TÜrk dermatoloji derneğİ dermatoalerji Çalişma grubu atopik ekzema hasta biLGİlendirme formu

TÜRK DERMATOLOJİ DERNEĞİ DERMATOALERJİ ÇALIŞMA GRUBU 

ATOPİK EKZEMA HASTA BİLGİLENDİRME FORMU 

 

Atopik ekzema (dermatit); deri kuruluğu, döküntü ve kaşıntıyla kendini gösteren, zaman zaman 

alevlenmelerle ve düzelmelerle seyreden tekrarlayıcı bir deri hastalığıdır. Atopik ekzema küçük 

çocuklarda daha sık görülen bir hastalık olmasına rağmen her yaştan hastayı etkileyebilir. Genellikle 

yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkar ve anne sütünün kesilmesiyle belirtiler şiddetlenebilir. Nedeni tam 

olarak bilinmemektedir. Çevresel ve duygusal faktörlere derinin bağışıklık sisteminin gösterdiği aşırı bir 

reaksiyondur ve bulaşıcı değildir. Atopik ekzemalı bireylerin çoğunun kendisinde veya ailesinde alerjik 

astım, saman nezlesi gibi alerjik hastalık öyküleri vardır. Genel olarak kişinin yaşı ilerledikçe deri 

lezyonları düzelme eğilimi gösterirler.

  

 

Belirtileri 



 

Deri kuruluğu ve yoğun kaşıntı hastalığın en önemli belirtileridir. Kaşıntı nedeniyle özellikle 

uyku düzeninin bozulması hastaların okul ve iş hayatlarında konsantrasyon sorunlarına yol 

açabilir. 



 

Kuru, kızarık, kepekli ya da sızıntılı lezyonlar şeklinde olabilen ve tekrarlayan deri 

döküntüsü. Hastanın yaşına göre farklı bölgelerde ve özelliklerde olur. 

          -Bebeklerde ve küçük çocuklarda genellikle yüzü, dirsekleri veya dizleri tutar ancak 

vücudun diğer alanlarında da görülebilir. 

                       -Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde ise genellikle elleri, boynu, dirseklerin iç yüzünü, 

dizlerin arkasını ve ayak bileğini tutar. 



 

Kuru, kolaylıkla tahriş olan, enfeksiyonlara yatkın deri. 

 

Ayrıca aşağıda sayılan durumlar atopik ekzema ile birlikte görülebilir.  



 

Astım ve saman nezlesi. 



 

Deri iltihabı: Uçuk virüsü ve bazı bakterilerle oluşan tekrarlayıcı enfeksiyonlar. 



 

Göz problemleri: Konjuktivit, katarakt gibi. 



 

Tekrarlayan el ekzemaları 

 

 

 

 

Atopik Ekzema Tanısı 

 

Atopik ekzema tanısı klinik belirti ve bulgularla konur. Muayenede saptanan bulgular dışında kaşıntınız 

olup olmadığını, kendinizde ya da akrabanızda astım ve saman nezlezi gibi başka bir alerjik hastalığın 

olup olmadığını bilmek Atopik ekzema tanısını koymada önemlidir. 

Atopik ekzema tanısını koymak için herhangi bir laboratuar incelemesine ihtiyaç yoktur. 

 

 

Alevlenmelere neden olan faktörler 

 

Aşağıdaki faktörler hastalığınızın alevlenmesine neden olabilir: 



 

Deri kuruluğunun artması (uzun süreli ve sıcak banyo gibi nedenler) 



 

Kaşıma 



 

Bakteriler ve virüsler 



 

Stres 



 

Terleme 



 

Isı ve iklim değişiklikleri 



 

Temizleyiciler, sabunlar, deterjanlar. 



 

Yünlü kıyafetler, örtüler 



 

Toz ve bitki polenleri 



 

Sigara 



 

Bebek ve çocuklarda yumurta, süt, fıstık, soyafasulyesi, balık, buğday 



 

Hayvan tüyleri

 

 

Atopik Ekzema Tedavisi 

 

Sizin için en uygun tedavi şekli ve süresi konusunda doktorunuzun önerilerine uymalısınız. Tedavi genel 

olarak 5 gruba ayrılabilir: 

 

1.

 

Cildin çok iyi nemlendirilmesi 

2.

 

Tetikleyici faktörlerden uzak durulması 

3.

 

Kaşıntının azaltılması 

4.

 

Mevcut olan ekzemalı alanların tedavisi 

5.

 

Ekzemalı deriye yerleşebilecek enfeksiyon etkenlerinin tedavisi 

Atopik ekzemada kullanılan ilaçlar 

Nemlendiriciler deri kuruluğunu önlemek için her gün kullanılmalıdır. Kokusuz ve renksiz bir ürün 

seçilmesi daha uygundur. Nemlendirici seçimi konusunda doktorunuzdan yardım alabilirsiniz. 

Kortizonlu kremler/merhemler ekzemanın aktif döneminde kırmızılık ve kaşıntıyı kontrol altına alır. 

Değişik güçte etki gösteren kremler vardır, hangi tipin nerede ve ne kadar sürede kullanılacağına 

doktorunuz karar vermektedir. Derinin korunması için kortizonlu kremler nemlendiriciler ile birlikte 

kullanılmalıdır.  

Topikal kortizonlu kremler doğru kullanıldıkları sürece güvenlidirler. Nasıl kullanılacağını doktorunuzdan 

ayrıntılı bir şekilde öğrenmelisiniz. 

Topikal immünsüpresanlar, bazı hastalar yeni geliştirilen, kortizon içermeyen, Tacrolimus ve 

Pimecrolimus etken maddesi içeren kremlerden fayda görürler. Bu kremler kızarıklığı ve yangıyı 

baskılarlar. Atopik ekzema için etkilidirler. Deriyi inceltmezler, kortizonlu  

kremlerin yol açtığı yan etkilere yol açmazlar. En sık yan etki yanma, batma hissidir ve deri 

enfeksiyonlarına riski artırabilirler. Güneş gören yerlere uzun süreli uygulamalardan kaçınılmalı, 

ultraviyole ışık tedavisi ile aynı anda kullanılmamalıdırlar.  

Antihistaminikler (kaşıntı giderici ilaçlar), atopik ekzemayı kontrol etmede uyku hali veren 

antihistaminikler etkilidir. Uzun süre kullanıldıklarında daha az etkilidirler  

Ultraviyole  ışık,  yaygın  ekzeması  olan  bazı  hastalar  ultraviyole  ışık  tedavisinden  fayda  görürler.  Bu 

tedavi  hastanelerde  dermatologlar  tarafından  uygulanmalıdır.  3  tip  ultraviyole  ışık  tedavisi  vardır;  dar 

band UVB, UVA, PUVA.  

Daha güçlü tedaviler, şiddetli ve yaygın ekzeması olan hastalar yakın izlemle verilmesi gereken daha 

güçlü  tedavilere  ihtiyaç  gösterirler.  Ekzema  çok  şiddetli  ise  kısa  süreli  sistemik  kortizon  tedavisi 

kullanılabilir.  İyi  sonuç  verirler  fakat  yan  etkilerinden  dolayı  uzun  süreli  kullanılmaları  uygun  değildir. 

Daha  şiddetli  seyreden  ekzemalarda  azatiopürin,  siklosporin  gibi  immün  sistemi  baskılayan  tedaviler 

başlanır. Bu tedaviler de yan etkilere sahiptir ve düzenli kan testleri ve muayene ile izlenmeleri gerekir.  

Bitkisel  ilaçlar,  etkili  olabilen  alternatif  tedavi  seçeneğidir.  Fakat  içerikleri  ve  yan  etkileri  tam  olarak 

bilinmediğinden kullanılmaları önerilmez. Karaciğer problemlerine yol açabilir.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Öneriler 

 



 

Renksiz, pamuklu ve dar olmayan giysileri tercih ediniz. Terleme atopik ekzemanın 

alevlenmesine neden olabileceğinden sıkı ve aşırı kalın kıyafetlerden uzak durmalısınız. Yünlü 

ve kaba dokulu giysiler, örtüler (yastık, battaniye, yorgan) ve oyuncaklar kullanmayınız. Yeni 

giysileri kullanmadan önce yıkayıp etiketlerini kesiniz.  



 

Çamaşırları yıkamak için hipoallerjenik özellikteki deterjanları tercih ediniz. Az miktarda deterjan 

veya sabun tozu kullanınız ve çamaşırların iyi durulanmasına özen gösteriniz mümkünse çift 

durulama yapınız ve yumuşatıcı kullanmayınız. 



 

Tırnaklarınızın kısa ve düz olmasına dikkat edin. Tırnakla kaşıma sonucu derinin tahriş olması 

enfeksiyonların gelişimine yol açabilir. Bebek ve küçük çocuklara gece pamuk eldiven 

giydirilmesi tavsiye edilir. 



 

Ilık su ile yıkanınız ve cildi kurutmayanız, sabun özelliği göstermeyen temizleyici ürünleri tercih 

ediniz. Banyo süresini mümkün olduğu kadar kısa tutunuz ve banyo sırasında kese gibi cildi 

tahriş edici malzemeler kullanmayın. Banyodan çıktıktan sonra 3 dakika içinde deriye yağlı 

nemlendirici losyonlar veya yağlı kremler uygulayınız ve yumuşak bir havluyla cildi tahriş 

etmeden kurulanınız.

 

 



 

Günde en az 2 kez nemlendirici sürünüz. Nemlendirici seçiminde parfümsüz ve boyasız olan 

ürünleri tercih ediniz.  



 

Kimyasal maddeler; parfüm, kozmetik ürünler, alkol içeren cilt ürünleri, boyalar (parmak ve 

hamur boyaları) şikayetleri artırabilir. 



 

Aşırı terleme kaşıntıyı ve hastalığı alevlendirebilir. Bu nedenle terlemeyi artıracak etkenlerden 

(aşırı güneşe maruz kalmak, kalın giyisiler giymek, çok sıcak ortamda bulunmak, ağır egzersiz) 

uzak durmalısınız.  



 

Alevlenmeye sebep olan faktörler biliniyorsa (toz, ağaç ve çiçek tozları, hayvan tüyü, belirli 

gıdalar gibi) bu faktörlerle temastan kaçınılmasına özen gösteriniz. 



 

Bebeklerin özellikle anne sütü ile beslenmesine özen gösterilmelidir. 



 

Bulunduğunuz ortam aşırı kuru ya da nemli olmamalır. 



 

Eğer toza veya ev tozu akarlarına karşı alerjiniz varsa, yastıklarda ve yorganlarda koruyucu örtü 

kullanınız ve yatak takımlarınızı sık sık sıcak suyla yıkayınız. Ev tozu akarlarını azaltmak için 

emiş gücü yüksek elektrik süpürgeleri ile temizlik önerilir. 



 

Mümkünse evde hayvan ve çiçek bulundurmayınız. 



 

Gıdalarınızı iyi pişiriniz, pişmemiş gıdalar alerjik belirtileri ortaya çıkarabilir.