Turkish Studies

---

Turkish  Studies  - 

International  Periodical  For  The  Languages,  Literature  and  History  of  Turkish  or  Turkic

 

Volume 6/1 Winter 2011, p. 1863-1883, TURKEY 

 

 

 

 

TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SİBİRYA’NIN KISA TARİHİ (BAŞLANGIÇTAN XVI. 

YÜZYILA KADAR) 

İlyas TOPSAKAL



 

ÖZET 

Sibirya tarihi 16. yüzyıla kadar birinci el kaynaklardan takip edilemese de, hiç Ģüphesiz 

Türk  tarihi  ve  kültürü  açısından  ana  ocaklardan  biri  olarak  çok  önemlidir.  Nitekim  Rusların 

SSCB  döneminde  yaptığı  arkeolojik  kazılar  burada  var  olan  tarihi  kültürün  Türklerin 

kültürüyle  eĢdeĢ  olduğu  görülmektedir.  Yine  söylenmesi  gereken  en  önemli  sonuç,  Sibirya 

üzerine  yapılan  en  geniĢ  değerlendirmeler

in

  Ruslar  tarafından  yapıldığıdır.  Bu  nedenle  Rus 

araĢtırmacılar,  sayıları  binlerle  sınırlı  kabileler  hakkında  geniĢ  malumatlar  verirken  genel 

kültürü  yansıtan  Türk  kavimleri,  ġor,  Teleüt,  Hakas,  Yakut  ve  Tuva  hakkında  fazla  ayrıntı 

vermemiĢler,  yerel  ve  sonradan  gelen  ayırımını  dikkatlice  iĢlemeyi  amaçlamıĢlardır.  Hem 

tarihin hem de dünyanın kıyısında  kalan bu bölgenin tarihi Ruslar kadar Batının da dikkatini 

çekmiĢtir.  Son  olarak  J.  Forsyth‟nin  Sibir  Tarihi  bu  alanda  yapılan  en  yetkin  çalıĢmalardan 

biridir.  Ülkemizde  ise  Sibirya  ile  ilgili  müstakil  çalıĢmalar  oldukça  sınırlıdır,  Radloff  ile 

Katanov‟un bu konuda yaptığı çalıĢmalar hayati derecede önemlidir ve bütün dünyada kaynak 

olarak gösterilmektedir. Yine, özellikle 16. yüzyılda baĢlayan Rus istilasının anlayabilmek ve 

Sibirya‟yı derinlemesine incelemek için ilk dönemin bilinmesine ihtiyaç vardır, bu yönüyle de 

çalıĢma gereklidir.