• Основные стратегические варианты

muammoning hal qilinishiga
muhtojdir. Echimga turli texnologiyalar yordamida erishiladi, texnologiyalarning o‘zi 
esa tinimsiz o‘zgarib turadi. Strategik marketingning roli - berilgan bozorning 
evolutsiyasini kuzatib borish va qondirishga muhtoj ehtiyojlarni tahlil qilish asosida 
turli mavjud yoki kutilayotgan bozorlarni yoki ularning segmentlarini aniqlashdan 
iborat. 
Aniqlangan tovar bozorlari iqtisodiy imkoniyatlarni ifodalaydi, endi ularning 
jalb qiluvchanligini
baholash kerak. Tovar bozorining jalb qiluvchanligi miqdoriy 
jihatdan 
bozor salohiyati
tushunchasi bilan o‘lchanadi, dinamik jihatdan esa o‘zining 
mavjud bo‘lish muddati bilan yoki 
hayotiylik davri
bilan tavsiflanadi. Muayyan 
firma uchun tovar bozorining jalb etuvchanligi uning raqobatbardoshligiga, 
boshqacha qilib aytganda, xaridorlarning ehtiyojlarini raqiblariga qaraganda 
yaxshiroq qondira olish qobiliyatiga bog‘liq. Firmaning raqobatbardoshligi uning 
raqobatli ustunlikka ega bo‘lishi yoki uning raqiblaridan ajralib turuvchi sifatlari 
tufayli yoxud xarajatlar bo‘yicha ustunlik beruvchi yuqori ishlab chiqarish 
samaradorligi tufayli mavjud bo‘ladi. 
Tovarni 
bozorning
o‘z-o‘ziga
“tortayotganligi”
yoki tovarning bozorga 
texnologik jihatdan “kiritalyotganligidan”
qat’iy nazar, tovar o‘zining iqtisodiy va 
tijorat ahamiyatini baholash maqsadida strategik marketing nazoratidan o‘tishi kerak. 
Tadqiqotlar va ishlanmalar xizmatlari (ITTKI), ishlab chiqarish va strategik 
marketing o‘rtasidagi muvofiqlik bu o‘rinda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Tovar uchun 
bozor tanlash shu muvofiqlikning natijasi bo‘lib, ishlab chiqarish quvvatlarini 
belgilash va investitsion qarorlar qilish uchun zamin yaratadi va binobarin, firmaning 
butun moliyaviy tuzilmasining muvozanatda bo‘lishini ta’minlashda g‘oyatda 

---

21 
muhimdir. 
Shunday qilib, strategik marketingning roli firmani manfaatli iqtisodiy 
imkoniyatlarga yo‘naltirish, ya’ni uning “nou-xau” va resurslariga mos keladigan,