için bunları
başkalarıyla birlikte kullanmayın.
Başka bir ülkede tıbbi tedavi veya diş tedavisi görmeniz
gerekirse, kullanılan tıbbi malzemenin sterilize edilmiş olmasına
veya açılmamış paketlerden çıkarılmasına dikkat edin. Ancak
gerekli olduğu durumlarda tedavi görün. Size kan nakli yapılması
gerekiyorsa, test edilmiş kan isteyin.
Bilgi ve destek
Herhangi bir kaygınız veya sormak istediğiniz bir şey varsa,
doktorunuzla, hastabakıcınızla konuşabilir ya da 0800 451 451
numaralı telefondan Hepatit C Bilgi Hattı’nı arayabilirsiniz.
Tekstfon: 0800 0850859. Ayrıca internette NHS hepatit C web
sitesine girebilirsiniz: nhs.uk/hepc