ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ñèô. [ÿð.] Çîðëà áèð èøÿ ñþâã îëó-

íàí, çîðëà áèð èøè ýþðìÿëè îëàí; íà÷àð. [Éóñèô

Ñÿððàú:]  ..Ìÿí ìÿúáóðÿì êè, ñÿëòÿíÿòäÿí ÿë

÷ÿêèá òÿõòö òàúû áèð êèìñÿíÿéÿ âàýöçàð åäèì.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Òÿðê åòìÿéÿ àìàëûíû àëÿì

ùàìû ìÿúáóð. À.Ñÿùùÿò. 

Ìÿúáóð åò-

ìÿê – âàäàð åòìÿê, çîðëà áèð èøè ýþðäöðìÿê.

[Õÿäèúÿ:] Ùÿð êÿñè þçö èëÿ ùåñàáëàøìàüû ìÿú-

áóð åäÿðäè. Ñ.Ùöñåéí. [Ñåâèíú Ìàùìóäà:]

Ñÿíè ìÿêòÿáäÿí ãà÷ìàüà ìÿúáóð åäÿí òÿí-

áÿëëèêäèð. Ç.Õÿëèë.  Ìÿúáóð ãàëìàã –  á à õ

ìÿúáóð îëìàã.  Ìÿíçèë áàøûíà ÷àòìàäàí

òðàìâàéäàí äöøìÿéÿ ìÿúáóð ãàëäûì. Ãàíòÿ-

ìèð. Ìÿúáóð îëìàã – âàäàð îëìàã, ÿëàúñûç

ãàëàðàã áèð èøè ýþðìÿëè îëìàã, áèð èøè ìÿú-

áóðÿí ýþðìÿê. [Ãûç:] Áÿëêÿ Øèðìàéû àíàñûí-

äàí ãîðõóá ùÿãèãÿòè ýèçëÿòìÿéÿ ìÿúáóð îë-

ìóøäóð? Ì.Ùöñåéí. Àòàø þç àòà éóðäóíà ãà÷-

ìàüà ìÿúáóð îëìóøäó. ß.Âÿëèéåâ.

ÌßÚÁÓÐßÍ

çÿðô [ÿð.] 1. Ìÿúáóð îëàðàã,

ìÿúáóðèééÿò àëòûíäà, çîðëà, êþíöëñöç îëàðàã.

Ôÿõðÿääèí ìÿúáóðÿí ãàïûíûí àñëàí áàøûíäàí

èáàðÿò îëàí .. ÷àõ÷àõûíû ãîðõà-ãîðõà âóðäó.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2. Ìöòëÿã, íåúÿ îëóðñà îëñóí. Ñàáàù ìÿú-

áóðÿí ýÿëìÿëèñÿí.

ÌßÚÁÓÐÈ

ñèô. [ÿð.] Øÿðòñèç îëàðàã éåðèíÿ

éåòèðèëìÿëè, ãàíóíÿí òÿëÿá îëóíàí. Ìÿúáóðè

øÿðòëÿð. Ãÿðàð ùàìû ö÷öí ìÿúáóðèäèð. Ìÿú-

áóðè ñóðÿòäÿ.

ÌßÚÁÓÐÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] Ìÿúáóðëóã,

ìÿúáóð îëìà, çîð, ýöú. Åâëÿíìÿê èñòÿéÿí áèð

ãÿäÿð ïåøêÿø þçö èëÿ ýÿòèðèá, áÿéèí ãóëëóüóíà

ýåäèá îíäàí èçèí àëìàã ìÿúáóðèééÿòèíäÿ èäè.

ß.Ùàãâåðäèéåâ. Úàìàëû òàíûéà áèëìÿäèêëÿðèíè

åòèðàô åòìÿê ìÿúáóðèééÿòèíäÿ ãàëàí Áöëÿíä

.. Íÿúìèéÿ áàõäû. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌßÚÁÓÐËÓÃ

á à õ ìÿúáóðèééÿò.

ÌßÚÚÀÍßÍ

çÿðô Ìÿúúàíè îëàðàã; ïóëñóç,

ìöôòÿ (îëàðàã).

ÌßÚÚÀÍÈ

ñèô.  âÿ çÿðô  [ÿð.] Ìöôòÿ, ïóë-

ñóç, ùàâàéû. Ìÿúúàíè áèëåò. Ìÿúúàíè òàìàøà.

– ..Ôöãÿðàëàðû ìÿúúàíè ìöàëèúÿ åäèð. Í.Âÿ-

çèðîâ.  Óøàãëàðûíûí ìÿúúàíè îõóäóüóíó äà

Ùöñåéíÿ Ìèðìàùìóä õÿáÿð âåðìèøäè. Ñ.Ðÿù-

ìàí.

ÌßÚßËËß

èñ. [ÿð.] 1. Ùöãóãóí ùÿð ùàíñû

áèð ñàùÿñèíÿ àèä ñèñòåìÿ ñàëûíìûø ãàíóíëàð

òîïëóñó.  Ìöëêè ìÿúÿëëÿ.  Úèíàéÿò ìÿúÿëëÿñè.

Ñÿùèééÿ ãàíóíëàðû ìÿúÿëëÿñè.

2. êþùí.  Ìÿúìóÿ, êèòàá, ðèñàëÿ. [Ñÿòòàð-

õàí:] Ìÿí áèð ðóçíàìÿ âÿ éà ìÿúÿëëÿ ÷ûõàðûë-

ìàñûíû èñòÿéèðÿì.. Ï.Ìàêóëó.

ÌßÚÙÓË

ñèô. [ÿð.] 1. Áèëèíìÿéÿí, íàìÿ-

ëóì (ìÿëóì ÿêñè). [Õÿäèúÿ] ùÿðÿêÿòñèç ýþç-

ëÿðèíè ìÿúùóë áèð íþãòÿéÿ äèðÿéèá áàõûðäû.

Ñ.Ùöñåéí. ×öíêè áÿøÿð äàèìà ó÷äóãúà ó÷-

ìàã èñòÿð; Ùÿð ýöí éåíè âÿ ìÿúùóë áèð ãàïû

à÷ìàã èñòÿð. Ì.Ìöøôèã.

2. ðèéàç. Ìÿëóì îëìàéàí, àõòàðûëàí. Ìÿú-

ùóë êÿìèééÿò.

◊ Ìÿúùóë ôåèë ãðàì. – ùÿðÿêÿòèí ùÿãèãè

èúðà÷ûñû çàùèðäÿ îëìàéàí ôåèë.

ÌßÚÙÓËËÓ

á à õ ìÿúùóë 2-úè ìÿíàäà.

Ìÿúùóëëó òÿíëèê.

ÌßÚÙÓËËÓÃ

èñ. Íàìÿëóìëóã; áèëèíìÿ-

ìÿ, ìÿúùóë îëìà.

ÌßÚËÈÑ

èñ. [ÿð.] 1. Áèð ìÿñÿëÿ ùàããûíäà

äàíûøìàã ö÷öí äöçÿëäèëÿí éûüûíúàã, òîïëàø-

ìûø àäàìëàð ùåéÿòè; òîïëàíûø, èúëàñ. ..×öíêè áó

áèð ìÿúëèñè-õàñäûð, îíà áèíàÿí ìÿíèì òÿðÿôèì-

äÿí èúàçÿò îëóíóð êè, îòóðàñûíûç. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ.  Ùÿðçÿ íÿ øóðà âÿ íÿ ìÿúëèñ áèëèð; Íÿ

äöøöíöð éàõøû, íÿ áèð ïèñ áèëèð. Ì.ß.Ñàáèð.

Ãöäðÿò äàíûøäûãúà ìÿúëèñèí ñöêóòó äàùà äà

àüûðëàøûðäû.. Ì.Ùöñåéí. // Ùÿìèí òîïëàíûøûí

äöçÿëäèéè éåð.

2. Òîé, øÿíëèê, éàñ âÿ ñ. áó êèìè éåðëÿðäÿ

òîïëàíàí éûüûíúàã. Òîé ìÿúëèñè. Øÿíëèê ìÿú-

ëèñè. Òÿçèéÿ ìÿúëèñè. – Îõóíóð ìÿúëèñäÿ õîø

êÿëèìàòû; Îõ êèìè áàüðûíû äÿëÿð, àüëàðñàí.

Ì.Â.Âèäàäè. ..Ãûçëàð, ýÿëèíëÿð äÿ éûüûøûá ýÿë-

ìèø, .. ýþçÿë áèð ìÿúëèñ äöçÿëìèøäè. Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

3. Òöðêèéÿäÿ âÿ Èðàíäà ãàíóíâåðèúè îðãà-

íûí, ïàðëàìåíòèí àäû. ..Òåùðàíäà ìÿúëèñè òîïà

òóòóáëàð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. 

Ìÿúëèñè-

ìöÿññèñàí, éàõóä ìöÿññèñëÿð ìÿúëèñè – áóð-

æóà äþâëÿòëÿðèíäÿ: ÿñàñ ãàíóí (êîíñòèòóñèéà)

ùàçûðëàìàã ö÷öí éàðàäûëàí ìöâÿããÿòè íöìà-

éÿíäÿëè îðãàí. Ìÿúëèñè-ìöÿññèñàí ñå÷êèëÿðèí-

äÿ õàëã ñèéàñè ôèðãÿëÿð ÿòðàôûíäà òîïëàø(äû)..

Ñ.Ùöñåéí.  ..Ìèëëè êîíãðåñ þçöíö ìÿúëèñè-

ìöÿññèñàí åëàí åòäè. Ì.Èáðàùèìîâ.

314

ÌßÚÀÇÈËÈÊ

ÌßÚËÈÑ

4. Òåàòð òàìàøàëàðûíûí àéðû-àéðû ùèññÿñè;

ïÿðäÿ, øÿêèë. Áèðèíúè ìÿúëèñ Ðöñòÿì áÿéèí

åâèíäÿ âàãå îëóð. Ö.Ùàúûáÿéîâ. Èêèíúè ìÿú-

ëèñ âàãå îëóð áèð áàëàúà îòàãäà. Í.Âÿçèðîâ.

ÌßÚÌßÉÈ

èñ. [ÿð.] Ìèñ âÿ éà áàøãà ìå-

òàëäàí äöçÿëäèëìèø äàèðÿâè éàñòû èðè ãàá, èðè

ñèíè. Ìèñ ìÿúìÿéè. Íàõûøëû ìÿúìÿéè. – Î ýÿíú

êèøè áèð ìÿúìÿéè âÿ öçÿðèíäÿ áèð íå÷ÿ ñòÿêàí

÷àé äàõèë îëäó. Ò.Ø.Ñèìóðã. Ýþçëÿðèì èõòèéàð-

ñûç îëàðàã ìÿúìÿéèäÿêè øåéëÿðÿ òÿðÿô ÷åâðèëäè.

Ãàíòÿìèð.

ÌßÚÌÓ

èñ. [ÿð.] 1. Áöòöí, òàìàì, ùàìû.

Ñåééèä äîëàíûá ýöí òÿêè ìÿúìóè-úàùàíû; Äÿð-

éàëàðû àøäûì, äåäèì, Àëëàù êÿðèìäèð. Ñ.ß.Øèð-

âàíè.

2. ðèéàç. Éåêóí, úÿì. ßäÿäëÿðèí ìÿúìóñó.

ÌßÚÌÓß

èñ.  [ÿð.] Ìÿãàëÿ, ùåêàéÿ, øåèð

âÿ ñ. òîïëóñó; æóðíàë. “Ìîëëà Íÿñðÿääèí” ìÿú-

ìóÿñè.  “Ãîáóñòàí” ìÿúìóÿñè. Ìÿúìóÿíèí

éåíè íþìðÿñè. – Áÿëêÿ ìÿí î ñþçëÿðè ýþòöðöá

ìÿúìóÿìÿ éàçàéäûì, îíäà úàíûíû ùàðà ãî-

éàðäûí? Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ñîíàíûí àòàñû

.. “Çÿíáóð”, “Òóòè” êèìè ìÿúìóÿëÿðäÿí úöð-

áÿúöð ìÿëóìàòëàð îõóéàðäû. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌßÚÍÓÍ

ñèô. âÿ èñ. [ÿð.] 1. Äÿëè, äèâàíÿ.

Ùàëû ïÿæìöðäÿ, ñàíêè áèð ìÿúíóí; Àíëàøûëìàç

íÿäèð ìÿðàìû îíóí. Ù.Úàâèä. 

Ìÿúíóí åò-

ìÿê – äÿëè åòìÿê, äèâàíÿ åòìÿê. Ìÿúíóí

îëìàã – äÿëè îëìàã, äèâàíÿ îëìàã. Ìÿúíóí

îëàúàãñàí áó òÿáèÿòëÿ íÿùàéÿò. Ù.Úàâèä.

2. ìÿú.  Àøèã, âóðüóí, äÿëèúÿñèíÿ âóðóë-

ìóø. Ùèúðäÿ ìöòòÿñèë öììèäè-âèñàë èëÿ õîøàì;

Ýÿëìÿéèá àëÿìÿ áèð ìÿí êèìè ìÿúíóí àøèã.

Ã.Çàêèð.  Íèéÿ áó ìÿúíóíó åòìèø ôÿðàìóø?

Íÿäÿí þòðö îëóá áèýàíÿ ñÿíäÿí? Íÿáàòè.

ÌßÚÍÓÍÀÍß

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð. ìÿúíóí âÿ

ôàðñ. ...àíÿ] Ìÿúíóí êèìè, äÿëèúÿñèíÿ, àüëûíû

èòèðìèø êèìè. ..Õàâÿðèí áàáàñû áàøûà÷ûã îëà-

ðàã ïÿðèøàíùàë âÿ ìÿúíóíàíÿ áèð ãèéàôÿòäÿ

àüàúëàðûí àðàñûíäàí ÷ûõàð. Ù.Úàâèä.

ÌßÚÍÓÍËÓÃ

èñ. Äÿëèëèê, äèâàíÿëèê. Ìÿú-

íóíëóãäó ìÿíÿ ïåøÿ; Äöøìöøÿì ìàùàëà,

Ìàðàë! Àøûã ßëÿñýÿð. Åøãäÿí áó ãÿäÿð ñþéëÿ-

ìÿê îëìàç, Âàùèä! Ìÿí áó ìÿúíóíëóüà ñåâäà

äåìÿéèì, áÿñ íÿ äåéèì? ß.Âàùèä.

ÌßÚÐÀ

èñ.  [ÿð.] 1. Ñóéóí àõäûüû éàòàã,

éîë. Èíãèëàá äàøãûí áèð ÷àé êèìè ìÿúðàñûíäàí

÷ûõûá áöòöí Ðóñèéàíû àüçûíà àëìûøäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. Éàëíûç ýóð ÷àéëàðûí ìÿúðàñû äåéèë;

Òÿáèÿò äÿéèøèð, èãëèì äÿéèøèð. Î.Ñàðûâÿëëè.

2. ìÿú. Áèð øåéèí, ùàäèñÿíèí âÿ ñ.-íèí èíêè-

øàôûíûí ýåäèøè, èñòèãàìÿòè, éîëó. Øàèðèí ùÿéàò

âÿ ôÿàëèééÿòè äÿ áó áþéöê ùèññèí à÷äûüû ìÿúðà

èëÿ èðÿëèéÿ äîüðó èñòèãàìÿò àëìûøäû.. ß.Ìÿì-

ìÿäõàíëû. [ßëèêðàì] ..ñþùáÿòèí ìÿúðàñûíû

þçýÿ ñÿìòÿ ñàëìàüà ñÿé åëÿäè.. Á.Áàéðàìîâ.

ÌßÚÐÓÙ

ñèô.  [ÿð.]  êþùí. 1. Éàðàëàíìûø,

éàðàëû.

2. Áèàáûð åäèëìèø, ëÿêÿëÿíìèø.

3. Åòèìàäà ëàéèã îëìàéàí, åòèáàðñûç ñàéûëàí.

ÌßÚÓÍ

èñ. [ÿð.] 1. Õàëã òÿáàáÿòèíäÿ õÿñòÿ

âÿ çÿèô àäàìëàðà âåðìÿê ö÷öí õöñóñè ùàçûð-

ëàíìûø õÿìèðâàðè áèð ìàääÿ, äÿðìàí.

2. äàí. ×îõ äàäëû, ëÿççÿòëè, úàíàõåéèðëè øåé

ùàããûíäà. Õþðÿê äåéèë, ìÿúóíäóð. – Áàõ, áó

õóðìà Áàüäàä õóðìàñûäû, ïëîâóí ãàðàñûíà

ãîéäóð, éå, åëÿ áèë êè, ìÿúóíäóð. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ. ..[Ôèðÿíýèç Ìóõòàðà:] Àüçûíûí ëÿç-

çÿòèíè áèëìèðñÿí, [ýþáÿëÿéèí] êàáàáû ìÿúóí-

äóð. Á.Áàéðàìîâ.

ÌßÚÓÑ

èñ.  [ÿð.] Ãÿäèì èðàíëûëàðûí àòÿø-

ïÿðÿñòëèê äèíè.

ÌßÚÓÑÈ

ñèô.  [ÿð.] Ìÿúóñ, àòÿøïÿðÿñò äè-

íèíäÿ îëàí; àòÿøïÿðÿñò.

ÌßÄÀÕÈË

èñ.  [ÿð. “ìÿäõÿë” ñþç. úÿìè]

Áèð èäàðÿ, òèúàðÿò-ñÿíàéå ìöÿññèñÿñè âÿ éà

øÿõñèí áöòöí ýÿëèðè; ýÿëèð (ìÿõàðèú ÿêñè).

Ìöÿññèñÿíèí ìÿäàõèëè èëäÿí-èëÿ àðòûð. – Õóäà-

éàð áÿé .. ÿêèëìèø çÿìèëÿðè þçö þç ìàëû êèìè

áè÷èðäè, äþéöðäö âÿ ìÿäàõèëè þç áàáàñûíäàí

ãàëàí ìàë êèìè ýÿòèðèá òþêöðäö åâèíÿ.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÌßÄÀÕÈËËÈ

ñèô.  Ýÿëèðëè, ìÿíôÿÿòëè, ãà-

çàíúëû, ÷îõëó ýÿëèð âåðÿí, ìÿäàõèë ýÿòèðÿí.

Ìÿäàõèëëè èø. – ..[Áèð ñûðà ìöÿëëèìëÿð] ìÿäà-

õèëëè ñÿíÿòëÿðèí âÿ àâàì íÿçÿðèíäÿ ùþðìÿòëè

ñàéûëàí áàøãà ãóëëóãëàðûí äàëûñûíúà ýåäèáëÿð.

Ô.Êþ÷ÿðëè.

ÌßÄÀÕÈËÑÈÇ

ñèô.  Ýÿëèðñèç, ãàçàíúñûç,

ìÿíôÿÿòñèç, ìÿäàõèëè îëìàéàí âÿ éà àç îëàí.

ÌßÄÀÐ

èñ.  [ÿð.] êþùí. á à õ îðáèò.  ..Éå-

ðèí êöðÿñè þç ìÿäàðûíäàí ÷ûõìàéàúàãäûð.

Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌßÄÄ

èñ.  [ÿð.] 1. úîüð. êþùí. á à õ ãà-

áàðìà

2

(úÿçð ìöãàáèëè).

2. ßðÿá ÿëèôáàñûíäà ÿëèôèí (“ ”) “à” êèìè

îõóíìàñû ö÷öí öñòöíÿ ãîéóëàí äèàêðèòèê

èøàðÿ (~).

ÌßÄÄÀÙ

ñèô. âÿ èñ. Ìöáàëèüÿ èëÿ áèð àäàìû

âÿ éà áèð øåéè ìÿäù âÿ òÿðèô åäÿí; ìÿäùíàìÿ

315

ÌßÚÌßÉÈ

ÌßÄÄÀÙ

éàçàí.  Âÿñôèí åòìÿê ö÷öí ñÿíèí òÿê øàùûí;

Íèçàìè, Õàãàíè ýÿðÿê ìÿääàùûí; Çàêèðèí

ùÿäéàíû ñÿíÿ éåòèøìÿç. Ã.Çàêèð. [Úàíáàëàéåâ

Ðÿøèäÿ:] Ñÿí áåëÿ ìÿääàùëàðäàí îëìà, áàëà!

È.Ùöñåéíîâ.

ÌßÄÄÀÙËÛÃ

èñ.  Ìÿääàùûí èøè; ùÿääèí-

äÿí àðòûã òÿðèôëÿìÿ. Ìÿääàùëûã åòìÿê.

ÌßÄÄ-ÚßÇÐ

èñ. úîüð. êþùí. Äÿíèç ñóéó-

íóí âàõòàøûðû ãàëõìàñû âÿ ÷ÿêèëìÿñè, àðòìàñû

âÿ àçàëìàñû ùàäèñÿñè; ãàáàðìà-÷ÿêèëìÿ.

ÌßÄß

èñ. [ÿð. ìèäÿ] àíàò. Èíñàíäà âÿ ùåé-

âàíëàðäà ãàðûí áîøëóüóíóí éóõàðû ùèññÿñèíäÿ

éåðëÿøÿí ùÿçì îðãàíû. Ìÿäÿ àüðûñû. Ìÿäÿ

éàðàñû.

ÌßÄßÀËÒÛ

ñèô. àíàò. Ìÿäÿíèí àëòûíäà

îëàí, ìÿäÿíèí àëòûíäà éåðëÿøÿí. Ìÿäÿàëòû âÿçè.

ÌßÄßÚÈÊ

èñ. àíàò. Öðÿéèí, ãàí äàìàð-

ëàðû èëÿ ùÿðÿêÿòèíè íèçàìà ñàëàí ùèññÿñè.

ÌßÄßÄ

[ÿð.] 1. èñ. Êþìÿê, éàðäûì, èìäàä,

àìàí.  Ìöøêöëäöð àðèçÿ äèâàíäàí ìÿäÿä.

Ã.Çàêèð. [Ùÿúÿð] ÿë àòûá àéíàëûíû áÿðê-áÿðê

ñûõäû: – Ñÿíäÿí ìÿäÿä! – äåäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.

Ìÿäÿä âåðìÿê (åéëÿìÿê, ãûëìàã) êëàñ. –

êþìÿê ÿëè óçàòìàã, éàðäûì åòìÿê, èìäàäà

÷àòìàã. Ñàãè, ìÿäÿä åò êè, äÿðäìÿíäÿì! Ãÿì

ñèëñèëÿñèíÿ ïàéáÿíäÿì. Ôöçóëè. Îë ãàøû ãèáëÿéÿ

öç ñöðòìÿê èñòÿð; Ìÿäÿä åéëÿ èãáàëûíà Âàãèôèí.

Ì.Ï.Âàãèô.

2.  íèäà. Àìàí! êþìÿê åäèí! äàäà ÷àòûí!

(÷îõ âàõò “àé” íèäàñû èëÿ èøëÿäèëèð). [Êîðîüëó:]

Íÿ éîðüàí âàð, íÿ äÿ úåúèì; Çöëöì, àé ìÿäÿä,

àé ìÿäÿä! “Êîðîüëó”. Äîñò éîëóíäà úÿôà ÷ÿê-

äèì, úàí öçäöì; Éåòèøìÿäèì áèð ìÿêàíà, àé

ìÿäÿä! Ã.Çàêèð.

ÌßÄßÄ×È

ñèô.  âÿ èñ. êþùí. 1. ßë òóòàí,

êþìÿê åäÿí, ìÿäÿä îëàí.

2. Áèð èøäÿ áàøãàñûíà ìóçäëà êþìÿê åäÿí

àäàì; êþìÿê÷è. Ùÿð äÿôÿ ÷þðÿê áèøèðÿí âàõò

Ùÿëèìÿ õàëà .. þâðÿò ãîíøóëàðûíäàí þçöíÿ

ìÿäÿä÷è ÷àüûðàðäû. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÌßÄßÄ×ÈËÈÊ

èñ.  1. Êþìÿê ÿëè óçàòìà,

êþìÿê÷è îëìà, éàðäûì åòìÿ.

2. Áèð èøè ýþðìÿê ö÷öí áàøãàñûíà ìóçäëà

êþìÿê åòìÿ; êþìÿê÷èëèê, éàðäûì÷ûëûã. Ñåâÿð

.. ìÿùÿëëÿëÿðèíäÿ îëàí âàðëûëàðûí åâèíäÿ ìÿ-

äÿä÷èëèê åäÿð; ÷þðÿê éàïàð, ïàëòàð éóéàðäû.

Ï.Ìàêóëó.

ÌßÄßÄÊÀÐ

èñ. [ÿð. ìÿäÿä âÿ ôàðñ. ...êàð]

êëàñ. ßëäÿí òóòàí, êþìÿê åäÿí, èìäàäà ÷àòàí,

éàðäûì åäÿí. À ÷îúóã, ýåò, ñÿíÿ ùÿã éàð îëñóí;

Úöìëÿ ùàëûíäà ìÿäÿäêàð îëñóí. À.Ñÿùùÿò.

ÌßÄßÄÊÀÐËÛÃ

èñ. êþùí. Êþìÿê åòìÿ,

éàðäûì ýþñòÿðìÿ, èìäàäà éåòìÿ.

ÌßÄßÍ

èñ. [ÿð.] 1. Éåð àëòûíäàí ÷ûõàðûëàí

ôàéäàëû ãàçûíòû (ìåòàë êöë÷ÿñè, ìèíåðàë âÿ ñ.).

Ìÿäÿí ÷ûõàðìàã. Éåðàëòû ìÿäÿíëÿð. Ìÿäÿí

ñóëàðû  (òÿðêèáèíäÿ ìèíåðàëëàð îëàí ìöàëèúÿ

ñóëàðû).

2. Ôàéäàëû ãàçûíòûëàð, íåôò âÿ ñ. ÷ûõàðûëàí

éåð. Ãûçûë ìÿäÿíè. – Àéíàíûí àòàñû íåôò ìö-

ùÿíäèñè èäè, ýöíöí ÷îõ ùèññÿñèíè ìÿäÿíäÿ êå-

÷èðèðäè. È.ßôÿíäèéåâ. Áàáàñû âàõòèëÿ íåôò ìÿ-

äÿíëÿðèíäÿ ôÿùëÿëèê åòìèøäè. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

3. ìÿú. Áèð øåéèí áîë îëàí éåðè. Ãàðàáàü

õàíÿíäÿ ìÿäÿíèäèð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. // ìÿú.

Ãîøóëäóüó ñþçöí èôàäÿ åòäèéè øåéèí áîëëó-

üóíó, ÷îõëóüóíó áèëäèðèð. [Áÿùðàì:] Åé Ôèòíÿ,

ñÿí; Àüûë, êàìàë ìÿäÿíèñÿí! À.Øàèã.

ÌßÄßÍÀÐÀÑÛ

ñèô.  Ìÿäÿí ÿðàçèñè äàõè-

ëèíäÿ âÿ éà ìÿäÿíëÿð àðàñûíäà îëàí. Éàüûð

ìÿäÿíàðàñû éîëëàðà áèð íàðûí ãàð; Áó éîë-

ëàðäà ùÿëÿ äÿ îíóí àéàã èçè âàð. ß.Úÿìèë.

ÌßÄßÍ×È

èñ.  1. êþùí.  Ìÿäÿí ñàùèáè,

ìÿäÿíè îëàí àäàì. Íåôò ìÿäÿí÷èëÿðè. – Àðàç

ýöëÿðÿê èñòåùçà èëÿ: – Î çàìàí áèç äÿ ìÿäÿí÷è

îëàðûã! – äåäè. À.Øàèã. [Åéâàç:] ..Áèçÿ î ëàçûì-

äûð êè, èø÷èëÿðèí ÿìÿéèíè óäàí ìÿäÿí÷èëÿð âÿ

ýþíöíö ñîéàí ìîíàðõèéà âÿ áóðæóàçèéà ùàêè-

ìèééÿòè àëò-öñò îëñóí. Ú.Úàááàðëû.

2. Ìÿäÿíäÿ èøëÿéÿí ôÿùëÿ. Ìÿäÿí÷è àèëÿñè.

ÌßÄßÍÈ

1

ñèô. [ÿð.] 1. Ìÿäÿíèééÿòúÿ ÷îõ

èíêèøàô åòìèø, ìÿäÿíèééÿòèí éöêñÿê äÿðÿúÿ-

ñèíäÿ îëàí. Ìÿäÿíè ìöùèò. Âàðëû âÿ ìÿäÿíè

ùÿéàò. // Úÿìèééÿòäÿ þçöíö àïàðìà öñóë-

ëàðûíà, ÿäÿá ãàéäàëàðûíà éàõøû áÿëÿä îëàí;

òÿðáèéÿëè.  Ìÿäÿíè àäàì. – Ãàäûíûí ãàðøû-

ñûíäà 25 éàøëû, .. ýþçÿë, éàðàøûãëû, ÿäÿáëè,

ìÿëóìàòëû âÿ ìÿäÿíè áèð ýÿíú îòóðìóøäó.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2. Ìÿäÿíèééÿòëÿ áàüëû îëàí, ìÿäÿíèééÿòÿ

àèä îëàí. ßùàëèíèí ìÿäÿíè èíêèøàôû. Õàëãëàð

àðàñûíäà ìÿäÿíè ÿëàãÿ. Ìÿäÿíè õèäìÿò.

3. ßêèëÿí, áåúÿðèëÿí (éàáàíû, úûð çèääè).

Ìÿäÿíè áèòêèëÿð. – Áÿçè éåðëÿðäÿ ìåøÿ þç øÿê-

ëèíè äÿéèøèá, èíñàí òÿðÿôèíäÿí ñàëûíìûø ìÿäÿíè

áèð ïàðêà áÿíçÿéèðäè. Ù.Ñåéèäáÿéëè.

ÌßÄßÍÈ

2

ñèô. [ÿð.] Ìÿäÿíäÿí ÷ûõàðûëìûø

ìèíåðàëäàí èáàðÿò îëàí, ìèíåðàëäàí äöçÿë-

äèëìèø. Ìÿäÿíè ýöáðÿ. – ..Áó áîéàã (óìáðà)

316

ÌßÄÄÀÙËÛÃ

ÌßÄßÍÈ

ìöõòÿëèô ìÿäÿíè ùèññÿëÿðèí ãàðûøûüûíäàí èáà-

ðÿò îëàí ýèëäèð. À.Ãóëèéåâ.

ÌßÄßÍÈ-ÊÖÒËßÂÈ

ñèô.  Êöòëÿëÿðèí ìÿ-

äÿíè òÿëÿáàòûíà õèäìÿò åäÿí, õàëãûí ìÿäÿíèé-

éÿòèíè àðòûðìàã ìÿãñÿäèëÿ ýþðöëÿí. Ìÿäÿíè-

êöòëÿâè òÿäáèðëÿð.

ÌßÄßÍÈËßØÄÈÐÈËÌß

“Ìÿäÿíèëÿøäèðèë-

ìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÄßÍÈËßØÄÈÐÈËÌßÊ

ìÿúù.  Ìÿäÿíè

ùàëà ñàëûíìàã, ìÿäÿíè åäèëìÿê.

ÌßÄßÍÈËßØÄÈÐÌß

“Ìÿäÿíèëÿøäèð-

ìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÄßÍÈËßØÄÈÐÌßÊ

ô. Ìÿäÿíè ùàëà ñàë-

ìàã, ìÿäÿíè åòìÿê.

ÌßÄßÍÈËßØÌß

“Ìÿäÿíèëÿøìÿê”äÿí

ô.èñ.

ÌßÄßÍÈËßØÌßÊ

ô. Ìÿäÿíè øÿêëÿ äöø-

ìÿê, ìÿäÿíè îëìàã.

ÌßÄßÍÈËÈÊ

èñ. Ìÿäÿíèééÿòèí ñÿâèééÿñè,

äÿðÿúÿñè.

ÌßÄßÍÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] 1. Èíñàí úÿìèé-

éÿòèíèí èñòåùñàë ñàùÿñèíäÿ, èúòèìàè âÿ ìÿíÿâè

ùÿéàòäà ÿëäÿ åòäèéè íàèëèééÿòëÿðèí ìÿúìóñó.

Ìàääè ìÿäÿíèééÿò íöìóíÿëÿðè. Ìÿäÿíèééÿò

ñàùÿñèíäÿ èðÿëèëÿéèø. – Êöï ãÿáèðëÿð ìÿäÿíèé-

éÿòè àëáàí òàéôàëàðûíûí ùàêèì ìÿäÿíèééÿòèíÿ

÷åâðèëäè. (“Àçÿðáàéúàí òàðèõè”).

2. Ùÿð ùàíñû áèð õàëãûí âÿ éà ñèíôèí ìöÿé-

éÿí äþâðäÿ ÿëäÿ åòäèéè áåëÿ íàèëèééÿòëÿðèí

ñÿâèééÿñè.  Úÿëèë Ìÿììÿäãóëóçàäÿ (Ìîëëà

Íÿñðÿääèí) Àçÿðáàéúàí ìÿäÿíèééÿòè âÿ ìàà-

ðèôè òàðèõèíäÿ òàìàìèëÿ éåíè âÿ ïàðëàã áèð äþâð

à÷äû. Ì.Èáðàùèìîâ. // Òÿñÿððöôàò âÿ éà çåùíè

ôÿàëèééÿòèí, ùÿð ùàíñû áèðèñèíèí èíêèøàô ñÿâèé-

éÿñè. Èñòåùñàëàò ìÿäÿíèééÿòè. Íèòã ìÿäÿíèééÿòè.

3. Ñàâàäëûëûã, åëìëèëèê, áèëèêëèëèê. Éàçû÷û ìÿ-

äÿíèééÿòè. // Úÿìèééÿòäÿ þçöíö àïàðà áèëìÿ;

òÿðáèéÿëèëèê. Ùàìû áèð íÿôÿðòÿê ñàêèò îëìóø-

äóð; Áó äà òèìñàëûäûð ìÿäÿíèééÿòèí. Ñ.Âóðüóí.

// Ìÿäÿíè àäàìûí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí îëàí ùÿ-

éàò øÿðàèòèíèí ìÿúìóñó. Éàøàéûø ìÿäÿíèééÿòè.

ÌßÄßÍÈÉÉßÒËÈ

á à õ ìÿäÿíè 1-úè

ìÿíàäà.  Îíëàð ìÿäÿíèééÿòëè àäàìëàðäûð.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÌßÄßÍÈÉÉßÒÑÈÇ

ñèô.  1. Ìÿäÿíèééÿòèí

àøàüû ñÿâèééÿñèíäÿ îëàí (äóðàí), ìÿäÿíèé-

éÿòè îëìàéàí.

2. Ìÿäÿíèééÿòäÿí óçàã; ãåéðè-ìÿäÿíè,

êîáóä, ãàáà. Ìÿäÿíèééÿòñèç àäàì.

ÌßÄßÍÈÉÉßÒÑÈÇËÈÊ

èñ. Ìÿäÿíèééÿòèí

àøàüû ïèëëÿñèíäÿ îëìà; ýåðèëèê, ãåéðè-ìÿäÿ-

íèëèê, ìÿäÿíèééÿòäÿí óçàãëûã, êîáóäëóã, ãà-

áàëûã; ãåéðè-ìÿäÿíè ùÿðÿêÿò.

ÌßÄÔßÍ

èñ.  [ÿð.] êëàñ.  Ãÿáèð, ìÿçàð.

[Ðÿìçè:] Êåôèíÿ, áàõ, ñàíêè áó äöíéà íÿäèð?

Ìÿñêÿíè îëìóø óëó õàãàíëàðûí; Ìÿäôÿíèäèð

ãîðõóëó ñóëòàíëàðûí. Ù.Úàâèä.  Ùÿð ïàìáûã

òàðëàñû äöøìÿíÿ ìÿäôÿí; Ùÿð à÷ûëàí ãîçà îíà

áèð êÿôÿí. Ì.Ìöøôèã.

ÌßÄÙ

èñ. [ÿð.] 1. Ùÿääèíäÿí àðòûã øèøèð-

äèëìèø òÿðèô; òÿðèôëÿìÿ, âÿñô. Íåìÿò ÿë ÷ÿê-

ìÿäè, îíäàí öç äþíäÿðÿí õàíûìû èçëÿéÿ-èçëÿéÿ

.. ìÿäùèíäÿ äàâàì åòäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

Ìÿäù åòìÿê (åëÿìÿê, ãûëìàã) – òÿðèôëÿ-

ìÿê, âÿñô åòìÿê. Ìÿäù åòäèéèì ÷èíàð áîéóí-

äóð ñÿíèí. Ì.Ìöøôèã. [Ñîíà] äà Íàòèãè ìÿäù

åëÿéÿí úöìëÿëÿð äåìÿê èñòÿéèðäè. Á.Áàéðàìîâ.

2. Á à õ ìÿäùèééÿ.

ÌßÄÙÈÉÉß

èñ.  [ÿð.]  ÿäÿá. Áèðèíè ìÿäù

åòìÿê, òÿðèôëÿìÿê ìÿãñÿäèëÿ éàçûëìûø øåèð;

ìÿäùíàìÿ, ìÿäù.

ÌßÄÙÈÉÉß×È

á à õ ìÿääàù.

ÌßÄÙÈÉÉß×ÈËÈÊ

èñ. á à õ ìÿääàùëûã.

ÌßÄÙÍÀÌß

èñ.  [ÿð. ìÿäù âÿ ôàðñ.

...íàìÿ] Áèð øÿõñè âÿ éà øåéè òÿðèô åòìÿê

ìÿãñÿäèëÿ éàçûëìûø øåèð; ìÿäùèééÿ. ..Îñìàíëû

ÿäèáëÿðèíäÿí Õîúàçàäÿ Ìÿùÿììÿä Öáåéäóëëà

áÿé ÿôÿíäè þç áàðÿñèíäÿ ÿðÿáúÿ éàçäûüû ìÿäù-

íàìÿëÿðè îõóäóã. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Øàèð-

ëÿðäÿí àíúàã ßáöë-Öëà Àòàáÿéÿ òÿãäèì åäè-

ëÿðÿê éàçäûüû ìÿäùíàìÿíè îõóäó. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. // Öìóìèééÿòëÿ, òÿðèô (ìÿíôè ìÿíàäà

èøëÿíèð). Ìÿãàëÿ äåéèë, ìÿäùíàìÿäèð. – [Õàí-

ëàð] áàäÿëÿðè ãàëäûðûá, áèð-áèðèíÿ ìÿäùíàìÿ-

ëÿð äåéèá åéøè äàâàì åòäèðäèëÿð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌßÄÕßË

èñ. [ÿð.] êëàñ. Ìöãÿääèìÿ, ýèðèø.

ÌßÄÐßÑß

èñ. [ÿð.] Äèíè ìÿêòÿá, ðóùàíè

ìÿêòÿáè.  Òÿçÿïèðäÿ áèð éàõøû ìÿñúèäè-àëè;

Éàíûíäà ìÿäðÿñÿäÿí þòðö ùöúðÿëÿð âàðìûø.

ß.Íÿçìè. // êþùí. Öìóìèééÿòëÿ ìÿêòÿá, òÿä-

ðèñ ìöÿññèñÿñè. Ùÿð âèëàéÿòäÿ øÿôàõàíÿëÿð òè-

êèëñèí âÿ ìÿäðÿñÿëÿð à÷ûëñûí. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

Ìÿäðÿñÿëÿð äöíéàäà îíäàí þòðö ãîéóëóáëàð

êè, îðàäà òÿùñèë òàïàíëàð îõóéóá-éàçìàã þé-

ðÿíñèíëÿð.  Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.  Áèð ÿëèíäÿ

êèòàá÷à, áèð ÿëèíäÿ éàñÿìÿí; Ìÿùÿììÿä àñòà-

àñòà ãàéûäûð ìÿäðÿñÿäÿí. Á.Âàùàáçàäÿ.

317

ÌßÄßÍÈ-ÊÖÒËßÂÈ

ÌßÄÐßÑß

ÌßßÒÒßË

èñ. [ÿð. ìöÿòòÿë] 1. Ýþçëÿìÿ,

èíòèçàð. Åëÿ êÿíäëèëÿð áó ñþçöí ìÿÿòòÿëè èäè(ëÿð).

Ãàíòÿìèð. [Âàùèä:] Åëÿ áèë àíàì áó ñóàëà

ìÿÿòòÿë èìèø. Á.Áàéðàìîâ. // Éóáàíìà, èíòè-

çàðäà îëìà. [Õàííàçèð þç äÿñòÿñèíÿ:] Äàùà

íÿéèí ìÿÿòòÿëèñèíèç, èðÿëè! Ï.Ìàêóëó. 

Ìÿÿò-

òÿë åòìÿê (åëÿìÿê) – éóáàòìàã, èíòèçàðäà

ãîéìàã, ýþçëÿòìÿê. [Ãûçûí àòàñû:] Ýåäèí, òåç

áàøëàéûí, .. úàìààòû ìÿÿòòÿë åëÿìÿéèí. Ñ.Ðÿù-

ìàí. Ìÿÿòòÿë îëìàã – éóáàíìàã, ýþçëÿìÿê.

[Àüà Ñàëìàí:] Öììèäèì áóäóð êè, óçóí èø îë-

ìàñûí. Éîõñà ìÿíÿ ÷îõ ìÿÿòòÿë îëìàã ìöì-

êöí äåéèë! Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Êàòèá:] Éîõ, áó

ñààò ýÿëÿð, ìÿÿòòÿë îëìàçñàí. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

2. Òÿÿúúöáëö, ùåéðàí. Ìÿí îíóí èøëÿðèíÿ

ìÿÿòòÿëÿì.

Ìÿÿòòÿë ãàëìàã – òÿÿúúöá åò-

ìÿê, ÷àøûá ãàëìàã, íÿ åäÿúÿéèíè áèëìÿìÿê,

áàø ÷ûõàðìàìàã. ..Ìÿÿòòÿë ãàëìûøàì, áèë-

ìèðÿì, éàçûì, éà éîõ. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

Íÿðýèç ëàï ìÿÿòòÿë ãàëäû. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

[Ãàðû íÿíÿ:] Ýÿðÿê îíà åëÿ áèð øåé þéðÿäèì

êè, ùàìû ìÿÿòòÿë ãàëñûí. Ì.Äèëáàçè.

3. Èøñèç, áîø, áèêàð. 

Ìÿÿòòÿë ãàëìàã –

÷àòûøìàéàí áèð øåéÿ ýþðÿ áèêàð ãàëìàã, èø

ýþðÿ áèëìÿìÿê, äàéàíûá äóðìàã. [Áÿëëè

ßùìÿä:] Ãûðûëûáäû ñàçûì, ìÿÿòòÿë ãàëìûøàì;

Óñòà ãóëóí îëëàì, àë, äöçÿëò ñàçû. “Êîðîüëó”.

[Àíàì:]  Ñÿí áèëìèðñÿí êè, àäàì áÿçÿí áèð

ìèñìàð ö÷öí .. ìÿÿòòÿë ãàëûð? Ìèð Úÿëàë.

ÌßßÒÒßË×ÈËÈÊ

èñ. äàí. ×àòûøìàéàí áèð

øåéÿ ýþðÿ éóáàíìà, ìÿÿòòÿë îëìà, èø ýþðÿ

áèëìÿìÿ; ìÿÿòòÿëëèê. Íÿ úàâàá âåðèì? Ìÿÿò-

òÿë÷èëèêäèð. Ù.Íÿçÿðëè. 

Ìÿÿòòÿë÷èëèê ÷ÿê-

ìÿê – ÷ÿòèíëèê ÷ÿêìÿê. Î èíäè ãûçûí öçöíÿ

áàõà áèëìèðäè, ÷öíêè úàâàáäà ìÿÿòòÿë÷èëèê

÷ÿêèðäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌßßÒÒßËËÈÊ

á à õ ìÿÿòòÿë÷èëèê. Øÿùÿ-

ðèìèçèí áó ÷àüàúàí íîòàðèóñó éîõäóð, îíà

áèíàÿí ÷îõ ìÿÿòòÿëëèê ÷ÿêèðäèê. “ßêèí÷è”.

ÌßÔÙÓÌ

èñ. [ÿð.] Áèð øåé ùàããûíäà ìÿí-

òèãè úÿùÿòäÿí ôîðìàëàøìûø öìóìè ôèêèð; àíëà-

éûø. Äÿéÿð ìÿôùóìó. Ñèíèô ìÿôùóìó. – Éàõøû,

éàìàíëûã, òîõëóã âÿ àúëûã ìÿôùóìëàðûíà ãàðøû

éåíÿ éàä âÿ ëàãåéä èäèì. ×ÿìÿíçÿìèíëè. Ãÿù-

ðÿìàíëûã ìÿôùóìóíóí ýåíèø ÷ÿð÷èâÿñè, øåèð-

äÿí îëäóãúà éåíè âÿ éöêñÿê òÿñâèð âàñèòÿëÿðè

òÿëÿá åäÿúÿêäèð. Ì.Ùöñåéí.

ÌßÔÊÓÐß

[ÿð.]  á à õ èäåîëîýèéà. Áóðæóà

ìÿôêóðÿñè. – Äöíéà ìÿôêóðÿ ìöáàðèçÿñèíäÿ

÷àëõàíûð. Ñ.Âóðüóí.

ÌßÔÊÓÐßËÈ

á à õ èäåéàëû. [Ãàäûí îâ÷ó-

éà:] Íÿ éàìàí ìÿôêóðÿëè àäàìñàí. Ù.Ñåéèä-

áÿéëè.

ÌßÔÊÓÐßËÈËÈÊ

á à õ èäåéàëûëûã.

ÌßÔÊÓÐßÑÈÇ

á à õ èäåéàñûç.

ÌßÔÊÓÐßÑÈÇËÈÊ

á à õ èäåéàñûçëûã.

ÌßÔÊÓÐßÂÈ

[ÿð.]  á à õ èäåîëîæè. Ìÿôêó-

ðÿâè ìöáàðèçÿ.

ÌßÔÐßØ

èñ.  [ÿð.] Éîðüàí-äþøÿê, õàë÷à-

ïàëàç âÿ ñ. øåéëÿðè ãàáëàìàã ö÷öí ïàëàç êèìè

òîõóíìóø äþðäêöíú ÷óâàë, êèñÿ. Ìÿôðÿøè ÷ûðï-

ìàã. – Ðÿøèä èñÿ þçö èëÿ àïàðàúàã øåéëÿðè

ãóòóëàðà âÿ ìÿôðÿøëÿðÿ éûüûá áàü÷àëàðûíäà

ýÿçèð èäè. È.Ìóñàáÿéîâ. Øåéëÿðè .. ìÿôðÿøëÿðÿ

ãàáëàéûðäûëàð.. È.ßôÿíäèéåâ. // È÷èíäÿ éîðüàí-

äþøÿê, õàë÷à-ïàëàç, éóí âÿ ñ. éûüûëìûø ùÿìèí

÷óâàë, êèñÿ. Áèð òÿðÿôäÿ óí ÷óâàëëàðû äöçöëöá,

áèð òÿðÿôäÿ éàü äÿðèëÿðè, éóí ìÿôðÿøëÿðè ãîéó-

ëóáäóð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ìàøûíûí öñòöíÿ áþ-

éöê áèð ìÿôðÿø ñÿðèëìèø, éöê éåðèíÿ ÷àìàäàí

ãîéóëìóøäó.. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌßÔÑßË

èñ. [ÿð.] Îéíàã, áÿíä, áóüóì.

ÌßÔÒÈË

èñ.  [ÿð.] Íàçèê âÿ éà ãàëûí èï

øÿêëèíäÿ îëàí ìåòàë ìÿìóëàò. Ìèñ ìÿôòèë.

Ïîëàä ìÿôòèë. Òèêàíëû ìÿôòèë (öçÿðèíäÿ òèêàíëàð

îëàí ìÿôòèë). // Ìÿôòèëäÿí îëàí, ìÿôòèëäÿí äö-

çÿëäèëìèø.  Äöøìÿíèí ìÿôòèë ùàñàðûíû äàüûò-

ìàã, ïó÷à ÷ûõàðìàã âÿçèôÿñè Ôÿðùàäûí âçâî-

äóíà òàïøûðûëìûøäû. ß.Âÿëèéåâ.

ÌßÔÒÓÍ

ñèô. [ÿð.] Âóðüóí, þçöíö óíóäà-

úàã äÿðÿúÿäÿ âóðóëìóø, åøãÿ ýèðèôòàð. Êàì-

ðàí ýþçëÿðèíè Ñÿèäÿ õàíûìà çèëëÿäè, íÿ èñÿ

÷îõ ìÿôòóí áàõûøëàðëà îíó ñöçìÿéÿ áàøëàäû.

Ì.Ùöñåéí. 

Ìÿôòóí åòìÿê – þçöíö ñåâ-

äèðìÿê, þçöíÿ áÿíä åòìÿê, àøèã åòìÿê. Ìÿô-

òóí îëìàã – þçöíö óíóäàúàã äÿðÿúÿäÿ âó-

ðóëìàã, ñåâìÿê. Ñÿí ýÿð÷è îëóáñàí îíà ìÿô-

òóí; Îëäóð òÿëÿáèíäÿ ñÿíäÿí ÿôçóí. Ôöçóëè.

// Ñîí äÿðÿúÿäÿ âàëåù, ùåéðàí. Õàíûì ýþð-

ìÿäèéè þëêÿíèí õÿéàëè ýþçÿëëèéèíÿ ìÿôòóí áèð

ùàëäà ñþçöíÿ äàâàì åäèðäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

Ñèçè áèð åë÷èìè ýþíäÿðìèø áàùàð? Éîõñà ìÿô-

òóíñóíóç ÿòèðëè ýöëÿ? Í.Ðÿôèáÿéëè. 

Ìÿôòóí

åòìÿê – âàëåù åòìÿê, ùåéðàí åòìÿê. Ùàìàí

ãûç áöòöí ñÿéàùÿò÷èëÿðèí ãÿëáèíè .. ìÿôòóí åò-

ìèøäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Éàìàí ìÿôòóí åòìèø

îíó áó ÿñÿð; Úÿìèëÿ îõóéóð àõøàìäàí áÿðè.

Á.Âàùàáçàäÿ. Ìÿôòóí îëìàã – ùåéðàí ãàë-

ìàã, âàëåù îëìàã. Ìÿôòóí îëàðàã ñåâäèì îíó,

318

ÌßßÒÒßË

ÌßÔÒÓÍ

ùåéðÿòÿ äàëäûì. À.Øàèã.  Áóíëàðû äóéäóãúà,

äöøöíäöêúÿ ìÿí; Ùÿéàòà, âàðëûüà ìÿôòóí îëó-