ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û
Yüklə 11,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ÁÑÈÉÀ èñ. [ëàò.] Äþâëÿòèí àëè ùà- êèìèééÿò îðãàíûíûí äþâëÿò âÿ éà ùþêóìÿò íöìàéÿíäÿñè òÿðÿôèíäÿí áàüëàíìûø áåéíÿë- õàëã ñÿíÿäëÿðè òÿñäèã åòìÿñè. ÐÀÒÈ´Í [ôð.] Öç òÿðÿôèíäÿ áóðóëìóø õîâ- ëàðû îëàí öñò ïàëòàðëûã éóí ïàð÷à. 5 ìåòð ðàòèí. // Ùÿìèí ïàð÷àäàí òèêèëìèø. Ðàòèí ïåíúÿê. ÐÀÒÑÈÉÀ
èñ. Àç ýöúëö ñÿééàð ðàäèîñòàíñèéà. Ð
[èíý.] Áîêñäà: âóðóøóí áèð ùèññÿñè- íèí äàâàì åòäèéè èêè âÿ éà ö÷ äÿãèãÿëèê ìöääÿò. 636 ÐÀÏÈÐÀ×Û
ÐÀÓÍÄ ÐÀÂÈ èñ. [ÿð.] êëàñ. Ðÿâàéÿò åäÿí, ùåêàéÿ åäÿí, áèð ÿùâàëàòû îëäóüó êèìè äàíûøàí. Ðàâè áåëÿ ðÿâàéÿò åéëÿéèð êè, áó çÿíÿí Áàüäàä ïàäøàùûíûí áàø ùÿðÿìè èìèø. (Íàüûë). ÐÀÂÂÈÍ
èñ. [ãÿäèìè éÿù. ðàááè – ìÿíèì ìöÿëëèìèì] Éÿùóäèëÿðèí äèíè-ÿõëàãè ùÿéà- òûíà áàø÷ûëûã åäÿí äèí õàäèìè, ðóùàíè. ÐÀÉ
[èíý.] á à õ ðåëñ. ÐÀÉÈÙß
èñ. [ÿð.] Õîø èé, ýþçÿë ãîõó; ÿòèð. Ýöëöí ðàéèùÿñè. – Àðàçûí ìåùè êÿíääÿí êþâ- øÿíÿ õîø áèð ðàéèùÿ, ýþçÿë áèð ãîõó ýÿòèðèðäè. ß.Âÿëèéåâ. [Àëëàùéàð] Ìÿëÿéèí ñèíÿñèíäÿí âÿ ñà÷ûíäàí ýÿëÿí ìèõÿê èéèíÿ áÿíçÿð ðàéèùÿíè ùÿëÿ äÿ óíóäà áèëìèðäè. È.Øûõëû. ÐÀÉÈÙßËÈ ñèô. Ýþçÿë èéëè, õîø ãîõóëó; ÿòèðëè. Ðàéèùÿëè ÷è÷ÿê. – Ýþç èøëÿäèêúÿ óçàíàí äöçëÿðè ÿëâàí ÷è÷ÿêëÿð, ðàéèùÿëè îòëàð úÿííÿòÿ äþíäÿðìèøäè. Ì.Ùöñåéí. ÐÀÉÊÎÌ
èñ. “Ðàéîí êîìèòÿñè”íèí èõòè- ñàðû (÷îõ âàõò “ðàéîí ïàðòèéà êîìèòÿñè” ìÿ- íàñûíäà èøëÿíèð). Ðàéêîì áèíàñû. Ðàéêîìà ýåòìÿê.
ÐÀÉÎÍ èñ. [ôð.] 1. Áèð ÿðàçèíèí ùÿð ùàíñû áèð úîüðàôè, èãòèñàäè âÿ á. úÿùÿòäÿí òàì áèð âÿùäÿò òÿøêèë åäÿí ùèññÿñè. Ñÿíàéå ðàéîíó. Êÿíä òÿñÿððöôàò ðàéîíó. Þëêÿíèí øèìàë ðàéîí- ëàðû. Òÿðÿâÿç÷èëèê ðàéîíó. – Áèáèùåéáÿò Áàêû- íûí ãÿäèì íåôò ðàéîíëàðûíäàí áèðè ñàéûëûðäû. Ì.Ùöñåéí. // Éàøàéûø ìÿíòÿãÿñèíèí ìöÿé- éÿí õöñóñèééÿòëÿðè èëÿ ñÿúèééÿëÿíÿí ùèññÿñè. Ôÿùëÿ ðàéîíó. Ìÿðêÿçè ðàéîí. // Áèð ùàäèñÿ- íèí áàø âåðäèéè âÿ éàéûëäûüû éåð. Ùÿðáè ÿìÿ- ëèééàò ðàéîíó. Äàøãûí ðàéîíó. 2. Âèëàéÿò, þëêÿ âÿ ðåñïóáëèêàëàðûí, åëÿúÿ äÿ áþéöê øÿùÿðëÿðèí òÿðêèáèíÿ äàõèë îëàí èí- çèáàòè-ÿðàçè âàùèäè. Øàìàõû ðàéîíó. Áàêû øÿ- ùÿðèíèí Íÿñèìè ðàéîíó. – Ôÿðìàíûí óøàãëûüû Èñìàéûëëû ðàéîíóíóí Çîüàëëû êÿíäèíäÿ êå÷- ìèøäèð. ß.Ñàäûã. // Ùÿìèí äþâëÿò ÿðàçè âàùè- äèíèí èíçèáàòè ìÿðêÿçè âÿ îðàäà éåðëÿøÿí áàø èäàðÿëÿð. Ðàéîíäàí ýþñòÿðèø àëìàã. – [Ãóëó:] Ùöììÿò ñþç âåðèá êè, ðàéîíäàí åêñêàâàòîð äà ýþíäÿðñèí. È.ßôÿíäèéåâ. [Éóñèô Ùöììÿòÿ:] Èíäè êè áåëÿ îëäó, ìÿí ìÿñÿëÿíè ðàéîíäà ãî- éàúàüàì. Á.Áàéðàìîâ. ÐÀÉÎÍËÀÐÀÐÀÑÛ ñèô. Áèð íå÷ÿ ðàéîí ö÷öí öìóìè îëàí, òÿøêèë îëóíìóø; áèð íå÷ÿ ðàéîíà àèä îëàí (õèäìÿò åäÿí). Ðàéîíëàðàðàñû òèêèíòè èäàðÿñè. Ðàéîíëàðàðàñû ìàë-ãàðà êþ- êÿëòìÿ ìÿíòÿãÿñè. ÐÀÉÎÍËÀØÄÛÐÛËÌÀ “Ðàéîíëàøäûðûë- ìàã”äàí ô.èñ. ÐÀÉÎÍËÀØÄÛÐÛËÌÀà ìÿúù. 1. Èíçèáàòè, ôèçèêè-úîüðàôè, èãòèñàäè âÿ á. úÿùÿòëÿðÿ ýþðÿ ðàéîíëàðà áþëöíìÿê. 2. õöñ. Ìöÿééÿí ôèçèêè-úîüðàôè ðàéîíëàðûí øÿðàèòèíÿ ÿí ÷îõ óéüóíëàøäûðûëìàã, àèä åäèë- ìÿê. Ðàéîíëàøäûðûëìûø (ô.ñèô.) ÷èéèä. ÐÀÉÎÍËÀØÄÛÐÌÀ “Ðàéîíëàøäûðìàã”äàí ô.èñ. ÐÀÉÎÍËÀØÄÛÐÌÀà ô. 1. ßðàçèíè èãòèñàäè, èíçèáàòè âÿ á. ðàéîíëàðà áþëìÿê. 2. õöñ. Ìöÿééÿí ðàéîíà (âÿ éà ðàéîíëàðà) óéüóíëàøäûðìàã, àèä åòìÿê. Áóüäà íþâöíö ðàéîíëàøäûðìàã. ÐÀÉÑÎÂÅÒ
èñ. òàð. “Ðàéîí ñîâåòè”íèí èõòèñàðû. Ðàéñîâåò ñÿäðè. Ðàéñîâåòèí ãÿðàðû. ÐÀÇÛ ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] Áèð øåéäÿí ðàçû îëàí; ìÿìíóí. Éöç úÿôà åéëÿñÿí, åé øóõ, êþ- íöëäöð ðàçè. Ñ.ß.Øèðâàíè. Ãóáåðíàòîðäàí òóò- ìóø àõûðûíúû ïðèñòàâàäÿê [Èñêÿíäÿð áÿéèí] åâèíÿ ýÿëÿðêÿí ùÿð áàðÿäÿ ðàçû ýåäÿðäè. ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ðàçû äöøìÿê – ðàçûëàø- ìàã, ðàçûëûã èôàäÿ åòìÿê, ðàçû îëìàã. Âÿçèð íÿ ãÿäÿð äåäèñÿ, ïàäøàù ðàçû äöøìÿäè. (Íà- üûë). Ðàçû ãàëìàã – ðàçû îëìàã, ìÿìíóí îë- ìàã. [Ðÿùèì õàí Ñèòàðÿéÿ:] Ìÿí çÿíí åäè- ðÿì êè, ñÿí ìÿíäÿí ðàçû ãàëàðñàí.. Ú.Úàá- áàðëû. Ãîúà .. ýþçëÿðèíè éàðû ãàïàéàðàã øàýèð- äèíÿ ãóëàã àñäû, îíóí êþíëö õîø áèð èôòèõàð ùèññè èëÿ èñèíäè, óñòàä øàýèðäèíäÿí ðàçû ãàëäû. ß.Ìÿììÿäõàíëû. Ðàçû îëìàã – ðàçûëûüûíû âåðìÿê, ðàçûëûã èôàäÿ åòìÿê. [Áàéðàì:] Ñÿíèí þëöìöíÿ ùå÷ âàõò ðàçû îëà áèëìÿíÿì. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. // Áèð øåéÿ ìöñáÿò úàâàá âåðìÿê; èúàçÿ âåðìÿê, ðàçûëàøìàã. [Ñÿðâÿð:] Ùÿðýàù ñÿí ìÿí äåéÿíÿ ðàçû îëñàí, èøè äöçÿë- äÿðÿì. Ö.Ùàúûáÿéîâ. [Ñåâèë Ýöëöøÿ:] Éîõ, à ãûç, ùå÷ Áàëàø ðàçû îëàð? Ú.Úàááàðëû. Ðàçû ñàëìàã – ðàçû åòìÿê, ðàçûëûüûíû ÿëäÿ åòìÿê, ìÿìíóí åòìÿê. [Àëû êèøè:] Îüóë, Ðþâøÿí, ýåò, áóçîâ éèéÿñèíè òàï, áóçîâóí úÿðèìÿñèíè âåð, ðàçû ñàë. “Êîðîüëó”. [Ýöëòÿêèí Äþâëÿò áÿéÿ:] Ìÿí ùå÷ áèð øåé èñòÿìèðÿì. Éàëíûç [Àéäûíû] ðàçû ñàëûí. Ú.Úàááàðëû. ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÛËÌÀ “Ðàçûëàøäûðûëìàã”äàí ô.èñ. ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÛËÌÀà ìÿúù. Áàøãàñûíûí âÿ éà áàøãàëàðûíûí ðàçûëûüû àëûíìàã. Ïëàí ìöÿé- éÿí èäàðÿëÿðëÿ ðàçûëàøäûðûëìûøäûð. 637
ÐÀÂÈ ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÛËÌÀà ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÌÀ “Ðàçûëàøäûðìàã”äàí ô.èñ. ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÌÀà ô. Áèð øåé ùàããûíäà áàøãàñû âÿ éà áàøãàëàðû èëÿ äàíûøàðàã îíóí (îíëàðûí) ðàçûëûüûíû àëìàã, öìóìè áèð ôèêðÿ ýÿëìÿê. Ëàéèùÿíè ëàçûìè òÿøêèëàòëàðëà ðàçû- ëàøäûðìàã. ÐÀÇÛËÀØÌÀ “Ðàçûëàøìàã”äàí ô.èñ. ÐÀÇÛËÀØÌÀà ô. Ðàçû îëìàã, ðàçûëûã âåð- ìÿê, þç ðàçûëûüûíû áèëäèðìÿê, äöçýöí ùåñàá åòìÿê. Áàøãàñûíûí ôèêðè èëÿ ðàçûëàøìàã. – Êèøè éåíÿ äÿ áàøûíû áóëàäû âÿ ýóéà ÿëàúñûç ãàëûá ðàçûëàøäû. Ù.Ñåéèäáÿéëè. ÐÀÇÛËÛà èñ. Ðàçû îëìà, ìÿìíóíëóã ùèññè; ìÿìíóíèééÿò. Àüðûäàí, àúûäàí éàðàíûð ÿñÿð; Þëÿð éàøàíìàìûø ñþç áÿëÿéèíäÿ; Áèòìÿìèø, áèòÿììÿç áþéöê áèð ÿñÿð; Þçöíäÿí ðàçûëûã êþëýÿëèéèíäÿ. Á.Âàùàáçàäÿ. Ðàçûëûã (ðà- çûëûüûíû) àëìàã – ðàçû îëóá-îëìàäûüûíû þé- ðÿíìÿê, ðàçûëûüûíû ÿëäÿ åòìÿê, ðàçû îëìàñûíà íàèë îëìàã. [Ýöëñàáàù:] [Ãöäðÿò] ñÿíè àòûá ýåäèðêÿí ñÿíäÿí ðàçûëûã àëäûìû? Ú.Úàááàðëû. ..Êàìàëûí àòàñû îâà ùàçûðëàøàíäà Êàìàë îíóíëà ýåòìÿéÿ ðàçûëûüûíû àëäû. Ì.Ðçàãóëó- çàäÿ. Ðàçûëûã åòìÿê – ðàçûëûüûíû áèëäèðìÿê, òÿøÿêêöð åòìÿê. Íàùàð ãóðòàðàíäàí ñîíðà Ëöòôÿëè ðàçûëûã åäèá þç åâèíÿ ýåòäè. È.Ìóñà- áÿéîâ. Ôÿòóëëà ùàìûíûí ÿëèíè ñûõûá ðàçûëûã åòäè. Ìèð Úÿëàë. Ðàçûëûã âåðìÿê – ðàçû îëìàã, ðàçû îëäóüóíó áèëäèðìÿê; èúàçÿ âåðìÿê. [Ñÿðÿ- òàí:] Éîõ, ýÿðÿê Àôÿòÿ ðàçûëûã âåðÿì; Éîõñà âàðëûüûìû ïàð÷àëàéàð ãÿì. Ì.Ðàùèì. ÐÀÇÉÀÍÀ
èñ. [ôàðñ.] áîò. 1. Åôèð éàüû âå- ðÿí îò-áèòêè; ùÿìèí áèòêèíèí øèðèí äàäàí âÿ ÿäâèééÿ êèìè èøëÿäèëÿí õîøèéëè òîõóìó. 2. Òóðøàøèðèí äàäàí àëìà íþâö. ÐÀÇÉÀÍÀËÛà èñ. ×îõëó ðàçéàíà áèòìèø ñàùÿ. ÐÅÀÁÈËÈÒ
ÁÑÈÉÀ èñ. [ëàò.] 1. Òÿìèçÿ÷û- õàðûëìà. 2. Ùöãóãëàðûí áÿðïàñû. 3. Õÿñòÿëèê êå÷èðìèø øÿõñëÿðèí ñàüëàì- ëûüûíûí âÿ ÿìÿê ôÿàëèééÿòèíèí áÿðïàñû ö÷öí òÿäáèðëÿð êîìïëåêñè. ÐÅÀÝÅÍÒ
[ëàò. ðå... – ÿêñ âÿ àýåíñ – åäÿí] Êèìéÿâè ðåàêñèéàäà èøòèðàê åäÿí ìàääÿ; ðåàêòèâ. ÐÅ
[ëàò. ðå... – ÿêñ âÿ àúòèî – ùÿ- ðÿêÿò] 1. Ùÿð ùàíñû áèð òÿñèðÿ úàâàá îëàðàã ÿìÿëÿ ýÿëÿí òÿñèð. // ôèçèîë. áèîë. Îðãàíèçìèí õàðèúè âÿ éà äàõèëè òÿõÿððöøÿ ìöíàñèáÿòè. Îðãàíèçìèí ñîéóüà ãàðøû ðåàêñèéàñû. 2. ßùâàëäà áàø âåðÿí êÿñêèí äÿéèøèêëèê; ýÿðýèíëèêäÿí, éöêñÿëèøäÿí, éàõøûëûãäàí ñîíðà ÿìÿëÿ ýÿëÿí äöøêöíëöê, çÿèôëèê. 3. êèì. Èêè âÿ éà áèð íå÷ÿ ìàääÿ àðàñûíäà éåíè ìàääÿëÿðèí ÿìÿëÿ ýÿëìÿñèíÿ ñÿáÿá îëàí ãàðøûëûãëû òÿñèð. 4. Á à õ èðòèúà. ÐÅÀÊÒÈÂ 1
ôÿàë] êèì. Áàøãà ìàääÿ èëÿ áèðëÿøÿíäÿ õöñó- ñè ðåàêñèéà ÿìÿëÿ ýÿòèðÿí âÿ áóíóíëà äà áó ìàääÿíèí ùÿìèí òÿðêèáäÿ îëóá-îëìàäûüûíû àøêàð åòìÿéÿ èìêàí âåðÿí ìàääÿ. ÐÅÀÊÒÈÂ 2
ôÿàë] ôèç. Ãàç, áóõàð âÿ ñ.-íèí éàðàòäûüû ãöâ- âÿäÿí èñòèôàäÿ åäÿí, ùÿìèí ãöââÿéÿ ÿñàñ- ëàíàí. Ðåàêòèâ ìöùÿððèê. Ðåàêòèâ ùÿðÿêàò. Ðå- àêòèâ òÿééàðÿ. ÐÅ
[ëàò.] Àðàñûêÿñèëìÿç âÿ òÿí- çèì åäèëÿ áèëÿí àòîì åíåðæèñè àëìàã ö÷öí ãóð- üóëàð ñèñòåìè (áó, àòîì íöâÿëÿðèíèí áþëöí- ìÿñèíèí çÿíúèðâàðè ðåàêñèéàñûíäàí èñòèôàäÿ ÿñàñûíäà ÿìÿëÿ ýÿëèð). Àòîì ðåàêòîðó. Íöâÿ ðåàêòîðó. ÐÅ
ñèô. [ëàò. ðåàëèñ] 1. Õÿéàëäà äåéèë, ùÿãèãÿòäÿ ìþâúóä îëàí; ùÿãèãè, ýåð÷ÿê. Ðåàë ùÿéàò. Ðåàë âàðëûã. Ðåàë øåé. // Ùÿéàòà êå÷è- ðèëÿ áèëÿí, éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìöìêöí îëàí. Ðåàë ïëàí. // ßñèë, ùÿãèãè. Ðåàë ÿñàñ. 2. Ùÿãèãè âÿ îáéåêòèâ øÿðàèòèí, ýåð÷ÿê âàð- ëûüûí íÿçÿðÿ àëûíìàñûíà âÿ èçàùûíà ÿñàñëàíàí. Ðåàë ñèéàñÿò. ◊ Ðåàë ÿìÿê ùàããû – ÿìÿê ùàããûíûí àëû- úûëûã ãöââÿñè (ðåàë ÿìÿê ùàããû âåðèëÿí ÿìÿê ùàããûíà íÿ ãÿäÿð âÿ íÿ êèìè èñòåùëàê øåéè àëìàã ìöìêöí îëäóüóíó ýþñòÿðèð. ÐÅÀËÈÑÒ [ëàò.] 1. Ðåàë äöøöíÿí, þç èøèíäÿ, ôÿàëèééÿòèíäÿ ðåàë âàðëûüûí øÿðàèòèíè íÿçÿðÿ àëàí âÿ áóíà óéüóí ùÿðÿêÿò åäÿí àäàì. Ñÿí ëàï ðåàëèñòñÿí, àé Ìÿùÿð êèøè, – äåéÿ ñÿäð ýöëÿ-ýöëÿ îíà ìöðàúèÿò åòäè. Á.Áàéðàìîâ. 2. ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿòäÿ ðåàëèçì òÿ- ðÿôäàðû îëàí. Ðåàëèñò ðÿññàì. Ðåàëèñò éàçû÷û. 3. Ðåàëèçì òÿðÿôäàðû (á à õ ðåàëèçì 4-úö ìÿíàäà).
4. 1917-úè èë èíãèëàáûíäàí ÿââÿëêè Ðóñè- éàäà: ðåàëíè ìÿêòÿá øàýèðäè. Ñòóäåíòèê, äåéè- ëèê áèç ðåàëèñò; Àðàìûçäàí ÷ûêàìàç èäåàëèñò. À.Ñÿùùÿò. 638 ÐÀÇÛËÀØÄÛÐÌÀ ÐÅÀËÈÑÒ ÐÅÀËÈÇß [ëàò.] Ñàòìà, ñàòûëìà; ñàòûá ïóëà ÷åâèðìÿ, ñàòûëûá ïóëà ÷åâðèëìÿ. Èñòåùñàë îëó- íàí ìÿùñóëóí ðåàëèçÿñè. Ðåàëèçÿ åäèëìÿê – ñàòûëûá ïóëà ÷åâðèëìÿê. Ðåàëèçÿ åòìÿê – ñàòûá ïóëà ÷åâèðìÿê. ÐÅÀËÈ´ÇÌ [ëàò. ðåàëèñ – ìàääè, ùÿãèãè] 1. Ùÿãèãè âÿçèééÿòè, øÿðàèòè, èìêàíëàðû âÿ ãöââÿëÿðèí íèñáÿòèíè äÿðêåòìÿ áàúàðûüû. 2. Îáéåêòèâ âàðëûüû âÿ îíóí òèïèê õöñó- ñèééÿòëÿðèíè äöçýöí ÿêñ åòäèðìÿêäÿí èáàðÿò áÿäèè èäðàê öñóëó, ùàáåëÿ ÿäÿáèééàò âÿ èíúÿ- ñÿíÿòäÿ ùÿãèãè âàðëûüû äàùà äîëüóí, äàùà äöç- ýöí, äàùà ðåàë ÿêñ åòäèðìÿéè áèð ìÿãñÿä îëà- ðàã ãàðøûñûíà ãîéìóø úÿðÿéàí. Ì.Ô.Àõóíä- çàäÿíèí ðåàëèçìè. Ðÿññàìëûãäà ðåàëèçì. – Í.Âÿçèðîâ âÿ ß.Ùàãâåðäèéåâèí ÿñÿðëÿðèíèí éàðàøûüû, ùÿòòà îíëàðûí ýöúö, áåëÿ, ùÿéàòà, âàðëûüà ñàäèã îëìàëàðûíäà, èôàäÿíèí, áÿäèè òÿñâèðèí ùÿãèãèëèéèíäÿ, ðåàëèçìèíäÿäèð. Ì.Èá- ðàùèìîâ. 3. ÕÛÕ ÿñð ôÿëñÿôÿñèíäÿ èäåàëèçìÿ çèää úÿðÿéàíëàðû ýþñòÿðìÿê, ìöàñèð áóðæóà ôÿë- ñÿôÿñèíäÿ èñÿ áèð ãàéäà îëàðàã áÿçè úÿðÿéàí (ìÿñ.: íåîðåàëèçì, òÿíãèäè ðåàëèçì âÿ ñ.) òÿðÿôäàðëàðûíûí þç èäåàëèñò ìàùèééÿòëÿðèíè þðò-áàñäûð åòìÿê ö÷öí èøëÿòäèêëÿðè òåðìèí. 4. Öìóìè ìÿôùóìëàðûí ÿøéàëàðäàí ãàáàã âÿ îíëàðäàí àñûëû îëìàéàðàã ìþâúóä îëäó- üóíó èääèà åäÿí îðòà ÿñð äèíè-èäåàëèñò ôÿëñÿôè úÿðÿéàíûíûí àäû. ◊ Ñîñèàëèçì ðåàëèçìè òàð. – ñîâåò áÿäèè ÿäÿáèééàòû âÿ èíúÿñÿíÿòèíèí, äöíéà èíãèëàáè ÿäÿáèééàòûíûí éàðàäûúûëûã ìåòîäó. Ñîñèàëèçì ðåàëèçìèíèí åðêÿí ñÿëÿôëÿðè. Òÿíãèäè ðåàëèçì – ñÿíÿòèí èíêèøàôûíäà ìöñòÿãèë ìÿðùÿëÿ òÿø- êèë åäÿí, áàøëûúà õöñóñèééÿòè ýåð÷ÿêëèéèí äÿ- ðèí âÿ äöçýöí ÿêñ åòäèðèëìÿñè, êàïèòàëèçì ãóðóëóøó ãöñóðëàðûíûí âÿ çèääèééÿòëÿðèíèí èô- øàñû, äåìîêðàòèê ñîñèàë èäåàëëàðûí ÿñàñëàíäûðûë- ìàñûíäàí èáàðÿò îëàí áÿäèè úÿðÿéàí. Òÿíãèäè ðåàëèçìèí áþéöê óñòàëàðû. ÐÅÀËËÀØÄÛÐÛËÌÀ “Ðåàëëàøäûðûëìàã”äàí ô.èñ. ÐÅÀËËÀØÄÛÐÛËÌÀà ìÿúù. Ùÿéàòà êå÷èðèëìÿê. // Ùÿéàòà êå÷èðèëìÿê ö÷öí øÿðàèò éàðàäûëìàã. ÐÅÀËËÀØÄÛÐÌÀ “Ðåàëëàøäûðìàã”äàí ô.èñ.
ÐÅÀËËÀØÄÛÐÌÀà ô. Ùÿéàòà êå÷èðìÿê, ýåð÷ÿêëÿøäèðìÿê. // Ùÿéàòà êå÷ìÿê ö÷öí øÿ- ðàèò éàðàòìàã. ÐÅÀËËÀØÌÀ “Ðåàëëàøìàã”äàí ô.èñ. ÐÅÀËËÀØÌÀà ô. Ùÿéàòà êå÷ìÿê, ùÿéàòà êå÷èðèëìÿê, ðåàë áèð øÿêèë àëìàã; ýåð÷ÿêëÿø- ìÿê. // Ùÿéàòà êå÷èðèëìÿê ö÷öí øÿðàèò éà- ðàíìàã. ÐÅÀËËÛÃ
èñ. 1. Îáéåêòèâ ìþâúóä îëàí âàðëûã; ýåð÷ÿêëèê, ùÿãèãèëèê. 2. Ðåàë îëìà, ùÿãèãèëèê, ùÿéàòèëèê. Ñèéàñÿ- òèí ðåàëëûüû. ÐÅ
[ðóñ., ÿñëè ëàò.]: ðåàëíè ìÿêòÿá – 1917-úè èë èíãèëàáûíäàí ÿââÿëêè Ðóñèéàäà: òÿäðèñ ïëàíûíäà òÿáèè âÿ äÿãèã åëìëÿðÿ ÷îõ éåð âåðèëÿí, ãÿäèì äèëëÿð êå÷èëìÿéÿí îðòà ìÿêòÿá. Ãàäèð øÿùÿðäÿí, îõóäóüó ðåàëíè ìÿêòÿáäÿí ãÿñÿáÿéÿ òÿòèëÿ ýÿëäèéè âàõò áóíó ýþðöðäö. ß.ßáöëùÿñÿí. ÐÅÀÍÈÌ
èñ. [ëàò.] Êëèíèê þëöì âÿ- çèééÿòèíäÿ îëàí èíñàíûí úàíëàíìàñûíà éþ- íÿëìèø áÿäáÿõò ùàäèñÿ, õÿñòÿëèê íÿòèúÿñèíäÿ ùÿéàò ÿëàìÿòëè îðãàíëàðûí ãÿôëÿòÿí èòèðèëìèø ôóíêñèéàëàðûíûí áÿðïàñû ö÷öí òÿäáèðëÿð êîì- ïëåêñè. ÐÅÁÓÑ
èñ. [ëàò.] Ôèãóðëàð, èøàðÿëÿð âÿ ðÿñì- ëÿð âàñèòÿñèëÿ äöçÿëäèëÿí òàïìàúà. ÐÅ×ÈÒÀÒÈ´Â [èòàë. ðåúèòàòèî] ìóñ. Èíòîíà- ñèéà âÿ ðèòì úÿùÿòäÿí èôàäÿëè íèòãÿ éàõûí îëàí âîêàë ìóñèãè ÿñÿð ôîðìàñû; ùàâà èëÿ äåéèëÿí äåêëàìàñèéà. ÐÅÄ
ÁÊÑÈÉÀ [ëàò. ðåäàúòèîí – ãàéäàéà, ñÿëèãÿéÿ ñàëìà] 1. Ìÿòíè èøëÿìÿ âÿ äöçÿëò- ìÿ, ðåäàêòÿ åòìÿ. Ïðîòîêîëóí ñîí ðåäàêñè- éàñû. ßñÿðèí ðåäàêñèéàñûíû ìöòÿõÿññèñÿ òàï- øûðìàã.
2. Ùÿð áèð íÿøðèí (êèòàáûí, ìÿúìóÿíèí âÿ ñ.-íèí) íÿøðèíÿ ðÿùáÿðëèê. Ïðîôåññîðóí ðå- äàêñèéàñû àëòûíäà äÿðñëèê. // Ùÿìèí èøÿ ðÿù- áÿðëèê åäÿí ùåéÿò, îðãàí. Áàø ðåäàêñèéà. Ðå- äàêñèéà øóðàñû. Ðåäàêñèéà ùåéÿòè. 3. Áèð ôèêðèí, òåçèñèí, ìöääÿàíûí áó âÿ éà äèýÿð øÿêèëäÿ èôàäÿñè, èôàäÿ ôîðìàñû. Íèçàì- íàìÿíèí 3-úö ïàðàãðàôûíûí éåíè ðåäàêñèéàñû. 4. Ùÿð ùàíñû áèð áÿäèè, ìóñèãè âÿ á. ÿñÿðèí, éàõóä îíóí àéðûúà áèð ùèññÿñèíèí âàðèàíòû. Ðîìàíûí éåíè ðåäàêñèéàñû. “Èëäûðûìëû éîë- ëàðëà” áàëåòèíèí éåíè ðåäàêñèéàñû. 639 ÐÅÀËÈÇß
ÐÅÄÀÊÑÈÉÀ 5. Äþâðè ìÿòáóàò îðãàíûíûí ÷àïà ùàçûðëàí- ìàñûíà ðÿùáÿðëèê åäÿí ÿìÿêäàøëàð êîëëåê- òèâè. “ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòèíèí ðå- äàêñèéàñû. // Ìÿòíèí ÿëéàçìàñûíû èøëÿéèá ÷àïà ùàçûðëàìàãëà ìÿøüóë îëàí èø÷èëÿð ãðóïó. 6. Ðåäàêñèéà ÿìÿêäàøëàðûíûí èøëÿäèéè áèíà. Ðåäàêñèéàíûí öíâàíû. ÐÅÄÀÊÒß
èñ. [ëàò.] á à õ ðåäàêñèéà 1-úè ìÿíàäà. Éàõøû áèð øåðèìè ðåäàêòÿ âàõòû; “Ùÿëÿ ãàëñûí!” – äåéÿ ãîéäó êÿíàðà. Õ.Ðçà. Ðåäàêòÿ åòìÿê – ùÿð ùàíñû áèð ìÿòíè éîõëàìàã âÿ äöçÿëòìÿê, ñîíóíúó äÿôÿ èøëÿ- éÿðÿê ÷àïà ùàçûðëàìàã. ßëéàçìàñûíû ðåäàêòÿ åòìÿê. ÐÅÄ
ÁÊÒÎÐ [ëàò.] 1. Ùÿð ùàíñû áèð èøè (êè- òàáû, ãÿçåòè, æóðíàëû âÿ ñ.) ðåäàêòÿ åäÿí àäàì (á à õ ðåäàêòÿ). ßñÿðèí ðåäàêòîðó. Òåõíèêè ðåäàêòîð. 2. Êèòàá, æóðíàë, ãÿçåò âÿ ñ.-íèí íÿøðèíÿ ðÿùáÿðëèê åäÿí, îíóí ìÿçìóíóíó òÿñäèã åäÿí øÿõñ. Ãÿçåòèí ðåäàêòîðó. Áàø ðåäàêòîð. Ìÿñóë ðåäàêòîð. – Æóðíàëûí òÿøÿááöñêàðû, òÿø- êèëàò÷ûñû âÿ ðåäàêòîðó Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ “Ìîëëà Íÿñðÿääèí” èìçàñû èëÿ ìöíòÿçÿì ñó- ðÿòäÿ ôåëéåòîíëàð, áàø ìÿãàëÿëÿð äÿðú åäèðäè. Ì.Èáðàùèìîâ. ÐÅÄÀÊÒÎÐËÓà èñ. Ðåäàêòîðóí ôÿàëèééÿ- òè, èøè, âÿçèôÿñè. Ñàáèðèí “Íèçÿäàð” èìçàñû èëÿ ÷àï åòäèðäèéè ñàòèðàëàðûíûí ùàìûñû 1934-úö èëäÿ éàçû÷û Ñåéèä Ùöñåéíèí ðåäàêòîðëóüó èëÿ áóðàõûëàí “Áöòöí ÿñÿðëÿð”ÿ ÿëàâÿ îëóíìóø- äóð. Ì.Ìÿììÿäîâ. ÐÅÄ
[ëàò. ðåäóúåðå – ãàéòàðìàã, ýåðè ÷ÿêìÿê] 1. õöñ. Ìöðÿêêÿá ùàëäàí ñàäÿ ùàëà êå÷ìÿ, áèð øåéèí áó âÿ éà áàøãà úÿùÿò- äÿí àçàëìàñû, çÿèôëÿìÿñè. 2. áèîë. Áÿäÿí öçâöíöí þç ôóíêñèéàñûíû èòèðìÿñè èëÿ ÿëàãÿäàð îëàðàã þëìÿñè, ùÿúìúÿ êè÷èëìÿñè, ãóðóëóøóíóí ñàäÿëÿøìÿñè. Ýþçöí ðåäóêñèéàñû. 3. êèì. Ìàääÿíèí îêñèääÿí òÿìèçëÿíèá áÿðïà îëóíìàñû, îêñèääÿí àçàä îëìàñû. 4. òåõ. Ùÿð ùàíñû áèð êÿìèééÿòèí àçàëìàñû, êè÷èëìÿñè. Áóõàð òÿçéèãèíèí ðåäóêñèéàñû. 5. äèë÷. Ìöÿééÿí ôîíåòèê âÿçèééÿòäÿ ñÿñèí çÿèôëÿìÿñè. ÐÅÄ
ÚÊÒÎÐ èñ. [ëàò.] Ìàøûíûí òÿêÿðëÿðè ùÿðÿêÿòÿ ýÿòèðÿí ùèññÿñè. ÐÅÄ
ÚÒ èñ. [ôð.] Ìöäàôèÿ ö÷öí êâàäðàò, äöçáóúàãëû âÿ éà ÷îõáóúàãëû ôîðìàñûíäà äö- çÿëäèëìèø ãàïàëû ñÿùðà èñòåùêàì òèêèëèñè. ÐÅÔÅÐ
[ëàò. ðåôåððå – ìÿðóçÿ åòìÿê, ìÿëóìàò âåðìÿê] 1. Åëìè ÿñÿðèí, îõóíìóø êèòàáûí âÿ ñ. øèôàùè âÿ éà éàçûëû ãûñà ìÿç- ìóíó, õöëàñÿñè. Ðåôåðàò éàçìàã. 2. ßäÿáè âÿ áàøãà ìÿõÿçëÿðèí èúìàëûíà ùÿñð îëóíìóø ùÿð ùàíñû ìþâçóäà ìÿðóçÿ. ÐÅÔÅÐÀÒÈÂ ñèô. [ëàò.] Êèòàá, ìÿãàëÿ âÿ ñ.-íèí ìÿçìóíóíó ãûñà ðåôåðàò øÿêëèíäÿ èôàäÿ åäÿí. Ðåôåðàòèâ æóðíàë. ÐÅÔÅÐ
ÉÍÄÓÌ [ëàò. ðåôåðåíäóì – ìÿëó- ìàò âåðèëìÿëè] Õöñóñè ÿùÿìèééÿòëè äþâëÿò ìÿñÿëÿëÿðèíèí ùÿëëè ö÷öí öìóìõàëã ñîðüóñó, öìóìè ðÿé ñîðüóñó. Êîíñòèòóñèéà ùàããûíäà ðåôåðåíäóì. ÐÅÔÅÐÅÍÑÈÉÀ èñ. Ôèðìà âÿ éà ìöÿññè- ñÿíèí àëûì-þäÿìÿ ãàáèëèééÿòèíèí øÿùàäÿòëèê çÿìàíÿòè. ÐÅÔÅÐÅÍÒ [ëàò. ðåôåðåíòèñ – ìÿëóìàò âå- ðÿí] Áèð èäàðÿäÿ, òÿøêèëàòäà ìöÿééÿí ìÿñÿ- ëÿëÿð öçðÿ ìÿëóìàò âÿ ìÿñëÿùÿò âåðÿí âÿ- çèôÿëè øÿõñ. Ðåôåðåíòëÿ ìÿñëÿùÿòëÿøìÿê. Íà- çèðëèéèí ðåôåðåíòè. ÐÅÔËÅÊÑ [ëàò. ðåôëåõóñ – èíèêàñ, ÿêñåòìÿ] 1. ôèçèîë. Úàíëû îðãàíèçìèí ãûúûãëàíìàéà, òÿ- ñèðÿ ãàðøû ÿñÿá ðåàêñèéàñû. Ùåéâàíëàð àëÿìè àíàäàíýÿëìÿ ðåôëåêñëÿðÿ, èíñòèíêòëÿðÿ ìàëèê- äèð. Ì.Àõóíäîâ. 2. êèò. Áèð ùàäèñÿíèí äîüóðäóüó èêèíúè ùà- äèñÿ, îíóí íÿòèúÿñè, ÿêñè; èíèêàñ, íÿòèúÿ. ÐÅÔËÅÊÑÈÂ, ÐÅÔËÅÊÒÈÂ ñèô. [ëàò.] Ãåéðè- øöóðè, ìåõàíèêè, øöóðñóç, ðåôëåêñ íÿòèúÿñèíäÿ îëàðàã (á à õ ðåôëåêñ 1-úè ìÿíàäà). Ðåôëåêñèâ (ðåôëåêòèâ) ùÿðÿêÿò. ÐÅÔË
ÉÊÒÎÐ [ëàò. ðåôëåêòîð – èíèêàñ åòìÿê, ÿêñ åòìÿê] 1. Èøûã ìÿíáÿéèíäÿí ÷ûõàí øöà- ëàðû ÿêñ åòäèðÿí. Ëàìïàíûí ðåôëåêòîðó. 2. ßêñåòäèðèúèñè îëàí åëåêòðèê ëàìïàëû ãûçäûðûúû úèùàç. 3. ßêñåòäèðèúè áàòûã ýöçýöñö âàñèòÿñèëÿ ÿêñ àëûíàí òåëåñêîï. ÐÅÔËÅÊÒ
ñèô. [ëàò.] ôèçèîë. Ãåéðè-øöóðè, ìåõàíèêè. Ðåôëåêòîð ùÿðÿêÿò. ÐÅÔËÅÊÒÎÐËÓ ñèô. Ðåôëåêòîðó îëàí, ðåô- ëåêòîðëà òÿúùèç åäèëìèø. Ðåôëåêòîðëó òåëåñêîï. ÐÅÔÎÐÌ
[ëàò.] òàð. ÕÂÛ ÿñðäÿ Ãÿðáè Àâðîïàäà: êÿíäëèëÿðèí âÿ òþðÿìÿêäÿ 640
ÐÅÄÀÊÒß ÐÅÔÎÐÌÀÑÈÉÀ îëàí áóðæóàçèéàíûí ôåîäàëèçìÿ ãàðøû ìöáà- ðèçÿñè çÿìèíèíäÿ îðòàéà ÷ûõàðàã, ñîíðàäàí êàòîëèê êèëñÿñèíÿ ãàðøû äèíè ìöáàðèçÿ øÿêëè àëìûø èúòèìàè-ñèéàñè ùÿðÿêàò. ÐÅÔÎÐÌÈÑÒ [ëàò.] Ðåôîðìèçì òÿðÿôäàðû. ÐÅÔÎÐÌÈ´ÇÌ [ëàò. ðåôîðìàòèî – äÿéèøìÿ, äÿéèøèêëèê] Ôÿùëÿ ùÿðÿêàòûíäà èíãèëàáè ñèíôè ìöáàðèçÿíèí, ñîñèàëèñò èíãèëàáûíûí âÿ ïðîëå- òàð äèêòàòóðàñûíûí çÿðóðèëèéèíè èíêàð åäÿí âÿ úöçè èúòèìàè èñëàùàòëàðëà êèôàéÿòëÿíìÿéÿ, êà- ïèòàëèçìèí ÿñàñëàðûíà òîõóíìàìàüà ÷àëûøàí ñèéàñè úÿðÿéàí. Ðåôîðìèçìèí ñîñèàë çÿìèíè. Ðåôîðìèçì òÿôòèø÷èëèêëÿ ñûõ áàüëûäûð. ÐÅÔÐÀÊÒÎÌ ÉÒÐ [ëàò. ðåôðàúòèî – ñûíìà âÿ ìåòðåî – þë÷öðÿì] Ìöõòÿëèô úèñèìëÿðäÿ èøûüûí ñûíìà ýþñòÿðèúèëÿðèíè þë÷ìÿê ö÷öí úèùàç. ÐÅÔÐÈÆÅÐ
[ôð.] 1. Ñîéóäóúó ìàøû- íûí, ìàéåíèí áóõàðëàíäûüû âÿ àøàüû òåìïåðà- òóðóí ÿìÿëÿ ýÿëäèéè ùèññÿñè; áóõàðëàíäûðûúû. 2. Òåç õàðàá îëàí ìÿùñóëëàðû äàøûìàã ö÷öí ñîéóäóúó ìàøûíëàðëà òÿúùèç îëóíìóø âàãîí, ýÿìè, àâòîìîáèë âÿ ñ. Ðåôðèæåðàòîð âàãîíó (ýÿìèñè). ÐÅÝÅÍÒ [ëàò. ðåýåíòèñ – èäàðÿ åäÿí] Ïàä- øàù ÿâÿçèíÿ àëè ùàêèìèééÿòè ùÿéàòà êå÷èðÿí, äþâëÿòè ìöâÿããÿòè èäàðÿ åäÿí øÿõñ. ÐÅÝÅÍÒËÈÊ èñ. Ïàäøàùûí õÿñòÿëÿíìÿñè, óçóí ìöääÿò áàøãà éåðäÿ îëìàñû, éàõóä ùÿääè-áöëóüà ÷àòìàìàñû âÿ á. ñÿáÿáëÿðÿ ýþðÿ ìîíàðõèéà þëêÿëÿðèíäÿ äþâëÿòè áèð âÿ éà áèð íå÷ÿ øÿõñèí ìöâÿããÿòè èäàðÿ åòìÿñè. ÐÅÝÈ
èñ. [ëàò.] ßðàçè, þëêÿ, ðàéîí. ÐÅÝÈ´ÑÒÐ èñ. [ëàò.] Ñèéàùû, ýþñòÿðèúè. ÐÅÆÈÌ [ôð.] 1. Äþâëÿò ãóðóëóøó, èäàðÿ öñóëó. ×àð ðåæèìè. Õàëã äåìîêðàòèê ðåæèìè. 2. Éàøàìàã, èøëÿìÿê, èñòèðàùÿò åòìÿê, éå- ìÿê-è÷ìÿê, éàòìàã âÿ ñ. ö÷öí äÿãèã ìöÿé- éÿí îëóíìóø ãàéäà, öñóë; íèçàì. Ýöíäÿëèê ðåæèì. Äöøÿðýÿíèí ðåæèìè. Éåìÿê ðåæèìè. 3. Áó âÿ éà äèýÿð ìÿãñÿäëÿ ìöÿééÿí åäèë- ìèø ãàéäàëàð, òÿäáèðëÿð ñèñòåìè. Çàâîääà òÿù- ëöêÿñèçëèê ðåæèìè. // Áèð øåéèí èø, ôÿàëèééÿò âÿ ñ. øÿðàèòè. Ìàøûíûí èø ðåæèìè. Èñòèëèê ðåæèìè. ÐÅÆÈÑÑ
ÓÐ [ôð. ðåýèññåóð, ëàò. ðåýî – èäàðÿ åäèðÿì] Òåàòð âÿ éà êèíåìàòîãðàôèéà ãóðó- ëóøóíóí áÿäèè ðÿùáÿðè; ãóðóëóø÷ó. Òàìàøà- íûí ðåæèññîðó. Ðåæèññîðóí ýþñòÿðèøè. ÐÅÆÈÑÑÎÐËÓÃ èñ. 1. Ðåæèññîðóí èøè, ñÿíÿòè, âÿçèôÿñè. 2. Òàìàøàíûí, ôèëìèí ãóðóëóøóíà ðÿùáÿðëèê; ðåæèññóðà. [ßìðóëëà:] ßñÿðèí ðåæèññîðëóüó Ýöë- ñàáàù õàíûìà òàïøûðûëûð. Ú.Úàááàðëû. ÐÅÆÈÑÑÓÐÀ [ôð.] 1. Ðåæèññîðóí ôÿàëèééÿòè, èøè.
2. Òàìàøàíûí, ôèëìèí ãóðóëóøóíà ðÿùáÿðëèê. 3. òîï. Òàìàøà, ôèëì ãóðóëóøóíóí ðÿùáÿð- ëÿðè; ðåæèññîðëàð. [ÕÛÕ ÿñðèí èêèíúè éàðûñûíäà] Àçÿðáàéúàí òåàòðûíûí ïðîôåññèîíàë ðåæèññóðàñû éîõ èäè. Ú.Úÿôÿðîâ. ÐÅÊË
ÁÌ [ëàò. ðåúëàìàðå – ãûøãûðìàã] 1. Áèð àäàìà âÿ éà áèð øåéÿ øþùðÿò ãàçàí- äûðìàã, éàõóä èñòåùëàê÷û, ìöøòÿðè, òàìàøà÷û úÿëá åòìÿê ìÿãñÿäèëÿ ýþðöëÿí òÿäáèðëÿð. Áþ- éöê äöêàíëàðûí âèòðèíëÿðè, äèâàðëàð, ùàñàðëàð àôèøà, åëàí âÿ ðåêëàìëàðëà äîëó èäè. Ñ.Ðÿù- ìàí. [Áÿùëóë:] [Íÿíÿì] àíúàã ïàðëàã ðåê- ëàì èøûãëàðûíû ýþðÿ áèëèðäè. Á.Áàéðàìîâ. 2. Ìÿøùóðëàøäûðìàã, ïîïóëéàðëàøäûðìàã ìÿãñÿäèëÿ áèð àäàì âÿ éà áèð øåé ùàããûíäà ìÿëóìàò éàéìà. 3. Áèð àäàì âÿ éà øåé ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðÿí, äèããÿòè úÿëá åäÿí åëàí, ïëàêàò. ÐÅÊËÀÌ×Û èñ. Ðåêëàì òÿðòèá åäÿí, ðåê- ëàì äöçÿëäÿí; ðåêëàì òÿðòèá÷èñè. ÐÅÊËÀÌ
ÁÑÈÉÀ [ëàò. ðåúëàìàòèî – èíêàð, åòèðàç] òèú. Ìàëûí êåéôèééÿòè àøàüû îëäóüó ö÷öí çÿðÿðè þäÿìÿê ùàããûíäà òÿëÿá, èääèà. Ïàð÷àíûí ïèñ ðÿíýèíÿ ýþðÿ ðåêëàìàñèéà. ÐÅÊ
ÓÍ èñ. [ëàò.] Ýåíåòèê ðåêîìáèíàñèéà- íûí åëåìåíòàð âàùèäè. ÐÅÊÎÐÄ
[èíý.] 1. Èäìàí éàðûøûíäà ýþñ- òÿðèëÿí ÿí éöêñÿê íàèëèééÿò. Äöíéà ðåêîðäó. Ðåñïóáëèêà ðåêîðäó. 2. ßìÿéèí, òÿñÿððöôàòûí ùÿð ùàíñû áèð ñàùÿ- ñèíäÿ ÿí éöêñÿê íàèëèééÿò. ×àé éûüûìûíäà ðåêîðä. – Ýöíäÿ èêè éöç îí ñÿêêèç êèëîãðàì ïàìáûã éûüìàã î çàìàí ÷îõ áþéöê èø ùåñàá îëóíóð, ðåêîðä ñàéûëûðäû. ß.Ñàäûã. ÐÅÊÎÐÄ×Ó èñ. 1. Á à õ ðåêîðäñìåí. Ðå- êîðä÷ó íåôò óñòàñû. Ðåêîðä÷ó åêñêàâàòîð÷ó. 2. Ðåêîðäëàðà, ðåêîðäèçìÿ ÷îõ óéàí àäàì. 3. Ùÿð ùàíñû áèð õåéèðëè êåéôèééÿòèíÿ ýþðÿ ðåêîðä ýþñòÿðèúèëÿðÿ ìàëèê åâ ùåéâàíû. Ðå- êîðä÷ó úàìûø. Ðåêîðä÷ó èíÿê. ÐÅÊÎÐÄ×ÓËÓà á à õ ðåêîðäèçì. ÐÅÊÎÐÄÈÇÌ [èíý.] èäì. Ãåéðè-ñàüëàì ðÿãàáÿò íÿòèúÿñèíäÿ ðåêîðä ãàçàíìàüà ýþñ- òÿðèëÿí èôðàò ñÿé, ðåêîðäà óéìà; ðåêîðä÷óëóã. 641
ÐÅÔÎÐÌÈÑÒ ÐÅÊÎÐÄÈÇÌ ÐÅÊÎÐÄÑÌÅÍ [èíý.] 1. Ðåêîðä ÿëäÿ åò- ìèø èäìàí÷û; ðåêîðä÷ó. 2. äàí. ßìÿê ôÿàëèééÿòèíäÿ ÿí éöêñÿê íàèëèééÿòëÿð ÿëäÿ åòìèø àäàì. Ð
Yüklə 11,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|