Xodimlarni rag’batlantirish

---

XODIMLARNI RAG’BATLANTIRISH 
Reja: 
1. Korxona faoliyatida xodimlarni rag’batlantirishning mazmun, mohiyati  
2. Rag’bat turlari
3. Rag’batlarni sinflashuvi 
Korxona faoliyatida xodimlarni rag’batlantirishning mazmun, mohiyati 
Zamonaviy menejmentda inson - boshqaruvning bosh subyektidir. Ushbu 
yondashuvga muvofiq inson korxona uchun emas, balki korxona inson uchun 
zarurdir. Inson qobiliyati uning jismoniy va bilim imkoniyatlari bilan belgilanadi. 
Bu imkoniyatlar bilan birga mehnat sharoiti hamda ishlashga tayyorgarlik ham 
samaradorlikni ta’minlaydi. Ishlashga tayyorlik esa shaxsning ishga qiziqishi va 
undan qanoatlanishi, ehtiyojlari, mehnat natijalariga muvofiq rag’batlantirilishi 
bilan belgilanadi. Ishga qiziqishni tahlil etishda qiziqtirish omillari - ehtiyoj, qiziqish 
sabablari (motivlari) va rag’batiga alohida e’tibor qaratish lozim 
Korxona maqsadiga erishish - ishlab chiqarishda yuqori samaradorlikni 
ta’minlash personal o’z xizmat vazifasini sidqidildan, tashabbuskorlik ko’rsatib 
bajarishiga bog’liq. Buning uchun xodimlarni o’z ishlariga chinakamiga qiziqtirish 
kerak. Qiziqtirish (motiv) - “motiv” fransuzcha atama hisoblanib, lotincha “moveo” 
(“ harakat qildiraman”) so’zidan olingan. Bu insonni muayyan faoliyatga undovchi 
ichki va tashqi harakatlantiruvchi kuchlardir. Qiziqish insonga uning ehtiyojlarini 
qondirish uchun nima qilish va buni qanday qilish kerakligini belgilaydi. Rag’bat - 
insonga uning mehnat faoliyati natijalarini munosib ko’rish sifatida taklif etiladi. 
«Rag’bat – bu tashkilot maqsadlariga erishishning umumiy rejasiga binoan korxona 
xodimlarida ularga topshirilgan vazifalarga muvofiq holda harakat qilishga intilish 
yaratishdir». 
Rag’bat turlari. 
Rag’batlantirish chora - tadbirlari muayyan shaxslar 
ehtiyojlarini hisobga olgan holda ishlab chiqilishi darkor. Xodimning ishga 
qiziqishini tegishli rag’batlantirish usuli orqali o’zgartirish mumkin. Rahbarlar 
uchun bu rag’batlantirishlar bir xil shaklda emas, balki xodimlarning shaxsiy 
ehtiyojlariga muvofiq ishlatilishi kerak, degan ma’noni anglatadi. Mehnatni 
rag’batlantirish - oldindan belgilab qo’yilgan natijalarga erishish imkonini beradigan 
jo’shqin mehnat faoliyati xodimning muhim ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish, unda 
mehnatga qiziqish (motiv)ni shakllantirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishni 
ko’zda tutadi. Mehnatga qiziqtirish va rag’batlantirish tizimi muayyan asos — 
mehnat faoliyatining me’yoriy darajasiga tayanishi kerak. Xodimning mehnat 
munosabatlariga jalb etilishining o’zi uning oldindan kelishilgan, muayyan ish haqi 
hisobiga muayyan vazifalarni bajarishini nazarda tutadi. 
Mehnatni rag’batlantirishning bir necha funksiyalari mavjud: