228
iste’molchilarning bir-biridan farq qiluvchi ko‘p sonli ehtiyojlaridan tarkib topuvchi,
doimiy ravishda o‘zgarib turuvchi jamoatchilik ehtiyojlari majmuasini aks ettiradi.
Tovar -
1) eng umumiy ko‘rinishda bozorda sotiluvchi mahsulot sifatida
ifodalanishi mumkin bo‘lgan iqtisodiy toifa,
oldi-sotdi obekti; 2) mahsulotning
ma’lum bir xaridorlar ehtiyojini qondiruvchi asosiy iste’molchilik tavsifnomalari
majmui; 3) iste’molchiga ko‘rsatiladigan, mahsulotni to‘ldiruvchi
va uni sotishni
engillashtiruvchi xizmat va imtiyozlar; 4) mahsulotnini o‘rab turuvchi “muhit”
(mahsulot dizayni, sifati, markasi, urovi).
Tovar strategiyalari
- 1) tovar siyosatining
korxonaga tovar xayotiylik
davrining istalgan bosqichida foyda olish va savdo hajmining barqaror bo‘lishini
ta’minlashi mumkin bo‘lgan asosiy prinsipial yo‘nalishlari. Tovar strategiyasining
asosiy turlari: tovar yoki xizmatlar innovasiyasi, variasiyasi, eliminasiyasi; 2)
tovar
nomenklaturasini optimallashtirish yo‘nalishlarini ishlab chiqish hamda firmaning
samarali faoliyat ko‘rsatishi va raqobatbardoshligini ta’minlash uchun sharoitlar
yaratuvchi tovarlar assortimentini aniqlash.
Tovarning xayotiylik davri
- tovar rivojlanishining uni ishlab chiqishdan to
bozorga olib kirishgacha bo‘lgan asosiy bosqichlarini aks ettiruvchi ma’lum bir vaqt
davri (sikli); sotuvchining har bir bosqichda oluvchi foyda miqdori unga bog‘liq
bo‘ladi. Tovarni sotish va foyda olish jarayonida besh bosqich ajratib ko‘rsatiladi:
tovarni ishlab chiqish (bozorgacha)
bosqichi, tovarni bozorga olib kirish (kiritish)
bosqichi, tovarni sotish hajmining o‘sish bosqichi, etuklik (tuyinganlik) bosqichi,
tovarning susayish bosqichi yoki tovar eliminasiyasi.
Dostları ilə paylaş: