Volume ǀ issue ǀ

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 6 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
289 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
KICHIK BIZNES FAOLIYATINI DAVLAT TOMONIDAN QOʻLLAB-
QUVVATLASHNING NAZARIY ASOSLARI 
 
S. B. Sattorova 
– TDTU talabasi 
Ilmiy rahbar: F. B. Shakirova
 
ANNOTATSIYA 
Ushbu maqolada kichik biznes faoliyatining davlat tomonidan qo’llab – 
quvvatlashning nazariy asoslari yaqqol ko’rsatilgan. Davlatning kichik biznes 
faoliyatida kamroq aralashuvi bu faoliyatning tezroq rivojlanishiga asos bo’ladi. Yan 
shuni ta’kidlab o’tish lozimki, bu yerda 3 ta model yoritilgan. Ularni o’rganish 
mobaynida bu modellarni amalga oshirsak, davlat paternizmini yaratamiz.
Tayanch so’zlar: 
integratsiya, iqtisodiy o’sish, YAIM, tadbirkorlik salohiyati, 
xususiylashtirish, protekstionistik model, iqtisodiy inqiroz, Marginal Social benefit, 
Marginal Social Cost. 
 
Jahon iqtisodiy integratsiya sharoitda iqtisodiyotda chuqur tarkibiy oʻzgarishlar va 
tizimli islohotlarni amalga oshirish, barqaror iqtisodiy oʻsishni taʼminlashning omili 
sifatida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik (KBXT)ning ahamiyati ortib bormoqda. 
Maʼlumotlarga koʻra, “Xitoyda ish bilan band aholining 81,4 foizi, yalpi ichki 
mahsulotning (YAIM) 54,3 foizi, Yaponiyada mos ravishda 70,8; 67,0 foizi, AQSH da 
50,6; 53,1 foizi kichik biznes ulushiga toʻgʻri kelmoqda”. Jahon banki maʼlumotlariga 
koʻra, yoʻlovchi tashish umumiy temir yoʻl transportining 20,0 % ini, shu jumladan, 
tezyurar poyezdlar hozirgi kunda faqat 1,0% ni tashkil etadi – (Hindiston va 
Yaponiyada yoʻlovchi tashish miqdori boʻyicha yuk tashish hajmidan oshadi). Jahon 
temir yoʻllarining 2 trln. yoʻlovchi-km yoʻlovchi aylanmasi mamlakatlar boʻyicha 
quyidagicha taqsimlanadi: Yaponiya va Yevropa – 370-380 mlrd. yoʻlovchi-km; 
Hindiston va Xitoy - deyarli 300 mlrd. yoʻlovchi-km; boshqa mamlakatlar – 200 mlrd. 
yoʻlovchi-km.
Yuqorida qayd etilgan holatlar mamlakat aholisining hayot darajasini oshirish
uchun tadbirkorlik salohiyatini (TS) rivojlantirish, uning barqaror surʼatlarda oʻsishini 
taʼminlash, mustaqil xoʻjalik yuritish tashabbuskorligidan samarali foydalanishga 
imkon beruvchi institutsional asoslarini takomillashtirib borishni taqozo etadi. Bunda 
KBXT subyektlari faoliyatini davlat tomonidan iqtisodiy dastak va vositalar orqali 
qoʻllab-quvvatlashda selektivlik tamoyilini qoʻllash maqsadga muvofiqdir. Ushbu 
yondashuv davlat tomonidan KBXTni qoʻllab-quvvatlashning nazariy asoslarini 
takomillashtirishni, tadbirkorlik salohiyatini (TS) oshirish uslubiyoti va strategiyasini 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2