Təhsil ömür boyu davam edən bir prosesdir və müxtəlif yaş dövrləri tədrisə və öyrənməyə fərqli yanaşmalar tələb edir. Bu essedə biz pedaqogikanın müxtəlif yaş dövrlərini və hər yaş qrupu üçün ən təsirli olan tədris metodlarını araşdıracağıq.
Çağalıq və körpəlik dövrü (0-3 yaş)
??????????????????????
Məktəbəqədər dövr (3-6 yaş)
Pedaqogikada ilk yaş dövrü körpəlik və erkən uşaqlıq dövrüdür, bu dövr doğumdan beş yaşa qədərdir. Bu dövr uşaqların inkişafı üçün çox vacibdir, çünki onlar gəzməyi, danışmağı və ətrafdakı dünya ilə qarşılıqlı əlaqəni öyrənirlər. Bu yaşda uşaqlar kəşfiyyat və oyun vasitəsilə öyrənirlər və onların beyinləri yeni təcrübələri yüksək dərəcədə qəbul edir. Buna görə də, bu yaş qrupu üçün istifadə olunan tədris metodları sensor təcrübələrə, oyuna əsaslanan öyrənməyə və sosial bacarıqların qurulmasına yönəldilməlidir.
Körpələr və körpələr üçün əsas diqqət kəşfiyyatı və kəşfi təşviq edən təhlükəsiz və stimullaşdırıcı mühitin yaradılmasına yönəldilməlidir. Sensor kəşfiyyatını təşviq etmək üçün toxunmaq, dadmaq və manipulyasiya etmək təhlükəsiz olan oyuncaqlar və əşyalar təmin edilməlidir. Məktəbəqədər uşaqlar üçün oyun əsaslı öyrənmə savad və hesablama anlayışlarını təqdim etmək üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, uşaqlar mahnı oxumaqla əlifbanı öyrənə və ya sayma oyunları vasitəsilə əsas riyaziyyat anlayışlarını öyrənə bilərlər.
Kiçik məktəbli dövrü (6-10 yaş)
Pedaqogikada növbəti yaş dövrü altı ildən on bir yaşa qədər olan ibtidai məktəb yaşıdır. Bu yaş qrupu artan müstəqillik, maraq və mücərrəd düşünmə qabiliyyətinin artması ilə xarakterizə olunur. Bu yaşda olan uşaqlar ətrafdakı dünyanı anlamağa daha çox maraq göstərirlər və hakimiyyətə şübhə etməyə başlaya bilərlər. Odur ki, bu yaş qrupu üçün istifadə olunan tədris metodları fəal öyrənmə, problem həll etmə və tənqidi düşünmə bacarıqlarının formalaşdırılmasına yönəldilməlidir.
İbtidai məktəb yaşlı uşaqlar üçün texnologiyadan istifadə onları öyrənməyə cəlb etmək üçün effektiv üsul ola bilər. Sinifdə öyrənilən anlayışları möhkəmləndirmək üçün öyrədici oyunlar, videolar və interaktiv fəaliyyətlərdən istifadə etmək olar. Əlavə olaraq, layihə əsaslı öyrənmə tənqidi düşünmə və problem həll etmə bacarıqlarını təşviq etmək üçün istifadə edilə bilər.
Məsələn, uşaqlar sadə bir maşın dizayn etməli və qurmalı və ya əsas elmi prinsipləri başa düşmək üçün təcrübələr aparmalı olduqları bir elmi layihə üzərində işləyə bilərlər.
Yeniyetməlik dövrü (10-15 yaş)
Pedaqogikada növbəti yaş dövrü on iki ildən on dörd yaşa qədər olan orta məktəb yaşıdır. Bu yaş qrupu fiziki və emosional dəyişikliklər, artan sosial şüur və artan müstəqillik hissi ilə xarakterizə olunur. Bu yaşda olan uşaqlar öyrənməkdən daha çox həmyaşıdları ilə ünsiyyət qurmaqda maraqlı ola bilərlər. Buna görə də, bu yaş qrupu üçün istifadə olunan tədris metodları tələbələrin öyrənməyə cəlb edilməsinə və əməkdaşlıq bacarıqlarının formalaşmasına yönəldilməlidir.
Orta məktəb yaşlı uşaqlar üçün effektiv tədris metodlarından biri komanda əsaslı öyrənmənin istifadəsidir. Tələbələr əməkdaşlıq və tənqidi düşüncə tələb edən layihələr üzərində işləmək üçün birlikdə qruplaşdırıla bilər. Bundan əlavə, praktiki fəaliyyətlərdən istifadə sinifdə öyrənilən anlayışları möhkəmləndirmək üçün istifadə edilə bilər.
Məsələn, tələbələr tarixi strukturun modelini qura və ya əsas elmi prinsipləri başa düşmək üçün təcrübələr apara bilərlər.
Orta məktəb yaşı (15-18 yaş)
Pedaqogikada son yaş dövrü on beş ildən on səkkiz yaşına qədər olan orta məktəb yaşıdır. Bu yaş qrupu artan müstəqillik, artan şəxsiyyət hissi və gələcək hədəflərə diqqət yetirilməsi ilə xarakterizə olunur. Orta məktəb şagirdləri öz ehtiraslarını öyrənməyə və maraqlarını həyata keçirməyə daha çox maraq göstərirlər. Buna görə də, bu yaş qrupu üçün istifadə olunan tədris metodları tənqidi düşünmə bacarıqlarının inkişafına, müstəqilliyin təşviqinə və tələbələrin ali təhsilə və ya işçi qüvvəsinə hazırlanmasına yönəldilməlidir.