O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI “ Kompyuter arxitekturasi” Fanidan
Krish qismi: Protsessorlar zamonaviy kompyuterlar va elektron qurilmalarning eng muhim qismlaridan biridir. Ular ushbu qurilmalarning ishlashi uchun zarur bo'lgan hisob-kitoblarni va mantiqiy operatsiyalarni bajaradilar. Registrlar protsessorlarning asosiy qismidir, chunki ular qayta ishlash jarayonida ma'lumotlarni saqlash va manipulyatsiya qilish uchun ishlatiladi. Ushbu mustaqil ishda biz protsessorlar va registrlarning xususiyatlarini hamda ularning elektron qurilmalardagi ahamiyatini o'rganamiz.
Protsessor xususiyatlari: Protsessorlar juda ko'p turli xil va konfiguratsiyalarga ega, ammo ularning barchasi ma'lum xususiyatlarga ega. Bularga soat tezligi, kesh hajmi va yadrolar soni kiradi. Soat tezligi protsessorning hisob-kitoblarni amalga oshirish tezligini anglatadi. U gigagertsda (GHz) o'lchanadi va protsessor ma'lumotlarni qanchalik tez qayta ishlashini aniqlaydi. Kesh hajmi protsessorda tez-tez foydalaniladigan ma'lumotlar uchun mavjud bo'lgan xotira hajmini bildiradi. Ushbu xotira operativ xotiraga qaraganda tezroq kirishga ega, ya'ni protsessor unga tezroq kirishi mumkin. Yadrolar soni protsessor ichidagi alohida ishlov berish birliklari sonini bildiradi. Har bir yadro mustaqil ravishda hisob-kitoblarni amalga oshirishi mumkin, ya'ni ko'proq yadroli protsessor bir vaqtning o'zida ko'proq hisob-kitoblarni amalga oshirishi mumkin.