Yalova iLİ evliLİK Öncesi danişmanlik programi 2013 GİRİŞ
Yüklə 37,18 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- EVLİLİK MUAYENESİ İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER Türk Medeni Kanunu
- Umumi Hıfsıhsıhha Kanunu
- Sağlık Bakanlığı Evlilik Öncesi Sağlık Raporu Yazısı
- EVLİLİK ÖNCESİ YAPILMASI GEREKEN TESTLER
- Evliliği yasaklamak yerine, eş adaylarını hastalığın riskleri, bulaşma ve tedavi yolları konularında aydınlatmak ve korunma yöntemleri konusunda önerilerde bulunmak gerekir.
- 50 yaş üzerinde olması
- Ancak hamilelik dışında eşlerin sağlığını etkilemeyen Rh testinin evlilik öncesinde eşler tarafından yaptırılması zorunlu olmamakla birlikte bilinmesinde yarar bulunmaktadır..
   YALOVA İLİ EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIK PROGRAMI 2013    
GİRİŞ Türkiye’de evlenmek isteyen çiftlere, evlenme başvurusu yaptıklarında bazı hastalıkların kendilerinde olmadığına veya evlenmek için tıbbi sakınca oluşturmadığına ilişkin sağlık raporu alma külfeti yüklenmektedir. Bu raporu almadıkları takdirde evlenme başvuruları kabul edilmemekte veya evlendirme memuru tarafından evlendirme işlemi yapılmamaktadır. Evlilik öncesi yapılan testler evlenecek çiftlerin sağlık durumları ve kalıtsal hastalıkları konusunda bilgilenme yönünden önemli olup aynı zamanda da yasal zorunluluk halindedir.
Türk Medeni Kanununda da evliliğe engel olduğu kabul edilen tek hastalık akıl hastalığıdır. Ancak hiçbir akıl hastasının evlenemeyeceği kabul edilemez, yasa bu engelin sınırını belirlemiştir. Yasanın 133. maddesine göre akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemez. Dolayısıyla yasaya göre akıl hastaları kural olarak evlenemez; ancak evlenmeleri kendileri için tıbbi sakınca oluşturmuyorsa evlenebilir. Evlenmek isteyen her kişi psikiyatrik bir muayeneye tabi tutulmaz; ancak akıl hastalığı bilinen veya akıl hastası olduğundan kuşkulanılan eş adayları; hakkında 133.maddeye göre resmi sağlık kurulu raporu istenebilir.
24.04.1930 tarih 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 122. maddesine göre evlenecek erkek ve kadınlar evlenmeden önce tıbbi muayeneye tabidir. Hangi hastalıkların evlenme engeli oluşturduğu 123. ve 124. maddelerde düzenlenmiştir.
Dolayısıyla 123. maddede belirtilen hastalıklara tutulanların hastalığı sürekli evlenme engeli oluştururken 124. maddeye göre ilerlemiş sâri verem geçici bir evlenme engelidir. Ayrıca 123. maddede belirtilen hastalıkların bulaşma tehlikesi geçtiği takdirde hastalığı tutulan kişi iyileşmese de yasaya göre bu kişinin evlenmesi yasak değildir. Öğretide bir görüşe göre 123. maddede belirtilen bir hastalığın varlığına karşın evlenilecek olursa bu evlenme geçerlidir diğer deyişle bu hastalıklar kesin olmayan evlenme engelidir.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 18.03.2002 tarihli 4134 sayılı yazısında şu tümceler yer almaktadır “...evlilik öncesi sağlık kurumuna yapılacak başvurular, günümüzde önemi artan bulaşıcı hastalıklar ve genetik geçişli hastalıklarla ilgili bir danışmanlık hizmeti verilmesi için fırsat olarak değerlendirilmeli, kişiler, olası riskler, sonuçları, korunma yolları konusunda bilinçlendirilmelidirler.” Yazıya göre evlenmeye engel hastalık bulunmadığına dair sağlık raporları Aile Hekimliklerince verilmelidir. Muayene ve danışmanlık hizmetleri verilirken eş adayları birlikte UHK’de belirtilen frengi, belsoğukluğu, yumuşak şankr, cüzam, tüberküloz, akıl hastalığı; bunlara ek olarak AIDS, hepatit B ve C hastalıkları, ayrıca genetik geçişli hastalıklar ile ilgili olarak sorgulanmalı ve genel bir muayene yapılmalıdır. Bu görüşme sırasında adı geçen bulaşıcı hastalıklar, genetik geçişli hastalıklar ve aile planlaması konularında tıbbi danışmanlık verilmeli, bu hastalıkların şüphesi veya varlığında neler yapacakları adaylara anlatılmalıdır. Dıştan açıkça görülebilen muayene bulgusu yoksa sağlık raporu düzenlenmelidir. Daha önceden mevcut hastalık kayıtlarının sadece sağlık kuruluşları tarafından ve kişisel haklar gözetilerek değerlendirilmesine dikkat edilmeli, şahısların rencide olması önlenmelidir. Akıl hastası olduğu bilinen veya hekimin akıl hastası olduğunu düşündüğü kişilerin ise tam teşekküllü devlet hastanelerinde değerlendirilerek evlenmeye engel hali olup olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir. EVLİLİK ÖNCESİ YAPILMASI GEREKEN TESTLER
UHK’ye göre uygulamada testi istenen hastalıklardan Frengi ve Tbc hastalıkları evliliğe geçici engeldir. Hastalıklar tedavi edildiğinde evlilikle ilgili engel ortadan kalkar
A-FRENGİ Frengi, cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir hastalıktır; tedavi edilmediği takdirde, bu bakteri zaman içerisinde vücuda yayılarak birçok organda hasara neden olur. Frengi en sık rastlanılan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biridir. Bakteri, tedavi edilmeyen frengili kadından hamilelik esnasında % 70 olasılıkla bebeğe bulaşabilir; ayrıca bu gebelerin yaklaşık % 25'i, ölü doğum ya da erken dönem bebek ölümü nedeni ile çocuklarını kaybederler. Bu veriler ışığında değerlendirildiğinde frenginin cinsel eşin ve hamilelikte doğacak bebeğin sağlığını olumsuz etkileyerek hastalığı onlara da bulaştırdığı ortadadır. Bununla birlikte frengi tedavi edilebilir bir hastalıktır, evlilik öncesinde dikkat edilmesi gereken husus, eş adaylarının hastalık konusunda aydınlatılarak eş adaylarından birinde hastalık kuşkusu uyandıracak belirtiler varsa muayeneye ikna edilmesidir.
Tüberküloz, binlerce yıldır var olduğu bilinen bir mikropla oluşan, tedavisiz bırakılırsa ya da kötü tedavi edilirse öldürücü olabilirken erken ve uygun tedavi ile tümüyle son bulan bir hastalıktır. Verem, hava yoluyla bulaşan bir hastalıktır, kalıtsal nitelikte değildir. Verem hastası ile uzun süre birlikte yaşayan kişilere hastalık bulaşır . Kişilere tüberküloz, bulaşma yolları, korunma yolları ve tedavisi ile ilgili danışmanlık hizmetleri verilmelidir. Akciğer vereminin kesin tanısı hastanın balgamında verem mikrobunun yani mycobacterium tuberculosis'in gösterilmesi ile konulur. Bunun için tercihan sabah aç karnına çıkartılan balgam ince bir cam üzerine yayılıp özel boyalarla boyandıktan sonra mikroskopta incelenir. Verem mikrobu mavi boyanmış zemin üzerinde kırmızı ince çubuk yada çengel şeklinde yapılar olarak gösterilir. Balgamda verem mikrobu 15 gün ara ile ikişer kez bakılmasına rağmen görülemez ise bu takdirde hastanın verem olup olmadığına klinik bulgular, akciğer grafisi, bazı kan tahlilleri ve PPD testi gibi diğer yöntemlerle uzman bir hekim tarafından karar verilip tedavi başlanabilir. Özellikle hastalığın başlangıç dönemlerinde akciğerdeki bakteri sayısı az olduğundan balgamda verem mikrobu görülmeyebilir. Balgamda verem mikrobunun gösterilmesinin daha duyarlı ve kesin bir yöntemi de kültür çalışması yapmaktır. Burada alınan balgamın bir kısmı verem mikrobunun üremesine müsait besi yerlerine ekilerek 3-6 hafta beklenilir. Eğer balgamda verem mikrobu varsa bu süre sonunda besiyerinde her bir verem mikrobunun üreyerek oluşturduğu basil kolonileri gözle görülür ve hastalığın kesin tanısına ulaşılır. Evlilik Öncesi Sağlık Raporu kapsamında çiftlerin evlilik raporu alabilmeleri için Akciğer Grafisi çektirmeleri gerekmektedir. Aile hekimlikleri konumları itibari ile akciğer grafisi için çiftleri, Devlet Hastanesi, İlçe Devlet Hastanesi ve Verem Savaş Birimlerine yönlendirebilir. Tanı almış kişi tedavi edilene kadar evlilik raporu alamaz. Tedavisi biten ve hastalığı geçen kişi daha sonra evlilik raporu alabilir. C-HEPATİT B-C Hepatit B ve C, virüs yoluyla meydana gelen karaciğer iltihaplanmasıdır. Hepatit B, insandan insana vücut sıvıları yoluyla bulaşır. Bunlar kan, semen (meni), vajinal sıvı ve salgılar (adet kanı dahil), doğum sırasında anneden bebeğe geçiştir Hepatit C, temel olarak kan yoluyla bulaşır. Hepatit C’nin cinsel yolla bulaşma olasılığı son derece düşüktür, tek eşli çiftlerde bu olasılık daha da zayıftır; ancak çok eşli, cinsel yolla bulaşan hastalığı olan ve AIDS’li kişilerde cinsel yolla bulaşma olasılığı yüksektir . Ayrıca hepatit C, %6 olasılıkla anneden bebeğe geçer, ayrıca annede AIDS var ise hepatit C’nin bulaşma olasılığı yükselir. Evlilik öncesinde bu testlerin istenmesinin nedeni hastalığın cinsel yolla bulaşmasını engellemektir. Buna karşılık hepatit virüsü taşıyan kişinin cinsel eşi, bu hastalıktan kendini koruyabilir. Hepatit B virüsüne karşı geliştirilen aşı, kişilerde antikor üretimini sağlamaktadır. Annede hepatit B virüsü ile iltihap olması, yeni doğan bir çocuk için her zaman risk etkenidir; ancak çocuk doğar doğmaz hepatit aşısı ve hepatit B koruyucu serum yapılırsa hastalığa yakalanmaz Hepatit C virüsüne karşı ise herhangi bir aşı geliştirilmemiştir, bununla birlikte hepatit C’nin cinsel yolla diğer eşe ve çocuğa geçme olasılığı çok düşüktür. Dolayısıyla hepatit B-C, eş adayları aydınlatıldığında evliliğe ve eşlere zarar verecek hastalıklar değildir.
HIV, Türkçede “İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü” olarak adlandırılan, insan bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve tedavi alınmadığı durumda tamamen da etkisiz hale gelmesine neden olan bir virüstür . AIDS ise HIV tarafından oluşturulan, Türkçede “Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu” olarak adlandırılan, taşıyıcı bir kimsenin HIV nedeniyle ciddi enfeksiyonlardan birini geliştirmiş ya da kan testleriyle ölçülebilen bağışıklık sistemi hücrelerinin virüs tarafından yüksek düzeyde tahrip edilmiş olduğu hastalıklar bütünüdür; ancak belirtilmelidir ki savunmasız hale gelen her HIV taşıyıcısı aynı zamanda AIDS gelişimi de görülmüş kişi demek değildir HIV’in üç önemli bulaşma yolu korunmasız cinsel ilişki, kan alışverişi, anneden bebeğe geçen vücut sıvıları ve anne sütüdür . Cinsel ilişkide HIV virüsünden korunmanın en güvenilir yolu kondom kullanmaktır, her ilişkide doğru biçimde kondom kullanıldığı takdirde koruyuculuğu %100’e yaklaşmaktadır. HIV virüsü taşıyan anne adayları, hamileliklerinde alacakları antiretroviral ilaçlar yoluyla, bebeklerine virüs geçişini %1′lere kadar indirebilmektedirler, ayrıca doğum sonrasında da emzirme yoluyla bulaşın önlenmesi için annenin bebeğini emzirmek yerine mama yoluyla beslemesi önerilmektedir HIV virüsü ve AIDS, tıbbi gelişmeler sayesinde hepatit virüsü gibi denetlenebilir kronik bir hastalık haline gelmiştir. Cinsel ve kalıtsal yolla bulaşmada diğer viral hastalıklardan çok farklı değildir. Tüm cinsel yolla geçen hastalıklarda kondom kullanmak en güvenceli yolu oluşturmaktadır. Evliliği yasaklamak yerine, eş adaylarını hastalığın riskleri, bulaşma ve tedavi yolları konularında aydınlatmak ve korunma yöntemleri konusunda önerilerde bulunmak gerekir. E-AKDENİZ ANEMİSİ (TALASEMİ) Akdeniz anemisi (talasemi), genellikle Akdeniz ülkelerindeki ırklarda, orada yaşayanlarda görülen bir çeşit kansızlık hastalığıdır. Akdeniz anemisi, bu çalışmada incelenen çoğu hastalıktan farklı olarak cinsel yolla veya kan yoluyla bulaşan bir hastalık değildir; hastalık, doğan çocuğa, anne veya babasının hastalık taşıyan genin, genetik olarak geçmesiyle oluşur, yani hastalık kalıtsal niteliktedir Hastalığın ağır seyreden şekli olan talasemi majörde genellikle, bebekler 6 aylık olunca, aniden ağır bir kansızlık oluşur ve bu nedenle de kalp yetmezliği gelişir Kalp yetmezliği, ancak sık sık kan naklinin yapılmasıyla önlenebilir; kan nakli yapılmazsa, hasta birkaç senede ölür, kan nakli yetersiz yapılırsa çeşitli sağlık sorunları meydana gelir ve çocuk ileri yaşlarda ölebilir . Talasemi minör ise hafif seyreden ve ölüm tehlikesi olmayan bir hastalıktır Anne babadan yalnızca birinde talasemi minör varsa % 50 olasılıkla çocuk talasemi minör yani taşıyıcı olur, bu durumda çocuğun talasemi majör olma olasılığı yoktur, her ikisinde de talasemi minör varsa çocuk % 25 olasılıkla talasemi majör olur Dolayısıyla talasemi testi, eş adayları için değil, anne baba adayları için önem taşıyan bir testtir ; Evlenecek kadının 50 yaş üzerinde olması halinde veya cerrahi menopoz sonrası (ameliyat raporunun ibrazı halinde) Akdeniz anemisi taraması yapılmasına gerek yoktur.
Kan uyuşmazlığı kan grubu ile değil kanınızda ki Rh faktörü ile ilgilidir. Yalnızca kadının Rh negatif, erkeğin ise Rh pozitif olduğu durumlarda oluşabilir. Kan grubu testinin amacı ileride anne ile çocuk arasında Rh uyuşmazlığının var olup olmayacağını belirlemektir. Çocuk ile anne arasında Rh uyuşmazlığı ortaya çıktığında genellikle ilk çocukta sorun çıkmaz; ancak ikinci çocuğun da Rh pozitif olması durumunda annede gelişen Rh antikorları çocuğun alyuvarlarını parçalar. Bunun önüne geçmek için doğumdan önce ve sonra aşı yapılarak çocuğun sağlığı korunur Dolayısıyla Rh uyuşmazlığı hamilelik durumunda çocuğun sağlığını etkileyen bir olgudur ve dolayısıyla hamilelik öncesi bakılması ve önlem alınması gerekir. Ancak hamilelik dışında eşlerin sağlığını etkilemeyen Rh testinin evlilik öncesinde eşler tarafından yaptırılması zorunlu olmamakla birlikte bilinmesinde yarar bulunmaktadır.. EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIĞI Amaç
1. Kontraseptif yönteme gereksinim olup olmadığına karar vermelerine, 2. Kontraseptif yöntemi bilinçli olarak kabul etmelerine, 3. Seçtikleri yöntemi öğrenmelerine, 4. Seçtikleri yöntemi doğru kullanmalarına,
Aile hekimine başvuru yapan çiftlere öncelikle gerekli olan testler yapıldıktan sonra evlilik öncesi danışmanlık hizmetleri verilir.Aile Hekimleri test sonuçlarına göre evlilik raporunu düzenler ve çiftlere geri bildirim yapar. Yüklə 37,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|