― pul va banklar

Qo„shimcha omillar.
Moliyaviy inqirozning birinchi bosqichida boshqa 
omillar ham muhim o‗rin egallaydi. Masalan, ba‘zi moliyaviy inqirozlarda 
(masalan Meksika inqirozi) qo‗shimcha yuzaga keltiruvchi omil sifatida xorijiy 
davlatlarning foiz stavkalarini oshishi, darvoqe AQSHda qattiq monetar 
siyosatning amalga oshirilishi xizmat qilgandir.Foiz stavkalarning ko‗tarilishi 
yuqori riskka ega firmalaning baland foiz stavkalarda to‗lovlarni amalga 
oshirishiga 
olib 
keladi. 
Yomonlashgan 
tanlov 
muammosi 
yanada 
murakkablashadi. Jumladan, yuqori foiz stavkalar firmalarning pul oqimini 
qisqartirib, ularni assimetrik muammo chuqurlashgan tashqi kapital bozorlardan 
fondlarni izlashga majbur qiladi.Xorijiy mamlakatlarda foiz stavkalarning oshishi 
ichki foiz stavkalarning ko‗tarilishiga olib keladi. Natijada tanlovning 
yomonlashishi va psixologik risk muammosini chururlashtiradi 
Aktivlar bozori rivojlanayotgan davlatlarda rivojlangan davlatlar singari 
yirik bo‗lmaganligi bois, moliyaviy inqiroz sharoitida past o‗ringa egadir. 
Qimmatli qog‗ozlar bozorida aktivlarning narxi tushishi, shubhasiz, firmalarning 
sof 
qiymatini 
pasaytiradi 
va 
tanlovning 
yomonlashuvi 
muammosini 
chuqurlashtiradi. Firmalarning sof qiymatini tushib ketishi qarz beruvchilar uchun 
yo‗qotishlar o‗rnini qoplash uchun ta‘minotning pastligiva yuqori psixologik riskni 
muammosini 
yuzaga 
keltiradi. 
Firmalarning 
egalari 
inqirozdan 
oldin 
shug‗ullangan riskli faoliyatini cheklashganida ko‗rilishi mumkin bo‗lgan zarar 
ham kamroq bo‗lar edi. Aktivlar narxining tushishi bevosita tanlovning 
yomonlashishi va psixologik risk muammosini yomonlashtiradi va aktivlarning 
xisobdan chiqarilishibanklarning balansi holatini bilvosita yomonlashishigaolib 
keladi.
Rivojlangan 
davlatlarda 
bo‗lgani 
kabi 
rivojlanayotgan 
davlat 
iqtisodiytushkunlik holatiga tushib qolgan bo‗lsa yoki yirik firmalar bankrotlikka 
uchrasa, odamlarda investitsion loyihalardan oladigan daromadlar to‗g‗risida 
shubhalar paydo bo‗ladi. Rivojlanayotgan davlatlarda sezilarli nobarqaror siyosiy 
tizimning mavjudligi noaniqliklarning yana bir manbasi hisoblanadi. Noaniqliklar 
oshib borsa, qarz beruvchilar uchun yaxshi va yomon kredit riskini ajratib olish va 
pul qarz bergan firmalarning faoliyatini monitoring qilish juda qiyinlashadi. Bu 
holat yanada tanlovning qiynlashishi va psixologik risk muammosini 
chuqurlashishiga olib keladi.
Ikkinchi bosqich. Valyuta inqirozi.